دانلود پروژه

 پروژه دانشجویی تحقیق هویت ملی ایرانیان در pdf دارای 62 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی تحقیق هویت ملی ایرانیان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی تحقیق هویت ملی ایرانیان در pdf

چکیده    
مقدمه    
تعریف هویت    
هویت ملی    
مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان    
موج تجدد خواهی    
بنیاد‌های هویّت ملی ایرانی    
1 تاریخ ایران    
2 سرزمین و جغرافیا    
3 میراث سیاسی و نهاد دولت    
4 میراث فرهنگی ایران    
5- جامعه و مردم ایران    
الف) برابری در مشارکت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی    
ب) برابری جنسیتی    
ج) حکومت مبتنی بر داد و دهش (عدالت)    
6- دین و میراث معنوی ایران    
مفهوم هویت ملّی ایرانی قبل از اسلام    
ایران در گذر تاریخ    
انقلاب اسلامی و بازسازی هویت ملی در ایران    
1 طرح مسئله    
2 مدرنیته و نحوه ورود آن به ایران    
3 مسئله انتقال مفاهیم مدرن    
4 مدرنیته ایرانی    
جمع‌بندی    
یادداشت‌ها – مرتبط با انقلاب اسلامی و بازسازی هویت ملی در ایران    
پی‌نوشت‌ها    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی تحقیق هویت ملی ایرانیان در pdf

1-ابن خلدون، عبد الرحمن، (1357) مقدمه ابن خلدون. تهران: امیر کبیر.اشرف، احمد (1378)

هویت ایرانی در بین ایرانیان خارج از کشور، جلد دوم سنت و تجدد، بولتن فرهنگی معاونت امور بین الملل وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی. تهران

3-الطائی علی (1378) بحران هویت قومی در ایران، نشر شادگان، تهران

 4-باوند، داوود (1377) چالش‌های برون مرزی و هویت ایرانی در طول تاریخ، ماهنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی. سال دوازدهم شماره 129، 130

 5-بروجردی، مهرداد (1379) فرهنگ و هویت ایرانی در فراسوی مرز، فصلنامه مطالعات ملی. شماره پنج، سال دوم، پائیز 79

6-تاجیک، محمدرضا (1379) روشنفکر ایرانی و معمای هویت ملی، فصلنامه مطالعات ملی. سال دوم، شماره 5، پائیز 79، 7-7-ثاقب فر، مرتضی، (1379) شاهنامه فردوسی و فلسفه تاریخ ایران. انتشارات قطره و معین، تهران

 8-رجائی، فرهنگ (1373) هویت و بحران هویت ایرانی، مجله جامعه سالم، شماره 24

 9-رجائی، فرهنگ (1382) مشکله هویت ایرانیان امروز، تهران: نشر نی

 10-رزازی فر، افسر (1379) الگوی جامعه‌شناختی هویت ملی در ایران، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 5، سال دوم، پائیز 79

11-روح الامینی، محمود و دیگران (1379) میزگرد فرهنگ و هویت ایرانی، فرصت‌ها و چالش ها، فصلنامه مطالعات ملی. شماره 4، تابستان 79

12-شایگان، داریوش، نگاه شکسته. ترجم سعید شاهسوندی، بی جا، بی تا

13-شیخاوندی، داور (1380) ناسیونالیسم و هویت ایرانی، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، تهران

14-کدی، نیکی (1381) ایران دوران قاجار و برآمدن رضاخان، تهران: ققنوس

15-مطهری، مرتضی (1363) خدمات متقابل ایران و اسلام. تهران: دفتر انتشارات اسلامی

16-یوسفی، علی (1380) روابط بین قومی و تاثیر آن بر هویت ملی اقوام در ایران، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 8، سال دوم، تابستان 80

چکیده

در این مقاله، هدف شناخت هویت ملی ایرانیان و مؤلفه‌های اساسی آن است. در ضمن می‌خواهیم بدانیم که جایگاه هر یک از این مؤلفه‌ها در مجموعه هویت ملی ایرانیان چیست. با توجه به نظر نویسندگان موجود به تعریف هویت، هویت ملی و هویت ایرانی پرداخته‌ایم و تلاش نموده‌ایم مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان را به دست آوریم. با نگاهی گذرا به تاریخ ملت ایران به مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان اشاره می‌نمائیم. در این پژوهش به این نتیجه رسیده‌ایم که جغرافیای فلات ایران، تاریخ این سرزمین، زبان فارسی، دین اسلام و تجددخواهی و میل به پیشرفت عناصر اصلی هویت ایرانی را تشکیل می‌دهند. جغرافیا، مکان استقرار، تاریخ سرگذشت ملی، زبان فارسی وسیله ارتباط، مذهب شیعه فرهنگ و تجددخواهی ابزار در استخدام فرهنگ دینی ایرانیان می‌باشد

مقدمه

وقتی سخن از ما پیش می‌آید بحث هویت مطرح می‌گردد. مرز ما از دیگران توسط خطوط ترسیم شده توسط هویت ما روشن می‌گردد. بررسی هویت ملی یکی از مباحثی است که از اهمیت تاریخی و جامعه‌شناختی فراوانی برخوردار است. اهمیت تاریخی آن به این جهت است که اولاً این پدیده در فرایند زمان در جامعه شکل گرفته و از رویدادها و تغییر و تحولات تاریخی تاثیر پذیرفته است. ثانیاً هر هویتی که امروزه در جامعه و میان گروه‌های اجتماعی مشاهده می‌شود، برگرفته از جریان‌های تاریخی ادوار مختلف است. از نظر جامعه‌شناختی هویت ملی به این لحاظ اهمیت دارد که یکی از عوامل مهم انسجام اجتماعی و وفاق ملی در هر جامعه تلقی می‌شود. هر اندازه یک ملت از هویت محکمتر و منسجم‌تری برخوردار باشد، به همان اندازه در تحکیم پایه‌های همبستگی و وفاق اجتماعی موفق‌تر خواهد بود. افزایش مراودات جهانی و بخصوص بحث جهانی شدن که امروزه یکی از مباحث مهم حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تلقی می‌شود، در چالش با مفهوم هویت ملی قرار می‌گیرد. آیا افزایش ارتباطات فرهنگی و فرایند جهانی شدن و جهانی‌سازی از استحکام هویت ملی کشورها خواهد کاست؟ آیا کشورهایی که از انسجام و هویت و وفاق ملی یکپارچه‌ای برخوردار هستند، در قبال جهانی شدن ایستادگی خواهند کرد یا خیر؟ پاسخ دادن به این نوع سؤالات آسان نیست و نیاز به زمان دارد تا در شرایط عینی و واقعی بتوان روند رویدادهای جهانی و ملی را پیگیری و مطالعه کرد. در میان متفکران در موضوع رابطه هویت ملی و افزایش روابط جهانی و جهانی شدن دو دیدگاه وجود دارد. تعدادی از صاحبنظران بر این باورند که روند جهانی شدن باعث تزلزل پایه‌های هویت ملی شده و همه کشورها کم و بیش مجبورند در قبال این روند از خود انعطاف نشان دهند. برخی دیگر از متفکران بر عکس این دیدگاه را دارند. آنان معتقدند که جهانی شدن باعث می‌شود کشورهایی که خواهان حفظ هویت خود هستند، عکس‌العمل نشان دهند و درصدد تحکیم پایه‌های بومی وحدت، هویت و انسجام جامعه خود برآیند. همانطور که ذکر شد در این مقاله هدف شناخت هویت ملی ایرانیان و مؤلفه‌های اساسی آن است. در ضمن می‌خواهیم بدانیم که جایگاه هر یک از این مؤلفه‌ها در مجموعه هویت ملی ایرانیان چیست. برای این منظور ابتدا با توجه به نظر نویسندگان موجود به تعریف هویت، هویت ملی و هویت ایرانی می‌پردازیم و تلاش می‌نمائیم با استعانت از اندیشه اندیشمندان معاصر مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان را به دست آوریم. سپس با نگاهی گذرا به تاریخ ملت ایران به مؤلفه‌های هویت ملی ایرانیان در طول تاریخ پر فراز و نشیب آن اشاره می‌نمائیم و در انتها جایگاه هر یک از این مؤلفه‌ها را در ارتباط با دیگر مؤلفه‌ها مشخص می‌نمائیم. شناخت موضع ایرانیان نسبت به تغییرات حاصل از پیشرفت‌های جهانی نیز از دیگر اهداف این مقاله می‌باشد

تعریف هویت

هویت یا الهویه کلمه‌ای عربی است. این کلمه از “هو” به معنی او که ضمیر غایب مفرد مذکر است، می‌آید و از آن لفظ هوهو یا الهوهو را ساخته‌اند که اسم مرکب است و معرفه به ال. معنی لغوی آن اتحاد به ذات یا انطباق به ذات است. اتحاد به ذات به معنی اتصاف و شناخته شدن و یکی شدن موصوف با صفات اصل و جوهری مورد نظر است. وقتی از هویت پدیده‌ای سخن به میان می‌آید، باید آن سخن طوری باشد که نشان دهد پدیده مزبور به راستی گویای هیئت و ماهیت وجودی آن است، در غیر این صورت فاقد معنای ماهوی آن خواهد بود (الطائی، 1378). از نظرگاه دیگری هویت فرایند پاسخگویی آگاهانه هر فرد به یک دسته سؤالات در مورد خودش می‌باشد؛ از گذشته‌اش که او چه کسی است، کجا بود، چه بود، چه هست و به چه قبیله، نژاد یا ملت تعلق دارد، منشا ابتدایی و اصلی‌اش کجاست و در تمدن جهان چه نقشی داشته است (باوند، 1377). برخی از اندیشمندان هویت را با تاکید بر “وجه تشخص” تعریف کرده‌اند نظیر آنچه که شیخاوندی ارائه نموده است: “هویت مبین مجموعه خصایصی است که امکان تعریف صریح یک شیء یا یک شخص را فراهم می‌آورد” (شیخاوندی، 1380). برخی هویت را معناداری جامعه دانسته‌اند، یعنی جامعه معنایی برای خودش قائل باشد و در چارچوب آن عمل کند و درصورت از دست دادن این معنا یا به هر دلیل گسستگی در معناداری با بحران هویت مواجه خواهد شد (رجایی، 1373). برخی دیگر از جامعه شناسان مقوله هویت را با دید جدلی و تقابلی آن تعریف نموده اند. در نگاه این گروه اساساً هویت در مقابل غیر قابل طرح است. اگر فضا یکدست باشد، عنصر هویت خود را نشان نمی‌دهد. از این منظر هویت به معنی هستی و وجود است، چیزی که وسیله شناسایی فرد باشد تا او را از دیگران متمایز کند. انسان‌ها هویت خویش را در حذف چیزی یا در برابر چیزی تعریف می‌کنند (تاجیک، 1379).در این نوشته منظور ما از به کار بردن کلمه هویت آن‌شناختی است که مردم از خود دارند و به وسیله آن خود را از دیگران متمایز می‌کنند

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله محسن مهدی و بسط فلسفه سیاسی اسلامی در غرب در pdf دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله محسن مهدی و بسط فلسفه سیاسی اسلامی در غرب در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله محسن مهدی و بسط فلسفه سیاسی اسلامی در غرب در pdf

چکیده  
مقدمه  
فلسفه تاریخ ابن‌خلدون  
فلسفه سیاسی فارابی  
فهم فلسفه سیاسی اسلامی  
عقل‌گرایی و وحی‌گرایی  
مکتب محسن مهدی  
نتیجه‌گیری  
پی‌نوشت‌ها:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله محسن مهدی و بسط فلسفه سیاسی اسلامی در غرب در pdf

مهدی، محسن، «سنت عقلانی در اسلام»، سنت‌های عقلانی در اسلام، تنظیم و تدوین فرهاد دفتری، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، فرزان، 1380

Butterworth, Charles E., (Ed.), The Political Aspects of Islamic Philosophy, Essays in Honor of Muhsin S. Mahdi, Harvard University Press,

