دانلود پروژه

 پروژه دانشجویی مقاله کاشت و تکثیر گیاهان زینتی در pdf دارای 70 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله کاشت و تکثیر گیاهان زینتی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله کاشت و تکثیر گیاهان زینتی در pdf

گلکاری، آشنایی با مفاهیم

جایگاه گلکاری در ایران

جایگاه ایران از نظر جغرافیایی

انواع گلکاری یا Flowery culture

تاسیسات گلکاری

انواع گلخانه های ثابت

نیاز نوری گیاهان

نور در گلخانه ها

کنترل رطوبت در گلخانه­ها

عوامل مؤثر در میزان مصرف Co2

محیط‌های پرورشی گیاهان – کشت خاکی

رشد و نمو

عوامل موثر بر رشد و نمو

مقدمه

1- کاربردهای ” کشت بافت ” در زمینه گیاهان دارویی

1-1- باززایی در شرایط آزمایشگاهی ( In-Vitro Regeneration)

1-2- باززایی از طریق جنین‌‌زایی سوماتیک (غیرجنسی)

1-3- حفاظت گونه‌های گیاهان دارویی از طریق نگهداری در سرما

1-4- تولید متابولیت‌های ثانویه از گیاهان دارویی

1-4-1-راهکارهای افزایش متابولیت‌های ثانویه گیاهی از طریق کشت بافت   

1-4-2- مثال‌ها

1-4-3- استفاده از بیورآکتورها در تولید صنعتی متابولیت‌های ثانویه

2- مهندسی ژنتیک;

3- نشانگرهای مولکولی

3-1- دلایل استفاده از نشانگرهای مولکولی در زمینه گیاهان دارویی

3-2- برخی موارد کاربرد نشانگرهای DNA در زمینه گیاهان دارویی

3-2-1- ارزیابی تنوع ژنتیکی و تعیین ژنوتیپ ( Genotyping )

3-2-2- شناسایی دقیق گیاهان دارویی

3-2-3- انتخاب کیموتایپ‌های ( Chemotypes ) مناسب به‌کمک نشانگر  

3-2-4- اصلاح گیاهان دارویی

3-2-5- استفاده از نشانگرها در زمینه غذاداروها( Nutraceutical )

4- پتانسیل اقتصادی گیاهان دارویی

4-1- مناطق کشت سیب زمینی در ایران

4-2- تولید و سطح زیر کشت سیب زمینی در ایران و جهان

طبقه بندی

4-3- تاریخچه و توسعه کشت سیب زمینی

کشت بافت

مواد آلی

5-1- گیاهشناسی

1-5-1- ریشه

2-5-1- غده(1)

3-5-1- گل

4-5-1- میوه

5-5-1- ساقه

6-5-1- برگ;

6-1- ترکیب مواد و کیفیت غذایی سیب زمینی

1-6-1- قند ها (1)

2-6-1- اسید های آمینه(2)

3-6-1- ویتامین ها (3)

4-6-1- چربی ها

7-1- تأثیر عوامل محیطی بر رشد گیاه سیب زمینی

1-7-1- رطوبت

نتیجه‌گیری

گلکاری، آشنایی با مفاهیم

جایگاه گلکاری در ایران

اهمیت تاریخی: قدمت کشت و کار و نگهداری گل‌ها در ایران شاید همزمان با شروع کشاورزی بوده است. با نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران بنظر می‌آید که همواره ایرانیان در زمینه موضوعات مرتبط با گل‌ها جایگاه خوب و ارزنده‌ای داشته‌اند. اهمیت اقتصادی: شاید قدیمی‌ترین گلخانه‌های موجود در ایران که در حال حاضر هم فعال هستند قدمتی در حدود 75 – 70 سال دارند. در حقیقت اهمیت اقتصادی این رشته، سابقه طولانی در ایران دارد. زمانی که بسیاری از کشورها نامی در زمینه پرورش گل و گیاه نداشته اند کشور ما با داشتن گلخانه‌های خوب و قابل قبول در زمان خود وضعیتی مناسب داشته است. کشت و کار پرورش گل‌های زینتی در ایران بعنوان یک رشته اقتصادی سابقه‌ای به قدمت احداث گلخانه‌ها ندارد اما از زمان‌های گذشته، گلخانه‌دارها کار تکثیر و پرورش گیاهان را برای سرگرمی، و گذران اوقات فراغت انجام می‌دادند. در سال‌های اخیر بدلیل نیاز روز افزون بازار و خواست افراد جامعه و بدلیل محدود شدن فضای زندگی مردم این وضعیت کاملاً تغییر کرده است. بطوری که در سال‌های اخیر احداث گلخانه‌های نسبتاً مجهز و کارآمد بمنظور کشت و پرورش و تکثیر گیاهان زینتی و نیز توسعه اقتصادی پیشرفت زیادی داشته است. ایران یکی از خواستگاه‌ها و زادگاه‌های طبیعی گیاهان زینتی از جمله لاله، سنبل، زنبق، سیکلمه و برخی از درختچه‌ها و تعداد زیادی از درختان میوه بشمار می‌آید، و در منابع علمی دنیا اسناد و مدارک مربوط به این موضوع موجود است. ولی از نظر اقتصادی و صادرات گل و گیاه هنوز موقعیت مناسبی در سطح دنیا ندارد

جایگاه ایران از نظر جغرافیایی

موقعیت جغرافیایی ایران از دو نظر قابل ارزش است

- از نظر آب و هوایی

- موقعیت نسبت به کشورهای همسایه

1- ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی کامل آفتاب قراردارد و از این نظر می‌تواند در بسیاری از هزینه‌های مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانه‌ها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند

2- موقعیت ایران بدلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. همسایه‌های شمالی و جنوبی ایران از خریداران بسیار خوب گیاهان زینتی هستند. ایران با داشتن یک بازار متعادل و نسبتاً ثابت و دائمی قادر است جایگاه واقعی خود را در این عرصه پیدا کند

کشورهای مهم تولید کننده و مصرف کننده گل و گیاه

1- هلند  2- ایتالیا  3- آلمان  4- سوئیس  5- دانمارک  6- بلژیک 7 – سوئد  8- ژاپن  9 – انگلستان 10-  استرالیا  11- فرانسه  12- اسپانیا  13- آمریکا

همانطور که  مشاهده می‌کنید هلند مقام اول در بین همه کشورها را دارد و بقیه کشورها در رتبه بعدی قرار گرفته‌اند. از لحاظ موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی و هم‌چنین وضعیت نیروی کار، ایران در مقایسه با هلند از موقعیت مناسب‌تر و ارزان‌تری برخوردار است. ارز آوری گل و گیاه برای ایران یک موقعیت انحصاری است. در کشور ما گاهی ارز آوری گل‌های شاخه بریده با ارز آوری نفت مقایسه می‌شود. بطوری که فروش 2 تا 3 شاخه گل (از بعضی انواع گل‌ها) می‌تواند ارز‌آوری معادل یک بشکه نفت را داشته باشد و صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی می‌تواند جانشین صادرات نفت شود. اما پارامترهای لازم و شاخص‌های قابل قبول بازار جهانی برای پرورش گل و گیاه را باید مهیا کرد

رشته‌ها و زیر شاخه‌های متعددی در رابطه با گلکاری یا Flowery culture وجود دارد. یکی از این موارد استفاده از اندام‌های گیاهان زینتی می‌باشد. از لحاظ موقعیت مصرفی گیاهان زینتی را به سه دسته تقسیم می‌کنند

گیاهان یک ساله یاAnnual Plants ؛ گیاهان زینتی که بعنوان گل‌های فضای سبز استفاده می‌شوند. این گیاهان معمولاً مقاوم به سرما نیستند و دوره زندگی نسبتاً کوتاهی دارند. مانند گل اطلسی و آحار

گل‌های دائمی یا Perennial Plants؛ گیاهانی که بیش از یک سال در فضای آزاد قابلیت رشد و نمو دارند. مانند گل تاج‌الملوک، داودی و زنبق‌های دائمی

گیاهان آپارتمانی یا Indoor Plants؛ گیاهانی که فقط در فضای محدود آپارتمان‌ها و گلخانه‌ها قابل نگهداری هستند. مانند برگ انجیلی و فوتوس

انجام تحقیقات برای صادرات گل‌ها و گیاهان زینتی یک امر مسلم و ضروری است. هم‌چنین مجموعه عواملی که در این راستا باید مد نظر قرار گیرند عبارتند از

نوع خاک و بستر مورد پرورش گیاهان؛

نوع محصول ارائه شده؛

تداوم تولید در طی یک زمان معین

انواع گلکاری یا Flowery culture

گیاهان گلدار گلدانی یا Pot Plant؛ گیاهانی که در فضای مستور آپارتمان رشد و نمو می‌کنند و بخش زینتی آن‌ها همان گل است. مانند گل حنا، سیکلامن ایرانی، آزالیا و ;

گل‌های شاخه بریده یا Cut Flowers؛ گروه بسیار بزرگی از گیاهان زینتی در این رده هستند. تعداد زیادی از گیاهان زینتی بعنوان بخش‌های بریده شده و جدا از پایه مادری قابل عرضه به بازار هستند. نظیر انواع میخک، ژربرا، رز و ارکیده

بسته به نوع بازار و سلیقه خریداران تقریباً همه گیاهان Cut Flowers شبیه بهم عرضه می‌شوند. اینطور که برآورد نشان می‌دهد معمولاً میخک، رز و ژربرا سه محصول رده اول تا سوم گل‌ها شناخته شده‌اند

 درختان، درختچه‌ها و پیچ‌های زینتی یا Trees, Shrubs and Climbers؛ این مجموعه در کشت و کار گیاهان زینتی جایگاه ارزنده‌ای دارد و ایران می‌تواند در این قسمت موقعیت خوبی کسب کند

تاسیسات گلکاری

تعریف گل­خانه: گل­خانه یاGreen house به فضای محدودی اطلاق می­شود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گل­خانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است

گل­خانه­ها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آن‌ها بکار برده شده است به نوع ثابت و متحرک تقسیم‌بندی می­شوند. گل­خانه­های ثابت و متحرک بنا ­بر نیاز در موقعیت معین، در جایی که مدنظر ما است احداث می­شوند

گل­خانه­های ثابت، به گل­خانه­هایی گفته می‌شود که مصالح ساختمانی بکار رفته در آن‌ها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آن‌ها استفاده کرد. بنابراین نکاتی در ساخت گلخانه‌های ثابت باید در نظر گرفته شود

نکات مهم در احداث گلخانه­های ثابت

1 فاصله گلخانه تا بازار مصرف؛

2 کیفیت آب از نظر سختی؛

3 وجود بازارهای فروش محلی؛

4 دسترسی به کارگران متخصص

انواع گلخانه های ثابت

گلخانه یکطرفه: از یک جهت از نور کامل آفتاب بر ­خوردار است و از جهت دیگر از مصالح ساختمانی پوشیده شده است. این نحوه ساخت و ساز گل­خانه برای مناطقی با شرایط محیطی نسبتاً دشوار بسیار مطلوب است. در مناطقی که سرمای شدید یا یخبندان‌های طولانی وجود دارد، ساخت این گلخانه‌ها به صرفه می‌باشد

گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور کامل از نور آفتاب بهره­مند است. این گلخانه برای کشت و پرورش بسیاری از محصولات، ایده­آل و مناسب است. زیرا از جهت نور و درجه‌ی حرارت بطور کامل از نور خورشید بهره می‌برد

گلخانه نیمه دو طرفه: از یک جهت بطور کامل از نور آفتاب برخوردار است و از جهت مقابل تا نیمه از مصالح ساختمانی پر شده و نیمه دیگر از جنس شفاف (شیشه) است

گلخانه های سه گانه هر کدام برای یک اقلیم معین مناسب می‌باشند. اما بطور کلی برای مناطق مختلف ایران گلخانه­های دو طرفه بسیار مناسب و مطلوب هستند. چرا که در کشور ما، به علت برخورداری از نور فراوان مخصوصاً در زمستان می‌توان در مصرف سوخت صرفه جویی بسیار خوب و با ­ارزشی داشت

عوامل قابل کنترل در گلخانه ها

1درجه حرارت؛

2نور؛

3رطوبت؛

4 مقدار گاز کربنیک(Co2)

هر کدام از عوامل قابل کنترل در گل­خانه­ها جداگانه توضیح داده می‌شوند

درجه حرارت در گل خانه ها

تنظیم درجه حرارت در گل­خانه­ها شرط اولیه برای رشد و نمو بسیاری از گیاهان است. نیاز گیاهان به درجه حرارت دامنه­های مختلفی دارد. بعضی از گیاهان درجه حرارت­های بالاتری نیاز دارند مثل گیاهان مناطق گرمسیری. بعضی دیگر در درجه حرارت­های کمتر از 20 درجه سانتیگراد هم بخوبی رشد و نمو می­کنند، مانند گیاهانی که از مناطق سردسیری منقل شده‌اند نظیر پامچال که در جنگل‌های شمال دیده می‌شود

اما چگونگی تنظیم درجه حرارت در گلخانه­ها بستگی به سیستم گرمایی دارد. انواع بخاری‌ها یا سیستم‌های گازی و ; می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. اما دو شرط اولیه موجود در عامل گرم ‌کننده عبارتند از

1- توان توزیع یکنواخت دما در سطح گلخانه را دارا باشد؛

2- فاقد اثرات مخرب زیست محیطی باشد

نیاز نوری گیاهان

همه گیاهان به یک اندازه به نور نیازمند نیستند. بعضی از گیاهان نیاز به نور فراوانی دارند و بعضی دیگر به نور کمتری نیاز دارند. بنابراین گیاهان را از نظر نیاز نوری به سه گروه بزرگ تقسیم می­کنیم

گیاهان روز بلندLDP : Long Day Plants برای به گل رفتن بین 10 تا 14 ساعت به نور نیاز دارند، مانند گیاهان فصلی تابستانه نظیر آحار، اطلسی، ناز و میمون

گیاهان روز کوتاه SDP: Short Day Plants برای به گل رفتن نیاز نوری کمتر از 12 ساعت دارند. که در نقطه مقابل گیاهان روز بلند قرار می‌گیرند، مثل گل داودی

گیاهان بی تفاوت به طول روز NDP: Neutral Day Plants برای نگهداری در منزل بسیار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا یا بگونیا که حساسیتی نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند

به گل بردن گیاهان روز کوتاه در طی ساعات روشنایی، طولانی به موضوع کنترل نور بر می­گردد. در کشور ما با توجه به اینکه روزهای آفتابی خیلی زیاد است باید نیاز نوری گیاه شناخته شود تا گیاه در طی روزهای بلند بخوبی از رشد رویشی برخوردار باشد. لذا گیاهان روز کوتاه را به وسیله‌ی پایین آوردن ساعات روشنایی، بوسیله یک پرده تیره رنگ، و اصطلاحاً ایجاد شب­های طولانی به گل می­بریم

نور در گلخانه ها

در گلخانه­ها مقدار نور را به وسیله‌ی پوشاندن شیشه­ها با حصیر، پاشیدن گِل و یا رنگ‌های قابل شست و شو و یا با استفاده از چادر­های الکترونیکی، کنترل می‌کنیم

کنترل رطوبت در گلخانه­ها

تأ­مین رطوبت یکی از پارامترهای مهم در گلخانه­ها است. برای رشد و نمو گیاهان، البته باید نیازهای رطوبتی گیاهان را بشناسیم. بعضی از گیاهان به رطوبت‌های خیلی بالا نیاز دارند و بعضی دیگر به رطوبت کمتری نیاز دارند، مثل گل کاغذی. بعد از شناخت نیاز رطوبتی گیاهان، آن‌ها را در گلخانه­های خاص خود جایگزین می­کنیم یعنی همه گیاهان در یک نوع گلخانه نگهداری نمی‌شوند. در سطوح تخصصی و بزرگ، هر گلخانه برای یک محصول و یا تعدادی محصول مشابه با نیاز­های یکسان در نظر گرفته می‌شود

راه‌ها و روش‌های مختلفی برای تأمین رطوبت گل‌خانه‌ها وجود دارد که عبارتست از

1 آبیاری؛

2 پاشیدن آب به سقف و کف و جدار گلخانه؛

3کاربرد دستگاه‌های بخار ساز

گاز کربنیک در گلخانه­ها

کاربرد Co2 تقریباً معادل استفاده از مواد غذایی، کاربرد پیدا کرده است. در کشور ما که گیاهان از لحاظ نوری در وضعیت مناسبی قرار دارند می‌توان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نیز بالاتر برد

وجود Co2برای انجام عمل فتوسنتز ضروری است. این واکنش شیمیایی منجر به تولید محصول سبز یا عملکرد گیاه می­شود . در این واکنشCo2 عامل بسیار مهمی تلقی می­شود