Butterworth, Charles E., “In Memoriam: Muhsin Sayyid Mahdi (1926-2007)”, Arabic Sciences and Philosophy, vol. 18,

Butterworth, Charles E., Review of Medieval Political Philosophy, Edited by Ralph Lerner and Muhsin Mahdi (Ithaca, N.Y.: Cornell University Press, 1972), in The American Political Science Review, Vol. 68, No. 2, Jun.,

Lerner, Ralph and Muhsin Mahdi, Eds., Medieval Political Philosophy: A Source Book, Cornell University Press,

Mahdi, Muhsin S., “Orientalism and the Study of Islamic Philosophy”, Journal of Islamic Studies, 1: 73-98,

Mahdi, Muhsin, “Alfarabi on Philosophy and Religion”, in Islamic Philosophy and Theology, Edited by Ian Richard Netton, Routledge,

Mahdi, Muhsin, “Alfarabi”, History of Political Philosophy, Edited by Leo Strauss and Joseph Crapsey, The University of Chicago Press, Third Edition,

Mahdi, Muhsin, “Al-Frb’s Imperfect State”, Review of Al-Farabi on the Perfect State: Ab Nasr al-Frb’s Mabdi r Ahl al-Madna al-Fdila by Richard Walzer, Journal of the American Oriental Society, Vol. 110, No. 4, Oct. – Dec.,

Mahdi, Muhsin, Alfarabi and the Foundation of Islamic Political Philosophy, University of Chicago Press,

Mahdi, Muhsin, Ibn Khaldun’s Philosophy of History: A Study in the Philosophical Foundation of the Science of Culture, George Allen & Unwin Ltd,

Mahdi, Muhsin, Review of Greek into Arabic: Essays on Islamic Philosophy by Richard Walzer, Journal of Near Eastern Studies, Vol. 24, No. 1/2, Jan. – Apr.,

Mahdi, Muhsin, The Political Orientation of Islamic Philosophy, Center for Contemporary Arab Studies, Georgetown University,

Parens, Joshua, “In Memoriam: Muhsin Sayyid Mahdi”, PS, Political Science & Politics, 41, 1. Academic Research Library, Jan.,

Parens, Joshua, Review of Alfarabi and the Foundation of Islamic Political Philosophy by Muhsin S. Mahdi, The American Political Science Review, Vol. 96, No. 2., Jun.,

Strauss, Leo and Joseph Cropsey, (Eds.), History of Political Philosophy, University of Chicago Press, Third Edition,

چکیده

مقاله حاضر به بررسی اندیشه سیاسی محسن مهدی و اهمیت وی در بسط فلسفه سیاسی اسلامی در غرب می‌پردازد. تفسیر مهدی از فلسفه سیاسی اسلامی، مبتنی بر پیوند «عقل» و «وحی» و نقش متعالی این دو با «سیاست» است. همچنین، تلاش وی در بازشناسی فلسفه سیاسی فارابی، موجب تفسیر جدیدی از سنت فلسفه سیاسی غرب گردید. محسن مهدی نه تنها به احیای متون فلسفه سیاسی اسلامی و بسط محتوای آن اهتمام ورزید، بلکه نسلی از استادان و محققان را تربیت کرد که امروزه مکتب مهدی را در محافل علمی غرب شکل دادند و به بسط رهیافت وی در تفسیر فلسفه سیاسی، فلسفه سیاسی اسلامی و حتی فلسفه سیاسی غربی می‌پردازند

مقدمه

محسن سیدمهدی1 (1926-2007)، مهم‌ترین و مؤثرترین شخصیت در بسط عمیق فلسفه سیاسی اسلامی در غرب است. مهدی در 21 ژوئن 1926 در کربلای عراق از پدری عراقی و مادری ایرانی متولد شد. پدرش طبیب بود و بر اساس اصول جالینوس طبابت می‌کرد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در کربلا دنبال کرد و دو سال آخر متوسطه را به بغداد رفت. مهدی با اینکه بورس دولتی عراق جهت تحصیل مدیریت تجاری در دانشگاه آمریکایی بیروت را دریافت کرد؛ اما چنان علاقه‌مند و شیفته فلسفه بود که درخواست تحصیل در دو رشته را داد. وی پس از یک‌سال تدریس اقتصاد در دانشگاه بغداد در حالی که بیست و دو سال سن داشت موفق شد بورس دیگری جهت تحصیل اقتصاد در دانشگاه شیکاگو را دریافت کند. اندکی پس از رفتن به دانشگاه شیکاگو در سال 1948، تحت تأثیر آرنولد برگستراسر،2 ایوس سیمون،3 و بالاتر از همه نابیا ابت4 و لئواشتراوس قرار گرفت. بنابراین، اقتصاد جای خود را به فلسفه، به ویژه بازشناسی تاریخ فلسفه اسلامی داد و وی به کمیته اندیشه اجتماعی پیوست. تحصیلات دکترا تخصصی‌ خود را در دانشگاه شیکاگو در سال 1954م با نگارش و ارائه رساله‌ای زیرنظر اشتراوس به پایان رساند که اندکی بعد با عنوان فلسفه تاریخ ابن‌خلدون: مطالعه‌ای در مبنای فلسفی علم فرهنگ منتشر شد.5 همچنین فوق دکتری را در دانشگاه پاریس و دانشگاه فرایبورگ گذراند

محسن مهدی بعد از دوره‌ای به عنوان استاد مدعو در دانشگاه فرایبورگ، به بغداد برگشت و سمت‌هایی را در کالج حقوق و دانشکده هنر و علوم دانشگاه بغداد بر عهده گرفت. وی متخصص فلسفه یونان باستان، فلسفه یهودی، مسیحی و اسلامی، فلسفه سیاسی غرب مدرن و از همه مهم‌تر متخصص برجسته زبان عربی به لحاظ تاریخی و جغرافیایی بود. در سال 1957م، مقام استادیاری گروه زبان‌ها و تمدن‌های شرقی دانشگاه شیکاگو را پذیرفت و در مدت دوازده سالی که در آنجا بود، به بازشناسی آثار فارابی و انتشار ویرایش‌ها، ترجمه‌ها و مطالعات عمیق آنها پرداخت. محسن مهدی پس از دعوت تعداد زیادی از مؤسسات علمی، در سال 1969 مدیریت مرکز مطالعات خاورمیانه و ریاست گروه زبان و تمدن خاور نزدیک6 دانشگاه هاروارد را پذیرفت. وی در دو دهه اخیر به دانشجویان و پژوهشگران دانشگاه هاروارد و دیگر دانشگا‌ه‌های غربی خدمات زیادی نمود و در سال 1996م پس از 27 سال استادی دانشگاه هاروارد بازنشسته شد. وی سال‌های طولانی عضو شورای مشورتی گروه مطالعات خاور نزدیک در پرینستون بود و نقش مهمی در شکل‌دهی مراتب عالی مطالعات خاور نزدیک و خاورمیانه در ایالات متحده ایفا کرد. وی به عنوان استاد مهمان علاوه بر تدریس در دانشگاه‌های متعدد آمریکا، در دانشگاه‌های پاریس، فرایبورگ، مراکش، قاهره، پاکستان و بوردو نیز تدریس و سخنرانی‌های علمی داشته است. مهدی در 9 جولای 2007م پس از تحمل بیماری طولانی در سن 81 سالگی از دنیا رفت

محسن مهدی به نگارش و انتشار آثار متعددی در زمینه فلسفه سیاسی اسلامی پرداخته است که به طور ویژه به خاطر کشف، ویرایش، ترجمه و تفسیر بسیاری از آثار فارابی شناخته شده است. هیچ‌یک از محققان اسلامی و غربی، همانند مهدی، آثار فراوان و بسیار مهم فارابی را کشف نکردند. وی بر اساس معیارهای روش تحقیق فلسفی، ویرایش دقیقی از آثار فارابی، به ویژه آثار سیاسی او پدید آورد. مهدی بارها به اقصی نقاط دنیا مسافرت کرد تا با کشف دست‌نوشته‌های فراموش‌شده فارابی ویرایش موشکافانه واقعی از نظرات وی ارائه دهد. وی با کشف متون فراموش‌شده، کشف سنت فراموش‌شده را ممکن ساخت، که در آینده می‌تواند برای محققان اسلامی، بیش از محققان غربی، اهمیت داشته باشد. فلسفه تاریخ ابن‌خلدون،8 ابو نصر الفارابی، فلسفه ارسطوطالیس، فلسفه افلاطون و ارسطوی فارابی، فلسفه سیاسی میانه،9 ابونصر الفارابی، کتاب المله و نصوص اخری، کتاب الحروف، دیدگاه فارابی در باب فلسفه و دین،10 بعد سیاسی فلسفه اسلامی،11 شرق‌شناسی و مطالعه فلسفه اسلامی12 و فارابی و تأسیس فلسفه سیاسی اسلامی13 از جمله مهم‌ترین آثار مهدی هستند.14 کتاب وجوه سیاسی فلسفه اسلامی، مهم‌ترین کتابی است که به افتخار محسن مهدی منتشر شده است

روشن است، بررسی دقیق و همه‌جانبه یک عمر تلاش علمی محسن مهدی در باب فلسفه سیاسی اسلامی، نگارش آثار محققانه متعدد و تربیت شاگردان برجسته، تنها در یک مقاله امکان‌پذیر نیست، بی‌تردید بحث جامع درباره فلسفه سیاسی محسن مهدی نیازمند نگارش کتابی مستقل است. از این‌رو، آنچه در اینجا مورد بررسی قرار می‌گیرد، گزیده و اجمالی‌ از اندیشه‌های محسن مهدی درباره فیلسوفان و فلسفه سیاسی اسلامی و بسط آن در محافل علمی غرب است؛ اندیشه‌هایی که متأسفانه در محافل علمی جهان اسلام و به ویژه کشور ما چندان شناخته شده نیست

فلسفه تاریخ ابن‌خلدون

رساله دکتری محسن مهدی درباره ابن‌خلدون، نخستین اثری است که یکی از ستون‌های اندیشه تاریخی و سیاسی اسلامی را در اختیار همگان قرار می‌دهد.16 ابن‌خلدون در اندیشه عرب معاصر اهمیت ویژه‌ای دارد. زیرا، اندیشمندان سیاسی عرب معاصر، همانند جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان، در اندیشه ابن‌خلدون، برای تمدن یا فرهنگ عرب، دریافتی خاص و عجیب می‌بینند. مهدی به طور بی‌سابقه‌ای سعی کرد تا مفهوم اصلی اندیشه ابن‌خلدون را کشف کند و شباهت‌ها و تفاوت‌های پنهان میان اندیشه وی با اندیشه معاصر را تبیین کند.17 مهدی برخلاف هانری کربن که نگاهی بدبینانه به اندیشه ابن‌خلدون داشت، سعی می‌کند نگاه واقع‌بینانه و مثبتی از اندیشه ابن‌خلدون ارائه نماید. البته تأمّل و توجه وی به ابن‌خلدون در حد همین رساله باقی می‌ماند و هنگامی که به عمق فلسفه سیاسی اسلامی و به ویژه فلسفه سیاسی فارابی پی می‌برد، دیگر دغدغه اصلی ایشان ابن‌خلدون نیست

فلسفه سیاسی فارابی

بی‌تردید، اهمیت و اهتمام به فلسفه سیاسی فارابی در نوشته‌های محسن مهدی بسیار برجسته است؛ زیرا به نظر مهدی اهمیت فارابی جهانی است و صرفاً منحصر در دنیای اسلامی نیست. فارابی بزرگ‌ترین نویسنده فلسفی پس از ارسطو است؛ ابن‌سینا، فارابی را به عنوان برجسته‌ترین شخصیت در میان اسلافش معرفی می‌کند؛ ابن‌میمون نوشته‌های فارابی را بسیار عالی می‌داند؛ ابن‌رشد مطالعات خود را به عنوان محقق معتقد به آثار فارابی شروع کرد؛ آلبرت کبیر آثار فارابی درباره منطق را مورد استفاده قرار داد؛ راجر بیکن از فارابی به عنوان مرجع دین و الهیات ذکر می‌کند؛ توماس آکوئیناس و ابن‌رشدگرایان لاتینی از اثر فارابی در باب عقل18 بسیار استفاده کردند؛ محقق رنسانسی پیکو دلا میراندولا19 سبک مهم و متفکرانه فارابی را تحسین کرد و در دنیای اسلامی آثار فارابی در باب دانش سیاسی، منطق و موسیقی تا دوره مدرن مورد مطالعه قرار می‌گرفت.20 با این حال، فارابی علاوه بر تأثیرپذیری از آموزه‌های اسلامی، تحت تأثیر آموزه‌های یونانی نیز بود. جمهوری، مرد سیاسی، تیمائوس و قوانین افلاطون و تقریباً تمام آثار ارسطو به استثنای سیاست آثار سنت یونانی هستند که برای فارابی فراهم بود. البته هرچند سیاست ارسطو در مطالعه فارابی غایب بود، اما نقدهای ارسطو بر مطالب مهم جمهوری افلاطون از طریق شرحی بر منابع ارسطو برای فارابی شناخته شده بود.21 اما پرسش مهمی که مهدی در خصوص تأثیرپذیری فارابی از افلاطون مطرح می‌کند آن است که اساساً چرا فارابی به افلاطون و آثار وی مراجعه کرد؟22 برای پاسخ به این پرسش مناسب است بندهای بعدی مقاله مطالعه شوند

یکی از آثار مهم محسن مهدی، فصل «فارابی» در کتاب تاریخ فلسفه سیاسی است که زیرنظر لئو اشتراوس و جوزف کراپسی نوشته شده است. یکی از منابع اصلی تاریخ فلسفه سیاسی غرب به شمار می­رود.23 ویژگی کتاب مذکور آن است که نخستین‌بار اندیشه‌های فیلسوفانی همچون فارابی و ابن‌میمون را در کنار دیگر اندیشمندان سیاسی غرب مطرح می­کند که در آثار مشابه آن سابقه ندارد. این مسئله شدت علاقه اشتراوس به این دو فیلسوف را نشان می‌دهد. محسن مهدی، در فصل مذکور، در خصوص فلسفه سیاسی فارابی به طور خاص و فلسفه سیاسی اسلامی به طور عام، مطالب بسیار مهمی نوشته است. به نظر وی فارابی نخستین فیلسوفی است که تلاش کرد فلسفه سیاسی کلاسیک را با آموزه‌های اسلامی مواجه، مرتبط، و تا آنجا که ممکن است هماهنگ نماید. اما فارابی برخلاف سیسرون، با مشکل معرفی فلسفه سیاسی کلاسیک در فضای فرهنگی کاملاً متفاوت مواجه بود، که می‌بایست آن را حل کند. همچنین برخلاف آگوستین، از محیط آزادی برخوردار نبود تا فلسفه سیاسی کلاسیک بتواند بدون چالش مورد استفاده قرار گیرد، بلکه می‌بایست با ادعاهای متعارض فلسفه سیاسی و دین مواجه و آن را حل کند

اهمیت جایگاه فارابی در تاریخ فلسفه سیاسی همانا بازیابی و مفهوم‌سازی سنت کلاسیک، در درون بافت جدیدی است که ادیان وحیانی فراهم ساختند. مهم‌ترین آثار فارابی، آثاری هستند که به نظام‌های سیاسی و دستیابی به سعادت از طریق زندگی سیاسی می‌پردازند. آثار سیاسی فارابی مسئله هماهنگی میان فلسفه و اسلام را از منظر جدیدی ارائه می‌کند و به مسئله رابطه میان بهترین نظام، به ویژه آن‌گونه که افلاطون فهمید، و قانون الهی اسلام می‌پردازد.25 جست‌وجو برای بهترین نظام ما را به ضرورت تلفیق علم الهی و سیاسی راه می‌بَرد، که در نهایت ضروری است که حاکم باید مهارت حکومت کردن را با مهارت نبوت یا فلسفه تلفیق نماید. حاکم نبیّ یا حاکم فیلسوف، بشری است که برای پرسش تحقق بهترین نظام راه‌حل ارائه می‌دهد و از این جهت وظایف حاکم نبیّ و حاکم فیلسوف یکسان به نظر می‌رسد.26 حکمت یا فلسفه شرط ضروری برای بنیان و بقای مدینه فاضله است. اما نبوت برای بنیان مدینه فاضله، و نه برای بقای آن، ضرورت دارد.27 بنابراین، جایگاه فارابی در فلسفه اسلامی نظیر جایگاه سقراط و افلاطون در فلسفه یونان است، به گونه‌ای که می‌توان گفت اصلی‌ترین نگرانی آنان، رابطه میان فلسفه و مدینه بوده است. فارابی مؤسس سنتی بود که رهیافتی فلسفی به مطالعه و فهم پدیده‌های سیاسی و دینی دارد. این سنت به وی و از طریق وی به افلاطون و ارسطو برمی‌گردد. آثار مهم سیاسی فارابی مانند المدینه الفاضله، المله الفاضله و السیاسه المدنیه، میدان تلاقی میان آموزه‌های اسلامی و آموزه‌های سیاسی یونانی می‌باشد. میدانی که نه تفاوت‌ها یا تعارض‌های ممکن، بلکه شباهت‌های میان این دو آموزه، خود را در معرض دید همگان قرار می‌دهند

به نظر محسن مهدی شباهت‌های چشم‌گیری میان آموزه‌های اسلامی و آموزه‌های افلاطونی وجود دارد. هر دو با یک خدا به عنوان علت غایی قانون‌گذاری شروع می‌کنند و باورهای درست درباره مخلوقات الهی و جهان طبیعت را به عنوان اساسی برای ایجاد نظام سیاسی مطلوب در نظر می‌گیرند. در هر دو، این باورها باید تصویری مناسب از کیهان را انعکاس دهد، برای تمام شهروندان، حقیقت درباره امور الهی و والاترین اصول جهان را دست‌یافتنی سازد، منجر به عمل فاضله شود و بخشی از اسباب ضروری برای دستیابی به سعادت نهایی را شکل دهد. هر دو وظایف بنیان‌گذار و قانون‌گذار و پس از او وظایف جانشینان را در رهبری جامعه مورد توجه قرار می‌دهند که اهمیت کاملاً محوری برای ساماندهی و حفظ جامعه دارد. هر دو به ارائه و حفظ قوانین الهی پرداخته، و مخالف این دیدگاه هستند که ذهن یا روح از جسم گرفته شده یا خود ذهن یا روح جسمانی هستند، دیدگاهی که فضیلت بشری و زندگی جمعی را متزلزل می‌سازد. هر دو مخالف با زهد بزدلانه هستند؛ چراکه انسان را از امکان فهم معنای عقلانی باورهایی که دعوت به پذیرش آن می‌شود یا معنای عقلانی اعمالی که دعوت به انجام آن می‌شود، مأیوس می‌کند. هر دو شهروندان را به سوی سعادتی فراتر از دل‌مشغولی‌های دنیوی‌شان معطوف می‌سازند. در نهایت، هر دو، هنر فقیه و متکلم را به جایگاه دوم حفظ مقصود بنیان‌گذار و قانون او و ایجاد سپری در برابر حملات تنزل می‌دهند

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران در pdf دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران در pdf

چکیده 
مقدمه 
1 فراز و نشیب انقلاب‌ها در نظریه برینتون 
الف. دوران حکومت میانه‌روها 
ب. دوران حکومت تندروها 
ج. دوران ترمیدور 
2 قابلیت یا عدم قابلیت تعمیم نظریه برینتون به سایر انقلاب‌ها 
3 بررسی و ارزیابی نظریه چرخشی انقلاب با رویکرد دینی 
4 تطبیق نظریه چرخشی انقلاب بر انقلاب اسلامی ایران 
نتیجه‌گیری 
منابع 

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران در pdf

ابن خلدون، عبدالرحمن (1369)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، بی‌جا، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

اسکاچ پل، تدا (1376)، دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی، ترجمه سیدمجید روئین تن، تهران‌، سروش

آقابخشی، علی و مینو افشاری‌راد (1383)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار

برینتون، کرین (1362)، از انقلاب مذهبی کرمول تا انقلاب سرخ لنین، ترجمه محمود عنایت، بی‌جا، هفته

ـــــ، (1366)، کالبدشکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی، چ چهارم، تهران، نو

بشیریه، حسین (1374)، انقلاب و بسیج سیاسی، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران

بعلی، فؤاد (1382)، جامعه، دولت و شهرنشینی؛ تفکر جامعه‌شناختی ابن‌خلدون، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، دانشگاه تهران

جمعی از نویسندگان (1385)، انقلابی متمایز؛ جستارهایی در انقلاب اسلامی ایران، تهیه پگاه حوزه، قم، مؤسسه بوستان کتاب

روشه، گی (1368)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، چ دوم، تهران، نی

شبان‌نیا، قاسم (1390)، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی (براساس وصیت نامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره))، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، و تهران، سمت

صدر، سید‌محمدباقر (بی‌تا)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه سید‌جمال موسوی، تهران، روزبه

ـــــ، (1421ق)، المدرسه القرآنیه، إعداد و تحقیق لجنه التحقیق التابعه للمؤتمر العالمی للامام الشهید الصدر(ع)، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر

علی‌بابایی، غلامرضا (1382)، فرهنگ سیاسی، تهران، آشیان

کارلوت، پیتر (1383)، انقلاب و ضد انقلاب، ترجمه حمید قانعی، تهران، آشیان

کوهن، آلوین استانفورد (1369)، تئوری‌های انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران، قومس

محمدی، منوچهر (1380)، انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و پیامدها، تدوین: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، قم، معارف

مصباح یزدی، محمدتقی (1376)، تهاجم فرهنگی، تحقیق و نگارش عبدالجواد ابراهیمی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

ـــــ، (1368)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی

مطهری، مرتضی (1398ق)، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، چ پنجم، قم، صدرا،

موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا)، صحیفه انقلاب، وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، بی‌جا، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه صنعتی شریف (1379)، همایش آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات اولین همایش آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی)، تهران

Crane Brinton (1965), The Anatomy of Revolution, New York, VINTAGE BOOKS

چکیده

هر انقلابی، چه تا قبل از پیروزی آن و چه بعد از تبدیل شدن به یک نظام سیاسی، مراحل مختلفی را طی می‌کند. دیدگاه اندیشمندان این حوزه مطالعاتی در این مبحث مختلف و متنوع بوده است. از میان این دیدگاه‌ها، نظریه کرین برینتون که از آن به نظریه ترمیدور یا نظریه چرخشی انقلابها یاد می‌شود، از اهمیت برخوردار است؛ چرا که وی تلاش نموده با تحلیل چهار انقلاب بزرگ دنیا، نتیجه‌ای کمابیش مشابه آنها در سایر انقلابها بگیرد. در این مقاله تلاش شده است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین و تحلیل این نظریه براساس آثار این اندیشمند، این نظریه به نقد و ارزیابی گذاشته شود وآنگاه با تطبیق این نظریه بر جمهوری اسلامی ایران، نارسایی این نظریه در تحلیل وقایع انقلاب اسلامی ایران، بویژه با توجه به تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان داده شود

کلیدواژها: انقلاب، برینتون، نظریه چرخشی، ترمیدور، مطالعه تطبیقی، جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

طرح مباحث مرتبط با تحولات، و به طور خاص آسیب‌شناسی هر انقلاب و نظام سیاسی، مبتنی بر یک مجموعه پیش‌فرض‌ها است که تا پیش از روشن نشدن آنها، بحث سرانجام مناسبی نمی‌یابد. متفکران اجتماعی تلاش کرده‌اند در آثار و نوشته‌های خود بخشی از این پیش‌فرض‌ها را مورد توجه قرار دهند. چرخش انقلاب‌ها به سمت و سوی معین و فراز و نشیب‌های مشخص نظام‌های سیاسی، یکی از این پیش‌فرض‌ها است که کرین برینتون(Crane Brinton)، تأکید فراوانی بر آن نموده است. در این نوشتار، تلاش شده است با محوریت کتاب مهم وی در این زمینه، تبیین صحیحی از نظریه چرخش انقلاب‌ها براساس دیدگاه وی صورت پذیرد و پس از بررسی و ارزیابی، این نظریه با انقلاب اسلامی ایران تطبیق داده شود و نقاط ضعف و قوت آن از این طریق، بیش از پیش، مشخص گردد