فرمول فتوسنتز

6 CO2 + 6 H2O à C6H12O6 + 6 O

گلخانه­های ایزوله و با شرایط استاندارد دارای Co2هستند. لذا گلخانه­هایی که ارتباط کمتری با فضای خارج دارند و یا گلخانه­هایی که تبادل گازی کمی دارند و در معرض رفت و آمد‌های مکرر و متوالی نیستند برای مصرفCo2 مناسب­تر هستند

عوامل مؤثر در میزان مصرف Co2

1. فصل و موقعیت زمانی: در فصل‌های گرم و پر نور سال مقدار مصرف Co2 بیشتر است؛

2نوع محصول: بسته به نوع محصول نیاز به Co2 نیز متفاوت است؛

سن گیاه: گیاهان مختلف در سنین مختلف نیازهای متفاوتی به Co23.دارند

بسترهای کشت، تکثیر و پرورش گیاهان زینتی

انواع محیط‌های کشت برای ریشه‌زایی

- ماسه؛

- پرلایت؛

- ورمیکولایت؛

- مخلوط ماسه و پرلایت

ماسه

- محیط کشت معروف؛

- فاقد هر گونه عناصر؛

- ارزش آن به واسطه وجود تخلخل کافی، وجود اکسیژن و حفظ رطوبت

اولین محیط کشت ماسه است که برای ریشه‌دار کردن گیاهان ارزشی خاص دارد، زیرا قلمه‌های جدا شده از پایه‌های مادری ذخیره غذایی به اندازه کافی دارند. اندازه ذرات ماسه و تخلخل بین این ذرات بسته به نوع قلمه‌ها متفاوت است پس بهتر است که برای قلمه‌های مختلف اندازه معینی از محیط کشت را استفاده کنیم

پرلایت

- منشا آتشفشانی؛

- سفید رنگ؛

- فاقد هرگونه ذخیره غذایی؛

- ارزش آن به واسطه ذخیره آب تا 4 برابر وزن خود

دومین محیط کشت که برای تکثیر قلمه‌ها استفاده می‌کنیم پرلایت است. و به دلیل خصوصیات ذکر شده، در ریشه‌دار شدن قلمه‌ها یا گیاهانی که در غیر محیط خاک پرورش می‌یابند بسیار مفید و مناسب است. اندازه ذرات پرلایت بین 4- 2/1 میلی‌متر است و بسته به نوع مصرف و نوع قلمه برای تکثیر از پرلایت‌های نرم و نسبتاً درشت استفاده می‌کنیم. معمولاً مخلوطی از پرلایت‌های خیلی نرم و نسبتاً درشت به نسبت مساوی ترکیب می‌کنیم و بعنوان یک بستر ریشه‌زایی از آن استفاده می‌شود

ورمیکولایت

- ماده معدنی از نوع میکا؛

- حاوی سیلیکات منیزیم، آلومینیم و آهن است

در حقیقت یک رس حرارت دیده است که می‌تواند مقدار زیادی آب را جذب کند. ورمیکولایت بدلیل قیمت نسبتاً بالایی که دارد مصرف چندانی ندارد. بعلاوه بعلت جذب آب حجمش زیاد می‌شود و نباید تحت فشار قرار گیرد، زیرا تخلخلش را از دست می‌دهد. فقط در موارد خاص برای سازگاری دادن یک گیاه حاصل از کشت بافت در محیط جدید از این ماده استفاده می‌شود. بنابر این برای تکثیر معمول و متداول گیاهان عمدتاً ماده مورد مصرف پرلایت یا ماسه است

مخلوط ماسه و پرلایت

- به نسبت مساوی مخلوط می‌شوند؛

- در سطح کاربردی مصرف زیادی دارد

چهارمین محیط کشت، مخلوط ماسه و پرلایت است. به نسبت مساوی یک حجمی از پرلایت و ماسه نرم (همان چیزی که در اصطلاح باغبانی ماسه بادی می‌گویند) را با هم مخلوط می‌کنند و قلمه‌ها را در آن قرار می‌دهند. بعد از ریشه‌دار شدن قلمه‌ها و اطمینان از حجم ریشه، قلمه‌ها به محل مناسب دیگر انتقال می‌یابند

محیط‌های کشت قلمه‌ها فاقد هر گونه ذخیره غذایی بوده و بدلیل آنکه فوق‌العاده سبک هستند تخلخل زیادی دارند و نمی‌توانند مواد غذایی را به مدت زیادی در خود نگه دارند. بعد از ریشه‌دار شدن گیاهان چون نیاز به عناصر معدنی در گیاه خیلی بالا می‌رود، در یک خاک مناسب که ذخیره کافی این مواد را دارند کشت می‌شوند

محیط‌های پرورشی گیاهان – کشت خاکی

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله اصول پرورش گیاه کاکتوس در pdf دارای 154 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله اصول پرورش گیاه کاکتوس در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله اصول پرورش گیاه کاکتوس در pdf

چکیده

مقدمه

تاریخچه

فصل اول :  گیاه شناسی;

1-1 آشنایی با کاکتوسها و مرفولوژی آنها

2-1 تفاوت کاکتوسها با گیاهان گوشتی;

3-1 فیزیولوژی و متابولیسم گیاه

4-1 سیستم ریشه

5-1 خاک;

6-1 آبیاری مناسب;

7-1 نور و حرارت;

1-7-1 چگونگی کاربرد نور مصنوعی;

8-1 کود

9-1 به گل نشاندن

10-1 هوای مناسب;

11-1 خواب زمستانی (استراحت گیاهی)