در خلال کتاب‌ها و مقالات، هرچند به مباحث مرتبط با این نظریه پرداخته شده است، اما به شکلی که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته، نوشته‌ای یافت نشد. پرداختن به مباحث این اندیشمند و بررسی و ارزیابی دیدگاه وی و نیز تطبیق آن بر نظام جمهوری اسلامی، امری است که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته است

این نوشتار به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که تا چه حدّ نظریه چرخشی انقلاب و یا ترمیدور برینتون می‌تواند به‌عنوان پیش‌فرض در بررسی تحولات انقلاب‌ها و فراز و نشیب‌های آن مورد توجه قرار گیرد؟ به منظور پاسخگویی به این سؤال، لازم است ابتدا روشن شود که این اندیشمند در این نظریه به دنبال طرح چه ایده‌ای است. سپس مشخص گردد که این نظریه دارای چه نقاط قوت و ضعفی می‌باشد. آیا می‌توان آن را به سایر انقلاب‌ها تعمیم داد؟ در نهایت، پاسخ این سؤال را خواهیم داد که آیا می‌توان این نظریه را بر انقلاب اسلامی و تحولات تاریخی آن تطبیق داد

لازم به‌ یادآوری است، مراد ما از «نظریه چرخشی انقلاب‌ها»، نظریه‌ای است که مسیر هر انقلابی را محتوم و جبری می‌داند و معتقد است در هر انقلاب، مراحلی طی می‌شود و پس از فراز و نشیب‌هایی، در نهایت اصول حاکم بر آن انقلاب به اصول حاکم بر پیش از انقلاب تغییر جهت می‌دهد. از‌این‌رو، ارزش‌های انقلاب هم دچار تغییر ‌شده، و به ارزش‌های پیش از انقلاب، باز می‌گردد. پس قائلان به این نظریه، یک حالت چرخشی برای انقلاب قائل هستند و معتقدند هر حکومتی در نهایت، بازگشت به همان حکومت سابق خواهد کرد و ارزش‌های سابق در جامعه، و به‌ویژه در میان زمامداران، حکمفرما خواهد گردید

1 فراز و نشیب انقلاب‌ها در نظریه برینتون

اندیشمندان اجتماعی بسیاری همچون ابن‌خلدون در مورد ظهور و سقوط تمدن‌ها بحث نموده‌اند (ابن‌خلدون، 1369، ص 334). پلیبیوس، سنت آگوستین، ویکو، تورگو، مارکس اشپینگلر، سوروکین و توین بی از جمله کسانی هستند که می‌توان نظریاتی از آنان در ظهور و سقوط دولت‌ها یا تمدن‌ها یافت که دارای اشتراکات و نقاط افتراق اساسی با یکدیگر هستند (بعلی، 1382، ص 90-98). اما نظریه ترمیدور برینتون در مباحث مربوط به تحولات پس از پیروزی انقلاب‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است. برای درک نظریه کرین برینتون بایسته است ابتدا در مورد واژه «ترمیدور» توضیح اجمالی داده شود، آنگاه نظریه وی در این زمینه بیان شود

«ترمیدور» (Thermidor) اصطلاحی است که «در تقویم انقلابی فرانسه اصطلاحاً به یازدهمین ماه سال اطلاق می‌شد که براساس تقویم گریگوری برابر بود با نوزدهم ژوئیه تا هفدهم ماه اوت. این اصطلاح در تاریخ انقلاب کبیر فرانسه به کودتای نهم ترمیدور (27 ژوئیه 1794) گفته می‌شود که به دوره وحشت ژاکوبن‌ها خاتمه داد و در پی آن، دوره ارتجاع علنی بورژوایی در برابر مفاهیم انقلابی روبسپیر و طبقه کارگر پاریس آغاز شد. تروتسکی انقلابی معروف روسیه این اصطلاح را نخستین بار در سال 1903 به کار برد. وی معتقد است که تحمیل کنترل مرکزی شدید بر حزب دموکرات روسیه از سوی لنین، راه را برای ترمیدورهای فرصت‌طلبانه سوسیالیستی هموار می‌کند. یکی از موضوع‌های اصلی مبارزه برای تصرف قدرت در دستگاه رهبری روسیه، خطری بود که تروتسکی و متحدان وی آن را خطر یک «ترمیدور» جدید می‌نامیدند؛ یعنی خیانت دولت جدید و دیوان‌سالاری حزبی به انقلاب روسیه و طبقه کارگر روسیه» (علی بابایی، 1382، ص 185). به تعبیر کتاب فرهنگ علوم سیاسی، ترمیدور

 یازدهمین ماه تقویم انقلاب کبیر فرانسه (1789)، اشاره است به مرحله ارتجاعی و ضد انقلابی و استقرار دیکتاتوری پس از انقلاب. پیروان ترمیدور کسانی بودند که از کودتای 27 ژوئیه (9 ترمیدور) 1794 پشتیبانی کردند و به حاکمیت ژاکوبنها پایان دادند. روبسپیر و یارانش را کشتند و با دستاوردهای انقلاب کبیر فرانسه دشمنی ورزیدند (آقابخشی و افشاری‌راد، 1383، ص 680)

از نقل عبارات فوق، به‌دست می‌آید که «ترمیدور» در واقع بازگشت به همان دوران پیش از انقلاب در برخی از جهات اساسی است که مبارزه با آن برای انقلابیون حایز اهمیت بوده است. انقلاب‌هایی که نتوانند با آسیب‌ها و چالش‌های فراروی خود مقابله نمایند، در نهایت به همان وضعیتی گرفتار خواهند آمد که در درون رژیم‌های پیشین حاکم بود، همچون استبداد که برخی از انقلاب‌ها برای مقابله با آن شکل گرفت، اما وضعیت آن انقلاب‌ها پس از پیروزی به‌گونه‌ای رقم خورد که در نهایت همان استبداد بر مردم حاکم گردید

کرین برینتون، مورخ آمریکایی‌تبار، عمده مباحث در تبیین نظریه خود را در کتاب

The Anatomy of Revolution، که آن را در سال 1938 انتشار داد، انعکاس داده است. این کتاب، که با نام کالبدشکافی چهار انقلاب توسط محسن ثلاثی و با نام از انقلاب مذهبی تا انقلاب سرخ لنین توسط محمود عنایت، به فارسی برگردان شده است، پژوهشی تطبیقی از تاریخ انقلاب‌های انگلستان، امریکا، فرانسه و روسیه می‌باشد. برینتون «در این پژوهش مقایسه‌ای بین چهار دوره را مورد تحقیق قرار داده و قویاً معتقد بود که انقلاب روسیه دارای وجوه مشترک زیادی با انقلابات ماقبل خود بوده است. اینکه احتمالاً به موقع وارد مرحله ترمیدوری شود، دور از انتظار نخواهد بود؛ مرحله‌ای که در آن شور و شوق انقلابی فروکش کند و رو به خاموشی نهد و پس از آن، نظام دولتی نوین کارآمدتری به‌وجود آید که دوران آزمایش‌گری تباه‌کننده‌اش را پشت سر گذارده و به مرحله تثبیت نظام برسد» (کارلوت، 1383، ص 99)

برینتون با محور قرار دادن چهار انقلاب مذکور، مدعی است که هر انقلابی در طی عمر خود دوره­هایی را طی می‌کند. از نظر او، پس از پیروزی انقلابیون و آغاز دوره‌ای متمایز از دوران پیشین، شادی و امید را در دل‌ها می‌توان دید. این دوران را می‌توان دوران «ماه عسل» دانست. در این دوران بحرانی، پشت سر گذاشتن نظام پیشین و جایگزینی تشکیلات و نظامی جدید به جای آن، جبهه پیروز، باید از خود حکومت تشکیل دهد و با یک رشته مسائل تازه روبه‌رو شود. زمانی که عملاً به کار بر روی این مسائل می‌پردازد، ماه عسل خیلی زود پایان می‌پذیرد (برینتون، 1366، ص 106-108). پس از پایان این دوران مراحل ذیل شکل می‌گیرد

الف. دوران حکومت میانه‌روها

از نظر برینتون، در دوران حاکمیت میانه‌روها، که در واقع اولین گروه حاکم پس از هر انقلابی هستند، چندین تحول رخ می‌دهد. به اعتقاد او، در هر چهار انقلاب بررسی شده، در مراحل نخستین آن یک حکومت قانونی از میانه‌روها شکل می‌گیرد. اما یک حکومت رقیب و غیررسمی نیز وجود دارد که آن حکومت رسمی را به چالش می‌کشاند. به تعبیر برینتون، «حکومت قانونی، خود را نه‌تنها در برابر احزاب و افراد دشمن‌خوی یافته بود، بلکه خود را با یک حکومت رقیب، که بهتر سازمان یافته بود و کادر بهتری داشت و بهتر از آن فرمانبری می‌شد، رو‌به‌رو می‌‌دید. این حادثه‌ای است که شاید بر سر هر حکومتی بیاید. این حکومت رقیب البته غیرقانونی بود، اما همه رهبران و پیروانش از همان آغاز، هدف جانشینی حکومت قانونی را در سر داشتند. آنها غالباً خود را صرفاً مکمل حکومت قانونی می‌پنداشتند و یا شاید می‌خواستند آن را در یک مسیر انقلابی نگهدارند. با این همه، این مخالفان حکومت قانونی، صرفاً منتقد یا مخالف نبودند، بلکه به هر روی یک حکومت رقیب به‌شمار می‌آمدند. در یک بحران انقلابی معین، اینان به گونه‌‌ای طبیعی و آسان جای حکومت شکست خورده را می‌گیرند. این جریان در واقع در درون رژیم‌های پیشین و پیش از برداشته شدن نخستین گام‌های انقلاب آغاز می‌کند» (برینتون، 1366، ص 159)

در مرحله حکومت میانه‌روها، پس از سپری شدن تحولات فوق، ستیز میانه‌روها و تندروها، به گونه نبرد میان دو ماشین حکومتی رقیب در می‌آید. حکومت قانونی میانه‌روها، بخشی از اعتباری که هنوز از رژیم پیشین به‌جای مانده است، بخشی از منابع مالی – بالفعل یا بالقوه – حکومت پیشین، و بیشتر استعدادها و نهادهای آن را به ارث برده است. این حکومت، همین که درصدد برمی‌آید، این میراث را تا آنجا که می‌تواند دگرگون سازد، درمی‌یابد که این میراث به گونه آزار دهنده‌ای پابرجای است و از میان برداشتن آن بسیار دشوار است. حکومت قانونی در چشم بسیاری، به این دلیل که یک حکومت آشکار و مسئول است و ازاین‌رو باید برخی از عدم محبوبیت‌های رژیم پیشین را به دوش کشد، نامحبوب است. به هر حال، حکومت غیر قانونی تندروها با چنین دشواری‌هایی روبه‌رو نیست و از حیثیتی که رویدادهای اخیر به حمله کنندگان بخشیده، برخوردار است؛ یعنی کسانی که می‌توانند مدعی باشند که در پیشاپیش انقلاب بوده‌اند؛ این حکومت غیر قانونی مسئولیت‌های نسبتاً کمی در حکومت قانونی دارد و ناچار نیست حتی به‌صورت موقت، از ماشین کهنه و نهادهای رژیم پیشین استفاده کند (همان)

پس از طی این مرحله حکومت دوگانه، میانه‌روهایی که بر ماشین رسمی حکومت نظارت دارند، با تندروها، و یا ترجیحاً با مخالفانی سنتی و مصمم روبه‌رو هستند که ماشین طراحی شده برای تبلیغ و فعالیت‌های گروه‌های فشار و حتی شورش را در اختیار دارند؛ ماشینی که اکنون دیگر بیش از پیش به عنوان ماشین حکومت به کار برده می‌شود. این مرحله، با پیروزی تندروها و تبدیل حاکمیت دوگانه به حاکمیت یگانه پایان می‌گیرد (برینتون، 1366، ص 162)

ب. دوران حکومت تندروها

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله روستای روح آباد در pdf دارای 68 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله روستای روح آباد در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله روستای روح آباد در pdf

فصل اول :  
شناخت وارزیابی  
وضع موجود  
1-   معرفی اجمالی شهرستان  
1-1   موقعیت جغرافیایی شهرستان  
2-1 ویژگیهای طبیعی :  
3-1 ویژگیهای انسانی :  
4-1 ویژگیهای اقتصادی   
2-   شناسایی حوزه نفوذ  
2   -   تعیین حوزه نفوذ روستا :  
3-   شناسایی روستا  
3   – شناسایی روستا  
1-3   موقعیت جغرافیایی  
2-3 تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی  
3-3 بررسی منابع تامین آب آشامیدنی  
4-3 بررسی وضعیت اقلیم :  
5-3 – بررسی ویژگیهای جمعیتی روستا  
وضعیت فعالیت و اشتغال :  
بررسی تحولات جمعیتی و روند مهاجرت :  
6-3- ویزگیهای اقتصادی :  
7-3- علل پیدایش روستا و شکل گیری آن :  
8-3- شناخت و تعیین نحوه کاربری فضاهای موجود  
9-3- شناسایی مراکز تفرجگاهی و جاذبه های توریستی و تاثیر آن برتوسعه روستا :  
10-3- بررسی مالکیت اراضی روستا :  
11-3 شناخت کیفیت ابنیه روستا و بررسی مصالح ساختمانی مورداستفاده :  
12-3- بررسی شبکه های ارتباطی :  
13-3 شناخت و تعیین محلات و بررسی نطفه ها و مراکز محله ها :  
14-3 بررسی تاسیسات آب آشامیدنی ،  برق ، فاضلاب و نحوه دفع آبهای سطحی :  
15-3- بررسی معماری و ترکیب فضاهای مسکونی و واحدهای همسایگی :  

1-   معرفی اجمالی شهرستان

1-1        موقعیت جغرافیایی شهرستان

شهرستان رشتخوار از جمله شهرستانهای خراسان مرکزی است که درجنوب شهرستان تربت حیدریه واقع شده است .درجنوب شرقی شهرستان رشتخوار ، شهرستان خواف و درجنوب غربی آن شهرستان گناباد قراردارد . شهرستان تربت حیدریه از شمال شرقی ، و شمال غربی با این شهرستان جدید همسایه می باشد

مرکز این شهرستان شهر رشتخوار است که درفاصله 165 کیلومتری جنوب مشهد و در  ، 59⁰ دقیقه تا  ،59⁰ طول شرقی و در 34⁰ تا  ، 35⁰ عرض شمالی قراردارد . ارتفاع شهرستان رشتخوار از سطح دریا 1300متر می باشد

این شهرستان با وسعت 6/1359 کیلومتر مربع 5/1 درصد از وسعت استان خراسان را تشکیل می دهد . شهرستان رشتخوار براساس آخرین تقسیمات کشوری درسال 82 دارای دوبخش مرکزی ، جنگل و 4 دهستان شعبه ، جنگل ، رشتخوار ، آستانه می باشد. شهرستان رشتخوار طبق تقسیمات کشوری آبان ماه 1383 ازشهرستان تربت حیدریه جدا گردیده است .[1]

جدول شماره (1) بخش ها و مرکز بخش ، دهستانها و شهرهای شهرستان رشتخوار

نام بخش

مرکز بخش

نام دهستان

مرکز دهستان

شهر

جنگل

جنگل

شعبه جنگل

شعبه جنگل

رشتخوار

مرکزی

رشتخوار

رشتخوارآستانه

حسین آباد باسفر

-

2-1 ویژگیهای طبیعی

الف ) توپوگرافی

شهرستان رشتخوار از دوبخش کوهستانی و دشت تشکیل شده است

ارتفاعات : این شهرستان از شمال به ارتفاعات کوه دوشاخ و کوه تربت ، از شرق به کوه کاوش ، دشت خواف و دشت زوزن از جنوب به کالشور و از غرب به کوه کوچه ، کال تجرود و تپه ماهورهای حد فاصل بین دشت جنگل و دشت فیض آباد محدود است . بیش از نیمی از سطح شهرستان را ارتفاعات وتپه ماهورها تشکیل می دهند . این ارتفاعات شامل کوه کوهیک ، شکسته گل نی ، وشکسته حاجی میر می باشد. بلندترین قلل دراین ارتفاعات شامل قله بزما با ارتفاع 2005 متر و پائین ترین نقطه درمحل خروجی دشت جنگل 830 متر از سطح دریا می باشد

دشت ها : دشت رشتخوار درمسیر جاده تربت به خواف و درطول جغرافیایی  59⁰ و  59⁰ و عرض جغرافیایی  34⁰ تا  35⁰ واقع شده است . این دشت از شمال به ارتفاعات کوه دوشاخ و کوه تربت از شرق کوه کاوش و دشت خوان ، از جنوب به کوه کوهیک و شکسته گل نی واز غرب به کال تجرود و کوه کوچه محدود است . مساحت این دشت 101000 هکتار برآورد شده است .[2]

درجنوب دشت رشتخوار نیز دشت جنگل واقع شده است . این دشت درطول جغرافیایی  34⁰ تا  35⁰  قرار دارد . این دشت ازشمال به کوه شکسته گل نی ، شکسته حاجی میر و لاخ کوهیک ، از شرق به کال جنگلک و دشت زوزن ، از جنوب به کالشور و از غرب به تپه ماهورهای حدفاصل بین دشت جنگل و دشت فیض آباد محدود است . مساحت این دشت 162700 هکتار می باشد

ب ) زمین شناسی

قدیمی ترین سازنده های منطقه درمحل دشت رشتخوار مربوط است به پرکامبرین که از سنگهای دگرگونی تشکیل شده و دردامنه جنوبی کوه بزما رخنمون دارد .سازندهای دوران دوم زمین شناسی از شیست ، شیل و ماسه سنگ ( ژوراسیک ) تشکیل شده که درارتفاعات کوه بزما یافت می شود . از سازندهای دوران اول و دوم زمین شناسی دردشت جنگل اثری دیده نمی شود . دوران سوم زمین شناسی از سنگهای آذرین ورسوبی مانند توف اندزیت اگلومرا و ماسه سنگ درست شده و درارتفاعات شمالی دشت رشتخوار دیده می شود . این رسوبات اثر نامطلوب برکیفیت آب زیرزمینی دارند . درمنطقه دشت جنگل نهشته های دوزان سوم گسترش زیادی دارند و شامل مارن و کنگلومرا و ماسه سنگ است . سنگ کف دشت جنگل از این رسوبات درست شده و چون جنس آنها تبخیری است اثرنامطلوب برکیفیت آب زیرزمینی دارند. مخروطه افکنه ها ، رسوبات آبرفتی دردشت در مسیر رودخانه های کال سالار ، شصت دره ، لس و رسوبات کویری متعلق به دوران چهارم زمین شناسی هستند .[3]

دشت جنگل قسمتی از فرورفتگی حدفاصل بین توده لوت درجنوب و ایران مرکزی درشمال می باشد. درارتفاعات شمالی دشت چندگسل بزرگ به موازات گسل کویری کشیده می شوند این گسلها درایجاد و تحولات زمین شناسی و وضعیت هیدرولوژی منطقه نقش موثر دارند

همچنین درمورد زلزله خیزی این ناحیه می توان گفت : منطقه خراسان به همراه بندرعباس و کرمان و بلوچستان بیشترین تعداد زمین لرزه های بزرگ را به خود اختصاص داده اند . از مهمترین هسته های فعال زلزله خیز نزدیک به تربت حیدریه ، میتوان به کاخک گناباد و قائنات اشاره نمود .[4]

ج ) اقلیم منطقه

آب و هوای منطقه از نوع خشک تانیمه خشک می باشد. اقلیم دراین شهرستان که به لحاظ موقعیت جغرافیایی درشمال شرق ایران واقع گردیده درمقیاس سینوپتیکی تحت تاثیر توده های عمده هوایی به شرح زیر قرار میگیرد

الف : توده های پرفشار سیبریایی ( با منشا ناحیه سیبری )

ب: توده های هوای مدیترانه ای ( با منشا اقیانوس اطلس و عبور از دریای مدیترانه )

ج : توده های هوای شمالی و غربی ( با منشا اقیانوس اطلس و عبور از خشکی )

د : جریان های روی اقیانوس هند به عراتی مانسون هند ( با منشا اقیانوس هند )

هـ : جریانهای هوای صحرایی ( با منشا صحرای عربستان )

میزان بارندگی درمناطق مرتفع و غرب حوضه ازشرق آن بیشتر است . متوسط بارندگی درایستگاه هواشناسی تربت حیدریه ( غرب منطقه ) 267 میلی متر و درایستگاه ملک آباد 194 میلی متر گزارش شده است . درجنوب شهرستان که آب و هوای منطقه با اقلیم خشک و کویری نزدیک می شود ، حداکثر و حداقل مطلق درجه حرارت هوا ( درایستگاه مهنه ) به ترتیب 46 و 12- درجه سانتی گراد گزارش شده است

میزان بارندگی دراین بخش از شهرستان 177 میلی متر می باشد . این شهرستان درکل درمنطقه ای با بارشهای سالیانه از تیپ زمستانی یعنی تابستانهای خشک و بدون باران ودوره یخبندان طولانی قرار دارد. میزان تبخثیر درمنطقه به علت بالابودن درجه حرارت هوا زیاد است و متوسط آن دراین منطقه ، 1405 میلی متر گزارش شده است

طول دوره یخبندان طولانی است و ممکن است تا 5 ماه نیز به طول بینجامد . رطوبت نسبی منطقه پائین است و حداکثر از 40 درصد تجاوز نمی کند . به علت شرایط خصوصیات اقلیمی به ویژه رودخانه هایی که از ارتفاعات شمالی شهرستان سرچشمه می گیرند درنواحی بالا دارای آب دائمی بوده و تادشتهای پائین به رودخانه های فصلی تبدیل می گردند . از مهمترین جریانات منطقه ، رودخانه های ششطراز ، شصت دره ، کال سالار ، ازغند ، قلعه جوق و کال شور می باشد .[5]

د) منابع آب

- منابع آب سطحی : رودخانه های کال سالار وکال شصت دره که ازجمله رودهای باجریان دائمی آب می باشند . پس از مشروب ساختن قسمت های مختلف دشت زاوه به دشت رشتخوار وارد می شوند. کال سالار که پس از دریافت جریان کال هبی وارد دشت می شود درنهایت به کال شور می پیوندند. این رود بزرگترین رودخانه ناحیه مورد بررسی است که طول جریان اصلی آن به حدود 140 کیلومتر می رسد . ازرودخانه های مهم دشت رشتخوار که رژیم آبدهی دائم دارند ، میتوان از کال شاه بینه ، کال کاهیجه و کال بند بیشه نام برد. مازاد آب این رودخانه ها پس از مصرف به طرف دشت جنگل امتداد می یابد. دشت جنگل دارای آب ورودی از دشت رشتخوار است که مقدار آن قابل برآورد نیست ( از رودکال سالار ) جدول شماره (2) توان بالقوه ومنابع آب سطحی دشتها را ارائه میدهد

جدول شماره (2) توان بالقوه منابع آب سطحی دشتها

نام واحد هیدرولوژیک

مساحت واحد هکتار

بارندگی واحد هیدرولوژیک میلی متر

مساحت دشت هکتار

مساحت اراضی زیرگشت هکتار

آبدهی متوسط سالانه ( میلیون متر مکعب)