12-1 گزینش گلدان مناسب برای کاکتوسها

فصل 2 : روشهای تکثیر و ازدیاد

1-2 انواع تکثیر

2-2 روش جنسی (ازدیاد به وسیله بذر)

1-2-2 نشاء کردن گیاهان دانه زاد کاکتوس و گیاهان گوشتی;

3-2 دلایل استفاده روش غیر جنسی;

4-2 قلمه زدن

5-2 پیوند زدن

1-5-2 پیوند سطحی;

2-5-2 پیوند شکافی;

3-5-2 پیوند مورب;

4-5-2 پیوند خواب;

فصل سوم : اصول نگهداری و مراقبت;

1-3 روش نگهداری در جایگاه سرپوشیده (فضای بسته)

چند یادآوری

2-3 روش نگهداری بیرون از جایگاه سرپوشیده (فضای باز)

1-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در فروردین ماه

2-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در اردیبهشت ماه

3-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در خرداد ماه

4-2-3 روشهای نگهداری و پرورش کاکتوس در تیر ماه

5-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در مرداد ماه

6-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در شهریور ماه

7-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در مهر ماه

8-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در آبان ماه

9-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در آذر ماه

10-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در دی ماه

11-2-3 روش نگهداری و پرورش کاکتوس در بهمن و اسفند ماه

فصل 4 : برخی بیماریها و آفات مضرر کاکتوس;

1-4 نشانه ها و علل بیماریها

2-4 روشهای پیشگیری و درمان

3-4 حشرات و آفات مضرر

1-3-4 شته

2-3-4 شپشک های سپردار

3-3-4 شپشک های آردآلود

4-3-4 تریپیس ها و کندها

5-3-4 حلزونهای صدفدار و بی صدف;

4-4 خفاشها و کاکتوسها – رشته های نامرئی توازن

فصل 5 : طبقه بندی کاکتوسها و آشنایی با چند جنس از آنها

1-5 طبقه بندی کاکتوس;

2-5 زیر خانواده سرئه

1-2-5 سرئنه Cereanae

2-2-5 هلیوسرئنه Hylocereus

3-2-5 اکینوسرئنه Echinocereanae

4-2-5 اکینوکاکتانه Echinocactanea

5-2-5 کاکتانه Cactanae

6-2-5 کوری فانتانه Coryphanthanae

7-2-5 اپی فیلانه Epiphyllanae

8-2-5 ریسپالیدانه Rhipsalidanae

3-5 جنس فرشته (بشقابی) Aeonium WEBB. crassulaceae

4-5 جنس فرشته (درختی) Aeonium arboretum WEBB

5-5 جنس زبانک ها Adromischus LEM. (crassulaceae)

6-5 اپونتیا Opungtia

7-5 پرسیکا Pereskia

8-5 سرئوس Cereus

9-5 برزی کاکتوس Borzi cactus

10-5 تلوکاکتوس Thelo cactus

11-5 زیگوکاکتوسZygo cactus

12-5 فروکاکتوس Fero cactus

13-5 نوتوکاکتوس Noto cactus

14-5 لوبی ویا Lobivia

فصل ششم

نتیجه گیری;

خلاصه

منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله اصول پرورش گیاه کاکتوس در pdf

1- خلیقی، احمد (1376)، گلکاری، پرورش گیاهان زینتی ایران، دانشگاه تهران. دانشکده کشاورزی

2- حکمتی، جمشید. (پاییز 1369). به گل نشاندن مجدد گلهای آپارتمانی و روش ازدیاد آنها. (جلد اول). تهران. دانشکده کشاورزی

3- جاهدی، آژنگ. (1376). کاکتوس Cactus. مجله زیتون. شماره 134

4- والا معتمد، بهناز. عزیزیان، دنیا. (1374). بررسی شرایط کشت و پرورش کاکتوسها با تأکید بر مورفولوژی و آناتومی آنها. پژوهش و سازندگی. سال 8 شماره

5- طباطبائی، محمد. (1367) کاشت و پرورش کاکتوسها. مجله باغبان. شماره 26 و 25 و 24 و 23 و 22

6- روحانی، غزاله. (1362). روش ازدیاد گیاهان گوشتی و کاکتوس ها. مجله باغبان. شماره

7- مرلین. دی، تاتل. (1375). خفاشها و کاکتوسها-رشته های نامریی توازن

(عطاءا; جعفرآبادی، مترجم). دانشمند. سال 34 شماره 2

8- کاکتوس نعمت پر خار طبیعت. (1372). مجله دامدار. شماره 29

9- دی ترهوبل. (1361). (احمد مرعشی، مترجم). مجله دانستنیها. سال 4 شماره 10

10- مطلق زاده، رویا. (1380). جهان کاکتوس. انتشارات فرهنگ جامع

11- خوشخوی، مرتضی. (مهر ماه 1370). روشهای تکثیر گیاهان زینتی. (جلد دوم). انتشارات دانشگاه شیراز

12- فضل ا; قنادی، باغبانی و گلکاری در خانه و آپارتمان. انتشارات گلها

13- هوسه سان ست بوک. (1361). کاکتوس و گیاهان زینتی. (متقی، حسین. مترجم) تهران: چاپ مظاهری

14 dang Schuster. The world of cacti-1990-Factsonfile

چکیده

در حدود ده هزار گونه از گیاهان گلدار یعنی حدود 3 درصد کل گونه های شناخته شده و 12 درصد از کل خانواده های گیاهی تحت عنوان گیاهان گوشتی معرفی شده اند. یکی از گروههای جذاب و مورد توجه گیاهان گوشتی را کاکتوسها تشکیل می دهند