آبدهی یا احتمال 80 درصد

کشت آبی

کشت دیم

رودخانه ها

مسیلها

مجموع

رشتخوار

7/

4/

1/

5/

جنگل

—-

5/

8/

8/

وسعت اراضی آرایش و باغات درجدول منظور نشده است

جهت توسعه بهره برداری از منابع آب سطحی رودخانه ها ومسیلها ، تعدادی پروژه های احداث سدهای کوتاه درنظر گرفته شده است . درتعدادی از آبراهه ها و رودخانه های دشت رشتخوار بندها ومخازن کوچک تامین آب احداث گردیده است که اغلب به منظور تغذیه سفره های آب زیرزمینی ساخته شده است .[6]

3-1 ویژگیهای انسانی[7]

شهرستان رشتخوار زمانی بخشی از شهرستان تربت حیدریه به شمار می رفت . این منطقه درشمار مناطق محدودی از استان خراسان است که مورد هجوم و مهاجرت افاغنه قرارنگرفته و به همین جهت برخلاف سایر مناطق استان که به علت جذب مهاجرین افغانی دارای روندهای افزایشی جمعیت بوده اند و این شهرستان از این شرایط مستثنی بوده است

رشتخوار درسال 1370 تبدیل به شهر شده است رشد جمعیت شهر رشتخوار طی دهه های 1375-1365 معادل 4/3 درصد گزارش شده است . باتوجه به کوچکی اندازه جمعیت ، حجم مهاجرپذیری آن ارقام محدودی را نشان میدهد

باتوجه به طرح توسعه وعمران ( جامع ) ناحیه ( شهرستان تربت حیدریه ) برای روند تحولات آینده منطقه چنین برنامه ریزی شده است که شهرهایی کوچک مانند رشتخوار قادرگردند بخشی از فشار مهاجر پذیری به شهر تربت حیدریه را کاهش دهند و تعدادی از مهاجرین روستایی این شهرستان را پذیرا باشند

درفاصله سالهای 1375-1365 بیشترین رشد جمعیت روستایی شهرستان تربت حیدریه دربخش رشتخوار ( شهرستان رشتخوار کنونی ) با 4/1 درصد اتفاق افتاده است . این شهرستان درسال 1375دارای 159 آبادی بوده است که از این تعداد 54 پارچه آبادی مسکونی بوده و 105 پارچه آبادی خالی از سکنه بوده است

-       تعداد جمعیت :

درآبانماه سال 1375 ، جمعیت شهرستان رشتخوار 52975 نفر اعلام شده است . ازاین تعداد 26413 نفر مردم (9/49 درصد ) و 26562 نفر زن (1/50 درصد ) بوده اند . نسبت جنسی درسال 1375 براساس آمار فوق 99 نفر محاسبه شده است

-       توزیع جمعیت

براساس آمار سال 1375 ، 21195 نفر ( 9/39 درصد ) از جمعیت این شهرستان درنقاط شهری زندگی می کرده اند . از این تعداد 10445 نفر مرد ( 3/49 درصد ) و 10750 نفر       ( 7/50 درصد ) زن بوده اند . همچنین تعداد جمعیت ساکن درنقاط روستایی 31960 (1/60 درصد ) گزارش شده است . باتوجه به مساحت این شهرستان  4/4294 کیلومتر مربع ، تراکم جمعیت معادل 3/12 نفر درکیلومتر مربع محاسبه شده است

-       نیروی انسانی

درسال 1375 ، تعداد جمعیت فعال دراین شهرستان 13895 نفر اعلام شده است . از این تعداد 12114 نفر ( 2/87 درصد ) شاغل و 1781 نفر ( 8/12 درصد ) بیکار می باشند

تعداد شاغلین دراین شهرستان 12114 نفر ، 8/0 درصد کل شاغلین استان (1524713 نفر ) می باشد. تعداد جمعیت 10 ساله و بیشتر این شهرستان 36913 نفر برآورد گردیده است . بنابراین تعداد جمعیت غیرفعال 21881 نفر اعلام شده است . تعداد 1137 نفر نیز موارد نامعلوم گزارش شده است . ازاین تعداد جمعیت غیرفعال اقتصادی ، تعداد 7627 نفر محصل (9/34 درصد ) 11006 نفر خا نه دار (2/50 درصد ) ، 1210 نفر بدون کار (5/15 درصد ) و 2038 نفر ( 4/9 درصد ) دارای درآمد و بدون کار می باشند

-       تحولات جمعیت ( روستایی )

درسال 1355 این شهرستان به عنوان یکی از بخشهای شهرستان تربت حیدریه درتقسیمات سیاسی کشور معرفی گردیده است . دراین سال این بخش د ارای 27726 نفر جمعیت بوده است . درسال 1365 این میزان به 41033 نفر افزایش یافته است . میزان رشد سالیانه جمعیت دراین فاصله زمانی 9/3 درصد محاسبه شده است

درسال 1375 این شهرستان دارای 52975 نفر جمعیت بوده است . نرخ رشد دهه 1375-1365 شهرستان رشتخوار 6/2 درصد محاسبه شده است . جدول شماره (3) تعداد جمعیت نرخ رشد شهرستان را دردهه های متفاوت ارائه می دهد

جدول شماره (3) تعداد جمعیت ونرخ رشد جمعیت روستایی شهرستات رشتخوار درسالهای مختلف سرشماری

نام شهرستان

جمعیت1355

جمعیت 1365

رشد65-55

جمعیت 1375

رشد 75-65

رشتخوار

9/

6/

4-1 ویژگیهای اقتصادی [8]

[1] . سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی ، سالنامه آماری استان خراسان ، سال

[2] مهندسین مشاور پژوهش و عمران ، 1377 ،

[3] ولایتی ، 1370 و 169-

[4] دکتر زمردیان ، 135-1381-

[5] مهندسین مشاور پژوهش و عمرا،  1377 و 13 و

[6] . مهندسین مشاور  پژوهش و عمران ، سال 85 ،

[7] سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی ، سالنامه آماری استان خراسان ، سال

[8] سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی ، سالنامه آماری استان خراسان ،

2جهاد کشاورزی 1377 ، 110-

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی پایان نامه اثر شوری و قلیائیت بر دینامیک ماده آلی و خصوصیات فیزیکی خاک‌های با کاربری مختلف در pdf دارای 149 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه اثر شوری و قلیائیت بر دینامیک ماده آلی و خصوصیات فیزیکی خاک‌های با کاربری مختلف در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه اثر شوری و قلیائیت بر دینامیک ماده آلی و خصوصیات فیزیکی خاک‌های با کاربری مختلف در pdf

1-1بیان مسأله و ذکر مشکل    
1-2تعاریف خاک‌های شور و سدیمی    
1-3- منشأ نمک در طبیعت    
1-3-1- عوامل موثر در شور و سدیمی شدن خاک و آب    
هوادیدگی    
رسوبات ثانویه یا فسیلی    
فرونشستهای جوی    
فعالیت‌های بشر    
1-3-2- شرایط مناسب برای شور و سدیمی شدن خاک‌ها    
طبقه بندی خاک‌های شور و سدیمی در جهان    
خصوصیات خاک‌های شور    
خاک‌های شور و سدیمی    
خاک‌های سدیمی    
1-4- طبقه بندی خاک‌های شور و سدیمی در ایران    
1-4-1- شوری    
1-4-2- سدیمی بودن    
1-4-3- نمک غالب خاکهای سدیمی    
1-5- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاکهای شور و سدیمی    
1-5-1- خصوصیات فیزیکی    
عمق مؤثر    
وزن مخصوص ظاهری    
توزیع خللوفرج    
هدایت هیدرولیکی یا آبگذری    
قابلیت استفاده آب خاک    
ساختمان خاک    
سرعت نفوذ    
بافت خاک    
قابلیت کشت و کار    
پراکنش رس‌ها و هدایت هیدرولیکی    
1-5-2- خصوصیات شیمیایی:    
واکنش خاک    
نسبت جذب سدیم محلول (SAR) و درصد سدیم تبادلی (ESP)    
نمک‌های محلول – شوری خاک    
هدایت الکتریکی:    
1-6- اثر شوری و قلیائیت بر رشد گیاهان    
7-1- سوالاتی که در این تحقیق مطرح می‌باشند عبارتند از :    
8-1- فرضیات مطرح شده عبارتند از:    
9-1- اهداف    
2-1- خاک‌های بکر و تأثیر کشت و کار بر کیفیت و پایداری آن    
2-2- تاثیر شوری، سدیم تبادلی و میزان ماده آلی خاک بر خصوصیات مختلف خاک‌ها    
2-2-1- تاثیر شوری، سدیم تبادلی و میزان ماده آلی خاک بر میزان رس قابل انتشار    
2-2-2- تاثیر شوری، سدیم تبادلی و میزان ماده آلی خاک بر هدایت هیدرولیکی خاک    
2-2-3- اثر شوری و سدیم تبادلی بر دینامیک ماده آلی و سرعت تجزیه‌ی آن    
3-1- زمان و مکان انجام پژوهش    
3-2- مشخصات کلی مناطق مورد نمونه برداری    
3-3- تهیه نمونه‌های خاک و تیمار کردن آنها    
3-4-1- تجزیههای فیزیکی انجام شده روی خاک‌ها و خاکدانه ها    
بافت خاک    
دانسیته توده خاک    
پایداری خاکدانهها    
رس قابل انتشار    
تعیین رطوبت ظرفیت مزرعه و رطوبت نقطه پژمردگی    
هدایت هیدرولیکی اشباع    
3-4-2- روشهای تجزیه شیمیایی انجام شده بر روی خاکها    
اندازهگیری واکنش خاک    
هدایت الکتریکی(ECe )    
کاتیونهای محلول    
کربن آلی    
3-4-3- تجزیه های بیولوژیکی انجام شده روی خاکدانهها    
تنفس میکروبی    
3-5- تجزیه و تحلیل داده‌ها    
4-1- تأثیر شوری و قلیائیت بر میزان پایداری خاکدانهها در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-1-1- تأثیر شوری بر میزان پایداری خاکدانهها در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-1-2- تأثیر قلیائیت بر میزان پایداری خاکدانه‌ها در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-2- تأثیر شوری و قلیائیت بر میزان رس قابل انتشار در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-2-1- تأثیر شوری بر میزان رس قابل انتشار در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-2-2- تأثیر قلیائیت بر میزان رس قابل انتشار در خاکهای با کاربری متفاوت    
4-3- تأثیر شوری و قلیائیت بر میزان هدایت هیدرولیکی اشباع خاکهای با کاربری متفاوت    
4-3-1- تأثیر شوری بر میزان هدایت هیدرولیکی اشباع خاکهای با کاربری متفاوت    
4-3-2- تأثیر قلیائیت بر میزان هدایت هیدرولیکی اشباع خاکهای با کاربری متفاوت    
4-4-  تأثیر شوری و قلیائیت بر میزان تنفس میکروبی خاکهای با کاربری متفاوت    
4-4-1- تأثیر شوری بر میزان تنفس میکروبی خاکهای با کاربری متفاوت    
4-4-2- تأثیر قلیائیت بر میزان تنفس میکروبی خاکهای با کاربری متفاوت    
4-3- نتیجه گیری کلی    
4-4- پیشنهادات و راهکارها    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی پایان نامه اثر شوری و قلیائیت بر دینامیک ماده آلی و خصوصیات فیزیکی خاک‌های با کاربری مختلف در pdf

افیونی، م.، مجتبی­پور، ر. و نوربخش، ف. 1376 خاک­های شور و ­سدیمی (اصلاح آن­ها). انتشارات ارکان، اصفهان، ایران

بای­بوردی، م. 1385 خاک: پیدایش و رده­بندی، انتشارات دانشگاه تهران

برزگر، ع. 1387خاک‌های شور و سدیمی: شناخت و بهره­وری، انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز

بنایی، م. ح.، مؤمنی، ع.، بای­بوردی، م. و ملکوتی، م. ج. 1384 خاک­های ایران. انتشارات سنا. تهران، ایران

پذیرا، ا. 1376 بررسی و تعیین آب مورد نیاز آبشویی خاک­های شور و سدیمی. مجموعه مقالات علمی- تخصصی تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، 4(6): 45-56

تاج­آبادی­پور، ا. 1376 اثرات بقایای گیاهی شیرین بیان بر اصلاح خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک­های شور و سدیمی مناطق استان فارس و کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد خاک­شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

توسلی، ا. 1376 اصلاح خاک­های شور و سدیمی، بررسی آبشویی و اصلاح اراضی دشت ورامین. انتشارات دانشگاه تهران

جعفری، م. 1379 خاک­های شور در منابع طبیعی، شناخت و اصلاح آن­ها. انتشارات دانشگاه تهران

حاجی عباسی، م. ع.، میرلوحی، آ. ف. و صدرارحامی، م. 1381 مطالعه موردی تأثیر تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی بر برخی ویژگی­های فیزیکی و حاصلخیزی و شاخص کشت پذیری خاک در بروجن. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6(1): 149-161

حق­نیا، غ. 1374 دشواری‌های نفوذ آب در خاک (پیشگیری، شناسایی و راه حل آن). ترجمه و تدوین، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

روستا، م. ج.، گلچین، ا.، سیادت، ح. و صالح راستین، ن. 1381 تأثیر مواد آلی و ترکیبات معدنی بر بعضی از ویژگی‌های شیمیایی و فعالیت بیولوژیکی یک خاک سدیمی، مجله علوم خاک و آب، 16(1):33-45

سماعی، ح. 1385 تأثیر پلیمرهای محلول در آب بر برخی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک­ها و رشد گیاه. پایان­نامه کارشناسی ارشد خاک شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

­علی احیایی، م. و بهبهانی‌زاده، ع. ا. 1372 شرح روش­های تجزیه خاک جلد اول. وزارت کشاورزی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. موسسه تحقیقات خاک و آب کشور. نشریه شماره 893

علیمردانی، آ. 1389 تأثیر مواد آلی و گچ و اسید سولفوریک بر برخی از ویژگی­های خاک‌های سدیمی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

کریمی، ح.، صوفی، م.، حق نیا، غ. و خراسانی، ر. 1386 بررسی پایداری خاکدانه­ها و پتانسیل فرسایش خاک­های لومی و لوم رسی شنی: مطالعه موردی دشت لامرد- استان فارس. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. 14(6): 50-58

کسرائیان، م. 1376 تأثیر گچ و کلرید کلسیم بر برخی از ویژگی­های شیمیایی و فیزیکی خاک­های شور و سدیمی استان فارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

کلیچ، س. 1385 اصلاح خاک­های شور و سدیمی با روش­های شیمیایی و بیولوژیکی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

مهاجر میلانی، پ. 1379 مروری بر تحقیقات کاربرد گوگرد و مشتقات آن. مؤسسه تحقیقات آب و خاک، ماهنامه زیتون، 142: 28-23

مهدوی، ا. 1387 اثرات مواد آلی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی دو نوع خاک شور و سدیمی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

Abrol, I. P., Yadav, J. S. P. and Massoud, F. I. 1988. Salt-affected soils and their management. FAO Soils Bulletin. Number

Abdou, F. M., Elkobia, T. and Sorensen, L. H. 1975. Decomposition of native organic matter and 14^C labelled barley straw in different Egiptian soils. 13: 203-

Alexander, S., Sara, S. and Luc, C. 2006. The Role of agriculture in reducing poverty in tanzania. A household perspective from Rural Kilimanjaro and Ruvuma. Paper presented at the CSAE Conference. In: Reducing Poverty and Inequality: How can Africa be included Held on 19-21 March 2006, at St Catherine’s College, Oxford England

Amezketa, E., Aragues, R. and Bazol, R. 2005. Efficiency of sulfuric acid, mined gypsum and two gypsum by products in soil crusting prevention and sodic soil reclamation. Agronomy Journal. 97: 983-

Ashraf, M., Saeed, M. M. and Ashfaq, A. 2004. Effect of sulfurous acid generator treated water on soil physio-chemical properties and crop yield. Sarhad Journal of Agriculture. 20 (4): 563-

Aylmore, L. A. G. and Quirk, J. P. 1960. The structural status of clay systems: Clays and clay minerals. 9: 104-

Baldock, J. A., Aoyama, M., Oades J. M. and Grant, C. D. 1994. Structural amelioration of South Australian red-brown earth using calcium and organic amendments. Australian Journal of Soil Research. 32: 571-

Baldock, J. A., Oades, J. M., Waters, A. G., Peng, X., Vassallo, A. M. and Wilson, M. A. 1992. Aspects of the chemical structure of soil organic materials as revealed by solid state 13^C NMR spectrometry. Australian Journal of Soil Research. 30:71-

1-1بیان مسأله و ذکر مشکل

در بسیاری از نقاط جهان، ساختمان خاک و پایداری آن برای کارهای کشاورزی نامناسب گردیده است. عواملی مانند کاهش مقدار ماده­ی آلی خاک، شور و قلیا شدن اراضی، افزایش میزان سدیم تبادلی و کاهش فعالیت موجودات خاکزی در این امر دخالت داشته­اند. تخریب ساختمان خاک باعث کاهش سرعت نفوذ آب به خاک، افزایش آبدوی سطحی و فرسایش خاک، کاهش تهویه خاک و در نهایت کاهش عملکرد محصولات زراعی می­شود (Gregorich et al., 1998). خاک‌های شور و سدیمی از مشخصه مناطق خشک و نیمه خشک بوده که در کشور ما از وسعت قابل ملاحظه­ای برخوردار است. به عبارت دیگر وضعیت آب و هوایی در این مناطق باعث شده که دو عامل مهم در زراعت، یعنی آب و خاک، از کیفیت چندان خوبی برخوردار نباشند

بر اساس گزارش اخیر فائو در سال 2000 وسعت کل اراضی شور و سدیمی در جهان 831 میلیون هکتار می­باشد که شامل اراضی شور و سدیمی در آفریقا، آسیا، استرالیا و آمریکا است ( Martinez and Beltran, 2005). وسعت خاک‌های سدیمی در جهان 210 میلیون هکتار و در ایران 686 هزار هکتار برآورد شده است (Sumner, 2000). ایران دارای وسعتی معادل 1648800 کیلومتر مربع است که جمعاً 18 میلیون هکتار و یا 10 درصد خاک‌های ایران را خاک‌های شور و سدیمی تشکیل می­دهد که از این مقدار 7 میلیون هکتار باتلاق‌های شور کویر لوت و کویر نمک می‌باشد. بر اساس مطالعات مشعلی که وسعت اراضی شور و سدیمی را برای تمام کشورها تعیین کرده است، در ایران 8/23 میلیون هکتار اراضی شور و سدیمی وجود دارد. بیش‌ترین درصد اراضی شور جهان در پاکستان، ایران و ازبکستان است. بیش‌ترین درصد اراضی سدیمی در مجارستان و ازبکستان است. بیشترین وسعت اراضی شور بترتیب در چین (5/73 میلیون هکتار)، آرژانتین (1/33 میلیون هکتار) و استرالیا (5/24 میلیون هکتار) است و بیش‌ترین وسعت اراضی سدیمی جهان در استرالیا (6/132 میلیون هکتار) وجود دارد (Mashali, 1999). وسعت اراضی شور و سدیمی در ایران بین 16 تا 23 میلیون هکتار می­باشد (سیادت و همکاران، 1997). پذیرا و صادق زاده (1376) عدد 24 میلیون هکتار را ارائه داده­اند. متغیر بودن وسعت اراضی شور و سدیمی به علت تغییرات شوری در طی فصل رشد، بارندگی و آبشویی و یا اضافه شدن املاح به وسیله آب آبیاری است

جدول 1-1 گسترش خاک‌های شور و سدیمی را در قاره‌های مختلف نشان می­دهد. زمین‌های شور و سدیمی حدود 13 درصد از کل زمین‌های قابل کشت جهان را تشکیل می­دهند و این گونه خاک‌ها در بیش از 100 کشور جهان وجود دارند. خاک‌های شور و سدیمی نه تنها در مناطق خشک و نیمه خشک به وفور یافت می­شوند بلکه در سایر شرایط آب و هوایی، به دلیل حمل نمک‌ها به وسیله­ی سیلاب‌ها و رسوبات بادی نیز یافت می­شوند

جدول 1-1 گسترش خاک‌های شور و سدیمی در جهان (Mashali, 1999)

منطقه

سطح کل

اراضی شور

درصد از کل

اراضی سدیمی

درصد از کل

آفریقا

1/

7/

5/

8/

آسیا و استرالیا

2/

1/

3/

6/

اروپا

8/

7/

3/

7/

6/

آمریکای لاتین

6/

5/

9/

5/

خاور میانه

9/

5/

1/

1/

8/

آمریکای شمالی

7/

6/

2/

5/

8/

جمع کل

3/

1/

9/

3/

5/

  اعداد جدول به میلیون هکتار است

مساحت جهانی خاک‌های سدیمی، حدود 210 میلیون هکتار را شامل می­شود که قسمت اعظم آن‌ها در جنوب سیبری، استپ‌های وسیع روسیه و آسیای میانه و استرالیا پراکنده‌اند. در اروپا، کشورهای مجارستان، رومانی و اوکراین در مساحت‌های قابل­توجهی، خاک‌های سدیمی دارند. در آسیا، در کشورهای گرجستان، آذربایجان، ترکمنستان، ایران، منچوری چین، هندوستان و پاکستان، خاک‌های سدیمی به طور پراکنده وجود دارند. در آسیا پس از چین ایران بیشترین مساحت خاک‌های سدیمی را داراست (Mashali, 1999)

بررسی تاریخچه­ی کشاورزی در جهان نشان می­دهد که بدون در نظر گرفتن موازنه­ی نمک و آب و خاک و احداث زهکش‌ها، کشاورزی به خصوص در مناطق خشک و نیمه­خشک، پایدار نمی­باشد (Hillel, 2005). خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک‌ها غالباً به کیفیت، اندازه و دوام خاکدانه­ها و پایداری آن‌ها در آب وابسته است. بدین دلیل، مطالعات درباره‌ی طبیعت خاکدانه­های خاک به عنوان ابزاری برای ارزیابی خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک در نظر گرفته می­شود. اگر خاکدانه­های خاک در شرایط خیس شدن و یا به وسیله‌ی عملیات ماشین آلات کشاورزی از هم فرو نپاشد، پیش­بینی    می­شود که آبیاری، زه‌کشی، بارندگی و عملیات کشاورزی اثر نامطلوبی روی ساختمان خاک نداشته باشد و خاک پایداری نسبتاً قابل­قبولی داشته باشد ( Bybordi, 1990). همچنین با شور شدن خاک و بالا رفتن میزان نمک محلول در خاک، فشار اسمزی بالا رفته و در نتیجه جذب آب توسط ریشه گیاهان دچار مشکل می­شود و توان تولید گیاه برای دادن محصول مقرون به صرفه ناچیز می­گردد (Gordon et al., 2003)