کاکتوسها به دلیل تنوع زیاد در شکل ظاهری، طرز آرایش خارها و تیغ ها، گوناگونی رنگ و اندازه گلها، رشد کند و نامحسوس به عنوان گیاهان گلخانه ای و پرورشی مورد توجه بسیاری از کلکسیونرها می باشند و به طور کلی شرایط گرم و خشک را می پسندند

سعی شد با ایجاد شرایط مناسب گلخانه ای مجموعه ای از گیاهان گوشتی و کاکتویها از نظر مشخصات مورفولوژیکی و روش کشت و پرورش و تکثیر مورد مطالعه قرار گیرد. به خصوص گونه هایی از جنس Mammillaria که به خوبی در شرایط گلخانه ای رشد نموده و در بیشتر مواقع سال به گل بودند از نظر مورفولوژیکی و آناتومی مورد مطالعه قرار گرفتند

مقدمه

کاکتوس از واژه یونانی آن Kaktos به معنای گیاه خاردار یا سوزش دار گرفته شده است. کاکتوسها از گروه گیاهان گوشتی و از رده دو لپه ایهای جدا گلبرگ که سر دسته تیره ویژه ای بنام CACTACEAE می باشند و با تیره های دیگر دو لپه ایها، تفاوتهای کلر دارند. زیرا ساقه این گیاهان بسیار ضخیم و از حالت استوانه خارج و برگها نیز شکل اصلی خود را از دست داده اند و بصورت خارها و تیغهای کوچک در نقاط گوناگون درآمده اند

کاکتوسها در زبان فارسی از دیدگاه شکل ساقه ها به نامهایی چون: گل مار، زبان مادر شوهر و ; نیز معروف هستند. زادگاه و رویشگاه آنها قاره آمریکاست و پس از رده ارکیده ها، بزرگترین تیره گیاهان را پدید آورده اند

کاکتوسها تیره بزرگی از گیاهان را تشکیل می دهند که از آمریکا منشاء گرفته اند و بعدا در سایر نقاط پرانده گردیده اند. برخی بومی گستره گرم و سوزان آمریکای مرکزی و جنوبی و در پاره ای پهنه های جهان که آب و هوایی همانند آمریکا دارند، نیز دیده می شوند. در دشتهای بزرگ و جنگلهای آفریقای جنوبی، استرالیا، مکزیک، پاراگوئه که در بیشتر سال دارای آب و هوای خشک هستند نیز کاکتوسها را در گستره های بزرگی می توان دید

کاکتوسها در اندازه و شکلهای گوناگون دیده می شوند. برخی بسیار کوتاه و در ماسه های بیابانی پنهان بوده و از برخی گونه های آن نیز درختان غول پیکری پدید می آید که بلندی آنها گاه به 15-20 متر هم می رسد

همگی این گیاهان نیز دارای شیره هستند و از همین رو است که مقدار فراوانی رطوبت را در خود نگاه می دارند و گاه همین ویژگی، تشنگانی را که در بیابانهای و دشتهای بزرگ و خشک و سوزان، به دام افتاده اند از مرگ رهانیده است، تفاوت بزرگ و پایه ای کاکتوسها از سایر گیاهان به سبب توانایی و استواری شگفت انگیز آنها در برابر دگرگونیها و شرایط سخت و نامساعد طبیعی است چرا که این گیاهان در نامناسب ترین و دشوارترین شرایط رشد نموده و برای بقاء نسل و زندگی، پایداری نشان داده و شکلهای گوناگون به خود می گیرند

این گیاهان اهمیت اقتصادی و کاربردهای فراوان دارند. در برخی مناطق پوشش گیاه اصلی را تشکیل می دهند و در زمینه های مختلفی همچون تأمین غذا، سوخت، از انواع درختی به عنوان چرب، از میوه و ساقه برخی از انواع گوشتی مخصوصا آپونتیاسه ها به عنوان خوراک دام استفاده می کنند

بیشتر جذابیت کاکتوسها این است که ساقه آن با شکل عجیب بدون برگ با خارهای زیاد باید گلهائی به آن زیبایی تولید کند

بسیاری بر این باور بوده و هستند که خارهای کاکتوس سمی است ولی این تصور غلطی است. فراوانی گلهای رنگی و خارها یک مجموعه جالب و تقریبا باور نکردنی را به وجود می آورد و رایج ترین جنبه حیایت آنها مقاومتشان را به دوره های طولانی بی آبی و کم آبی است

این گیاهان به آسانی در کنار پنجره ها، ایوانها یا در گوشه ای از باغچه قابل استقرار بوده، گلدهی آنها با حداقل توجه و رسیدگی صورت می گیرد

تنوع روزافزون کاکتوسها به واسطه دو رگ گیریهای مداوم همه روزه بر تعداد علاقه مندان می افزاید و علاقه جمع آوری کنندگان را تداوم می بخشند

تاریخچه

نام کاکتوس اولین بار توسط theopherastuls برای گیاهان خاردار به کار برده شد. در سال 1653 لیند نام علمی کاکتوس را برای جنس کاکتوس انتخاب کرده، ولی امروزه جنسی تحت عنوان کاکتوس وجود ندارد. کاکتوس را می توان به شتر دنیای گیاهان تشبیه کرد

با کشف قاره آمریکا، گونه هایی از کاکتوس به وسیله کریستف کلمب به قاره اروپا برده شد، اولین کاکتوس منتقل شده ملئوکاکتوس بود که با شکل بسیار زیبا، خیلی زود در بین اعیان و اشراف آن زمان جای خود را باز کرد و به صورت گیاه تزئینی بسیار با ارزشی درآمد. اما به دلیل عدم شناخت و ناتوانی در تولید و تکثیر این گیاه و همچنین گرانی آن، کم کم ارزش خود را از دست داد. از صد و پنجاه سال پیش با افزایش مطالعات درباره کاکتوسها و شناخت روشهای تولید و کشف گونه های جدید آنها در نقاط مختلف جهان، این گیاه دوباره به صحنه گیاهان زینتی بازگشت