1-2تعاریف خاک‌های شور و سدیمی

شور و قلیا شدن خاک از فرآیندهای اصلی تخریب اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شمار می­رود (Metternicht and Zink, 1996 ). بر اساس تعریف شانونوگریو[1] (1999) شوری عبارت است از حضور بیش از اندازه­ی نمک­های قابل حل و عناصر معدنی در محلول آب و خاک که منجر به تجمع نمک در ناحیه ریشه شده و گیاه در جذب آب کافی از محلول خاک با مشکل روبرو می­شود. رودس[2] و همکاران (1992) واژه خاک شور را به خاک­هایی اطلاق کردند که بیش از 1/0 درصد نمک داشته باشد. بر اساس تعریف، خاک شور به خاک‌هایی اطلاق می­شود که غلظت املاح محلول در آن به قدری باشد که عملکرد را کاهش دهد مشروط بر آن که سایر عوامل مانعی برای رشد محصول ایجاد نکنند. خاک‌های سدیمی خاک‌هایی هستند که حاوی نمک‌های سدیم با قابلیت هیدرولیز قلیایی می‌باشند، عمدتاً املاح موجود در این خاک‌ها شامل کربنات سدیم می‌باشد و در قدیم تحت عنوان قلیا از آن­ها نام برده شده است. به طور کلی می­توان گفت تجمع املاح اضافی در مناطقی که دارای نمک­های محلول در ترکیبات مادری، سفره آب زیرزمینی بالا، تبخیر و تعرق بالا و کمبود باران سالیانه می­باشند صورت می­گیرد (Metternicht and Zink, 2008). در یک تقسیم بندی، شوری و قلیائیت به دو نوع اولیه و ثانویه طبقه­بندی می­شود. شوری اولیه به علت عوامل طبیعی (عمدتاً به علت وجود سازندهای شور در منطقه) به وجود می­آید و علل ایجاد شوری ثانویه عبارتند از: 1- آبیاری با آب­های شور 2- هوادیدگی اولیه و ثانویه در خاک 3-­ کاهش مواد آلی خاک و 4- نوسان آب­های زیرزمینی (Metternicht and Zink, 1996). خاک­های متأثر از نمک دارای مقادیر زیادی املاح محلول می­باشند که کاتیون­ها و آنیون­های غالب آن را Na⁺، Ca²⁺، Mg²⁺، K⁺، Cl^- وSO₄^2-   تشکیل می­دهند (Yadav and Girdhar, 1980)

در مناطق خشک و نیمه­خشک، نمک­های محلول موجود در خاک عمدتاً مرکب از کلریدها و سولفات‌های سدیم، کلسیم و منیزیم می­باشند. در خاک­های شور، بی­کربنات­ها به مقدار بسیار کمی وجود داشته و کربنات­ها معمولاً وجود نداشته و یا در مقادیر بسیار جزئی دیده می­شوند. در مناطقی با درجه خشکی کمتر، کربنات و بی­کربنات سدیم غالب می­باشند و یون­های سدیم در کمپلکس تبادلی خاک جذب سطحی شده و منجر به ایجاد خاک­های سدیمی می­شوند (Oldeman et al., 1991).    خاک­های سدیمی هر چند دارای مقادیر نسبتاً کمی از نمک­های محلول هستند، اما ترکیب نمک­های موجود در این خاک­ها نسبت به خاک­های معمولی و شور تفاوت زیادی دارد. این خاک­ها دارای مقادیر زیادی کربنات و بی­کربنات سدیم هستند که این نمک­ها قابلیت هیدرولیز شدن را دارند. مقادیر کمی از کلرایدها و سولفات‌ها نیز در این خاک­ها دیده می­شوند. مقدار یون کلسیم در این خاک‌ها بسیار کم است زیرا این یون در اثر حضور یون­های کربنات رسوب می­کند. (Dorgan et al., 1982 وMetternicht and Zink, 2008). این دو گروه اصلی خاک‌های متأثر از نمک نه فقط از نظر خصوصیات شیمیایی با یکدیگر متفاوت هستند، بلکه از نظر پراکنش در واحدهای جغرافیایی و ژئوشیمیایی نیز با همدیگر متفاوت می‌باشند. علاوه بر این از نظر خصوصیات فیزیکی و بیولوژیکی نیز تفاوت‌هایی در آن‌ها مشاهده می‌شود. بر همین اساس دو راه متفاوت برای اصلاح و استفاده زراعی از آن‌ها وجود دارد، ویژگی‌هایی که باعث تمایز این دو گروه گسترده از خاک‌های متأثر از نمک می‌شود در جدول 1-2 ارائه شده است

جدول 1-2- خصوصیات متمایز کننده خاک‌های شور از خاک‌های سدیمی

خاک­های سدیمی

عموماً مقدار نمک­های محلول طبیعی محسوس نیست و بیشتر نمک­های قابل اندازه­گیری در خاک در اثر هیدرولیز نمک­هایی نظیر کربنات سدیم به وجود می­آید.

خاک­های شور

نمک­های غالب محلول در این خاک­ها بیشتر شامل کلر­و­رها و سولفات­ها­ است.کلر­یدها، سولفات­ها و گاهی اوقات نیترات­ها و مقادیر کمی از بی‌کربنات‌ها نیز وجود داشته ولی فاقد کربنات­ها هستند

خصوصیات شیمیایی

واکنش خاک در گل اشباع در این خاک­ها بیشتر از 2/8 می­باشد

واکنش خاک در حالت گل اشباع در این خاک­ها کمتر از 2/8 می­باشد

سدیم قابل تبادل در این خاک­ها بیشتر از 15 بوده و این معمولاً حدی است که در بالاتر از آن در کلاس سدیمی قرار می­گیرد. هدایت الکتریکی عصاره اشباع در این خاک­ها کمتر از 4 دسی زیمنس بر متر می­باشد

هدایت الکتریکی عصاره اشباع در این خاک­ها در دمای 25 درجه سانتی‌گراد بیشتر از 4 دسی زیمنس بر متر بوده و این حدی است که در بالاتر از آن خاک در کلاس شوری قرار دارد

در این خاک­ها وجود رابطه مشخصی بین واکنش گل اشباع و سدیم قابل تبادل خاک و نسبت جذب سدیم محلول در عصاره اشباع تعیین نشده و برای گروهی از خاک­ها واکنش خاک می­تواند فاکتور قابل قبولی از سدیم یا قلیایی بودن خاک باشد

عموماً هیچ رابطه مشخصی بین واکنش در گل اشباع خاک و سدیم تبادلی و نسبت جذب سدیم در عصاره اشباع معین نشده است

عموماً مقادیر گچ و سایر املاح در این خاک­ها کم و یا ناچیز است

خاک­ها شامل مقادیر کافی از نمک­های محلول کلسیم نظیر گچ است

سدیم به عنوان کاتیون غالب در این خاک­ها وجود دارد. واکنش بالای خاک در این خاک­ها باعث رسوب کلسیم و منیزیم شده و غلظت این املاح را در خاک کم کرده است. پتاسیم: گاهی اوقات (به شکل تبادلی و محلول).کلسیم و منیزیم در مقادیر کم. در واکنش خاک بالا و در حضور کربنات­ها کلسیم و منیزیم رسوب می­کنند

گرچه سدیم عموماً جز کاتیون­های غالب است ولی در این خاک­ها مقادیر محسوسی از کاتیون­های دو ظرفیتی نظیر کلسیم و منیزیم نیز وجود دارد. سدیم:کمتر از نیمی از کاتیون­های محلول. کلسیم و منیزیم:مقادیر قابل‌توجه پتاسیم:معمولاً حضور ندارد

در حضور سدیم قابل تبادل و واکنش بالای خاک جز رس خاک پراکنده شده و خاک دارای ساختمان پایدار نیست

در حضور مقادیر بالای املاح محلول جز رس خاک فلکوله شده و خاک دارای ساختمان پایدار و محکمی است

خصوصیات فیزیکی

نفوذپذیری این خاک­ها نسبت به آب­و­هوا محدود بوده و خصوصیات فیزیکی این خاک­ها با افزایش سدیم قابل تبادل و واکنش خاک تخریب می­شود. پراکنده شدن و نامحلول گشتن ماده­ی آلی. پراکنده شدن رس. ساختمان منشوری یا ستونی

نفوذپذیری این خاک­ها نسبت به آب و هوا و دیگر خصوصیات فیزیکی معمولاً با خاک معمولی قابل مقایسه است. معمولاً فولکوله می­شوند. نفوذپذیری برابر یا بیشتر از خاک­های غیر شور

عمده تأثیرات زیادی سدیم قابل تبادل و ضعیف شدن خصوصیات فیزیکی خاک و در نتیجه نفوذ آب، هوا و رشد گیاه است

عمده تأثیرات املاح روی فشار اسمزی در محلول خاک و در نتیجه کاهش آب قابل استفاده در خاک است

تأثیر روی رشد گیاه

سمیت از نظر سدیم، کلر و مولیبدن

برهم زدن تعادل عناصر غذایی به واسطه بالا بودن واکنش خاک و در نتیجه کمبود عناصر غذایی

شوری در به وجود آمدن سمیت یون­های ویژه نظیر سدیم، کلر و بُر و; مؤثر است

خاک­های سدیمی ضرورتاً نیاز به تعویض سدیم در کمپلکس تبادلی توسط کلسیم بوده که به واسطه بکار بردن مواد اصلاحی، آب شویی و زه‌کشی املاح در این خاک­ها فراهم می­شود

خاک­های شور ضرورتاً احتیاج به رفع املاح زیادی از ناحیه ریشه به وسیله آب شویی و زه‌کشی دارند. بکار بردن مواد اصلاحی ممکن است بندرت احتیاج باشد

اصلاح

خاک­های سدیمی در مناطق خشک و نیمه­خشک و نیمه مرطوب غالب هستند

خاک­های شور عمدتاً در مناطق خشک و نیمه­خشک قرار داشته و یا به وجود می­آیند

توسعه جغرافیایی

آب زیرزمینی در نواحی خاک­های سدیمی عموماً دارای پس مانده­های از سدیم بوده و در نتیجه پتانسیل به وجود آوردن قلیائیت را دارا باشد

آب زیرزمینی در نواحی خاک­های شور عمدتاً دارای غلظت بالای املاح و در نتیجه پتانسیل به وجود آوردن شوری را در خاک دارا است

کیفیت آب

تغییرات در ساختمان خاک. کاهش در میزان نفوذپذیری و تخلخل. تغییر در فعالیت­های بیولوژیک خاک، افزایش واکنش خاک بالاتر از 9 یا

فشار اسمزی بالاتر، حضور پوسته­های سفید در سطح خاک

تأثیر بر ویژگی­های خاک

1-3- منشأ نمک در طبیعت

در شرایط طبیعی، حضور و تجمع نمک­ها در سطح زمین و در خاک به وسیله­ی فاکتورهای ژئولوژیکی، ژئومورفیکی، آب و هوایی و هیدرولوژیکی کنترل می­شود. کلیه نمک­هایی که در خاک­ها و آب­ها وجود دارند از هوادیدگی سنگ­های مادری خود به وجود می­آیند. پس از هوادیدگی نمک­ها در سطح زمین نهشته شده و باعث تشکیل سنگ­ها و یا ته نشست­های رسوبی می­شوند و سپس این ترکیبات از طریق هوادیدگی سنگ­های سخت، بلوری و رسوبی و یا رسوبات غنی از نمک وارد سیستم خاک می­شوند (Metternicht and Zink, 2008)

1-3-1- عوامل موثر در شور و سدیمی شدن خاک و آب

به طور کلی عوامل موثر در شور و سدیمی شدن خاک و آب شامل هوادیدگی کانی‌ها، رسوبات ثانویه، رسوبات مواد معلق در هوا و فعالیت‌های بشر می­باشد

هوادیدگی

اولین عامل موثر در میزان نمک آب‌ها و خاک‌ها، پدیده‌ی هوادیدگی ژئوشیمیایی سنگ‌های موجود در سطح کره‌ی زمین می­باشد. هوادیدگی یک پدیده‌ی خودبخودی است و باعث تبدیل کانی‌های اولیه به کانی‌های ثانویه‌ی دیگر می­شود. عوامل موثر در هوادیدگی ژئوشیمیایی شامل آب، اکسیژن و دی اکسید کربن موجود در هوا می­باشد. مواد آلی می­توانند باعث تولید دی اکسید کربن و اسیدهای آلی و در نتیجه باعث افزایش هوادیدگی گردند. اگر چه هوادیدگی پدیده‌ای دائمی است و در همه جا اتفاق می­افتد، ولی شدت آن تابع آب و هوای منطقه است. آب علاوه بر تسهیل انتقال املاح، در حل کردن آنها نیز دخالت دارد

1-Shannon and Grieve

2-Rhoads

کلمات کلیدی :