در بیابانهای قاره آمریکا، به تنهایی بیش از 1000 گونه کاکتوس با ساختاری متفاوت و در شکلها اندازه ها و رنگهای گوناگون در حال رستن و رشد و نمو یافت می شوند. جایگاه رویش این گونه ها نیز کشورهای آرژانتین، برزیل، پرو، شیلی و بولیوی شناخته شده و از همین نقاط به دیگر کشورهای جهان رفته و پراکنده گردیده اند

در جنگلهای برزیل گروهی از کاکتوسها بصورت اپی فیت در تنه های درختان زندگی می کنند. شماری از گونه ها که در بیابانهای خشک و سوزان رشد و نمو می کنند، نسبت به گیاهان دیگر شکلهای عجیب و شگفت انگیز یافته اند. چنین روندی با گذشت میلیونها سال تکامل پدید آمده و خود بخود، شرایط نامساعد محیطی را همراه با دگرگونی شکل و اندازه پذیرفته اند

به خاطر خصوصیت ریخت شناسی (مرفولوژی) به مناطق خشک و نیمه خشک سازگار شده و توزیع طبیعی آن از شمال آمریکا و مرز کانادا به سمت آمریکای مرکزی و جنوبی پیشرفته و به محدوده های جنوبی برزیل و آرژانتین می رسد و جمعیتهای بومی نیز از جنسهای (Ripsalis) در قسمتهای جنوبی آفریقا، ماداگاسکار و سیلان یافت شده است. انواع آپونیتا نیز در آفریقا، مدیترانه و استرالیا پراکنده اند و در استرالیا بصورت علف هرز متشکل آفرینی می کنند

بدون تردید در عالم گیاهی، شگفت انگیزتر، جالب تر و در بسیاری موارد زیباتر از کاکتوسها و گیاهان گوشتی، گیاهی را نمی توان یافت. در این گیاهان، گلهای رنگین و بسیار لطیف و زیبا از میان مشتی ها و چنان سر در می آورند که هر بیننده را به حیرت وامیدارند. همیشه این گیاهان نظر عاشقان طبیعت را بخود جلب کرده و می کنند مردم با ذوق کشورهای پیشرفته مجموعه های بزرگی از این گیاهان را فراهم آورده اند که در خور تحسین است. در کشور ما هم علاقمندان به این گیاهان دل انگیز روز به روز زیادتر می شوند

فصل اول :  گیاه شناسی

1-1 آشنایی با کاکتوسها و مرفولوژی آنها

کاکتوسها یکی از گروههای اصلی و مشخص گیاهان گوشتی به شمار می روند. اما آنچه که کاکتوسها را از سایر گیاهان گوشتی (ساکولنت succulent) جدا می سازد وجود دسته تارهای آرئول در روی ساقه آنهاست که در بیشتر کاکتوسها به روشنی دیده می شود. آرئولها برجستگیهایی هستند که خارها بر روی آنها تشکیل می شود. آرئولها مناطقی بر روی ساقه یا شاخه کاکتوسها که جای تولید گلها و خارها می باشند و به شکل چین خورده و بالشک مانند هستند. اجتماع خارها بیشتر به گونه ردیفی در روی آرئول و گاهی ینز خود آرئول ها، بدون ترتیب پخش گردیده اند در حالی که در دیگر گیاهان گوشتی خاردار، تیغها یا خارها منفرد بوده و کمتر بصورت مجتمع یا خوشه ای پدیدار می گردند

کاکتوسها به سبب نداشتن برگ کار اصلی برگ یعنی: فتوسنتز و غذاسازی، تعریق و تعرق را به وسیله ساقه های خرد که بندبند نیمه گوشتی و دارای سبزینه اند، انجام می دهند

روی ساقه ها با کوتیکول پوشیده شده که دارای ماده مومی است. همچنین در گونه های مختلف پوشش سفید رنگی، روزنه های ساقه را می پوشاند و موجب جلوگیری از تعریق و تعرق زیاد می شود. در شماری از کاکتویهای جوان، برگهای زبانی شکل، گوشتی و ضخیم دیده می شود که به مرور زمان می ریزند. ولی همواره به سبب روند فرگشتی (تکاملی) کاکتوسها و همچنین گذشت زمان، برگها تبدیل به خار و تیغ می گردند

خارها یکی از ویژگیهای شناخته شده کاکتوسها به شمار می روند که در رنگهای گوناگون مسئولیت نگه داشت و حفاظت گیاه را بر عهده دارند. افزوده بر این هرگونه حفاظت گیاه در برابر عوامل بیرونی و محیطی چون جوندگان، جانداران دیگر و یا تابش شدید خورشید را انجام می دهند

خارها سبب جذب رطوبت هوا در طول شب و هدایت آب در آوندهای گیاه و از آنجا به ریشه ها شده و همچنین کاهش تبخیر آب را نیز یاری می نمایند

خارها، افزون بر وظایف زیر بنایی خود، موجب زیبایی و جذابیت کاکتوسها و همچنین شناخت گونه ها و واریته های گوناگون را فراهم می سازد و بدینسان طبیعت آنها را پس از مبارزه ای پردامنه، به مرور زمان امروزه بصورت گیاهان زیبا و چشم نواز به ما ارمغان داشته است

در کاکتوسهای خاردار، هر خار از میان گروهی از آرئول ها بیرون می آید. ساقه های آنها ضخیم و گوشتی و محل انباشت و نگاه داشت مقدار زیادی آب در بافتها، بوده همچنین عمل کربن گیری در ساقه ها انجام می گیرد

گلهای کاکتوس بسیار چشم گیر، عموما درخشان و بزرگ هستند ولی عمری بسیار کوتاه دارند. گلها عموما منفرد، منظم و کامل هستند. شماره کاسبرگها، گلبرگها، پرچم های آنها زیاد و رویه هم رفته بر روی یک خط مارپیچی جای دارند و در بیشتر موارد همگی مراحل تبدیل کاسبرگها به گلبرگها در آنها به خوبی مشهود است

گلها کم و بیش بزرگ و به رنگهای گوناگون چون: سرخ، صورتی، ارغوانی، زرد طلایی، زرد مایل به سبز و بیشتر در فصل بهار و تابستان باز می گردند. چهار تا هشت (8-4) برچه دارند که بر روی هم تخمدانی یک خانه با تخمکهای فراوان با تمکن جانبی را پدید می آورند

اندازه گل تا حدود زیادی بستگی به جنس و گونه های مختلف دارد. دوره گلدهی پاره ای از جنسها مانند مامیلاریا (Mammillaria)، لوبی ویا (Lobiviia)، اپی فیلوم (Epiphyllum) و اکینوکاکتوس (Echinocactus) در دو سالگی و یا دو سال پس از قلمه زدن می باشد ولی در سرئوسها (Cereus) این دوره بسیار طولانی تر می باشد

ریشه کاکتوسها سطحی ولی تا اندازه ای نیرومند و گسترده اند. پاره ای ریشه ها غده ای و برخی دارای ریشه های ژرف می باشند. پرزها و کرکهای سطحی کاکتوس نیز در جلوگیری از تابش آفتاب سوزان و تنه کوه در ارتفاعات و همچنین جذب پرتوهای فرابنفش، احتمال سوختگی را از میان برده و به ویژه در نگاهداری رطوبت بسیار کارساز هستند

کاکتوسها از گیاهان صرفه جو در کاربرد و مصرف کربن هستند، به گونه ای که در اثر تنفس گیاهی، انواع اسیدهای آمینه را ساخته و در اندامهای گیاهی پخش می نمایند. ولی هنگامی که دوباره، نور به گیاه بتابد این اسیدهای آمینه در روند واکنشهای کربن گیری به مواد قندی مبدل گشته و این خود در رشد و فراهم سازی انرژی گیاه نقش پایه ای دارد

کاکتوسها به سبب ساختار ویژه و اندامهای گوشتی و آبدار در برابر دگرگونیهای محیطی پایداری بیشتری نشان می دهند. ضخامت اپیدرم، کم شدن سطح گیاه (سطح تبخیر) به علت عدم وجود برگ، کم شدن تعداد روزنه ها (استوماتها) برخی از آنها ماهها بدون هیچگونه مراقبت و نگهداری به رشد و نمو خود ادامه خواهند داد

کاکتوسها به هوای سالم همراه با ترکیبات متعادل همانند یک سرچشمه طبیعی غذا و برای ادامه زندگی، نیاز خواهند داشت. افزایش گازکربنیک تا اندازه ای کم ولی آشکار، سبب افزایش رشد آنها می شود. از دیگر گازهای ترکیبی هوا که در زندگی گیاهان و به ویژه کاکتوسها نقش شناخته شده ای را به عهده دارند بخار آب می باشند با این تفاوت که گیاهان، عموما در رطوبت نسبی زیاد، رویشی با طراوات و شاداب گونه نشان می دهند ولی بیشتر کاکتوسها در محیطهایی که بخار آب زیاد داشته باشند می پوشند. دگرگونی شکل ظاهری آنها که بیشتر در محیطهای باز و کم درخت با بخار و رطوبت آب، رشد و نمو اندکی داشته به خوبی دیده می شود

هر گاه کاکتوسها را در هوای آزاد نگهداری نماییم شادابی و سلامت آنها بیشتر می شود. کاکتوسهای پوشیده از خار، مانند انواع فروکاکتوسها و اکینوگرازونی، چنانچه در فضای آزاد و بیرون از گلخانه نگهداری شوند با برخورداری از آفتاب به مرور زمان بسیار زیباتر و همچنین در برابر گزند بیماریها و آفات استوارتر می گردند

در پهنه هایی از ایران که زمستانها دمای هوا از 1- درجه سانتیگراد پایین نرود می توان بیشتر کاکتوسها را در فصل زمستان نیز در فضای آزاد نگهداری نمود این کار سبب می شود که کاکتوسها با پایین آمدن درجه دما به مرور زمان به خواب زمستانی فرو رفته و با آغاز فصل بهار رشد خود را از سر بگیرند. در نقاطی مانند تهران و شهرهایی با آب و هوای مشابه کاکتوسهایی را که می خواهند در هوای آزاد پرورش دهند از نیمه اردیبهشت ماه که خطر یخ زدگی کاهش می یابد آنها را باید از گلخانه ها شاسی ها یا از درون خانه ها و پاسیوها به هوای آزاد بیرون آورد

کاکتوسها طی سالهای طولانی با شرایط خشک، نامساعد و کمی تعرق سازگار شده و دارای خصوصیات فیزیولوژیکی پیشرفته ای شده اند. این سازگاری باعث شده است که این گیاهان رطوبت کمتری را از دست داده و در مناطقی که رطوبت کم و امید برای زنده ماندن گیاهان دیگر ناچیز است مراحل رشد رویشی و زایشی خود را انجام دهند. روزنه های برگ این گیاه در روز و در شرایط کم رطوبت بسته شده و هنگام شب باز می شوند و Co2 را جذب کرده و مراحل کربن گیری و سنتز مواد را انجام می دهند. شدت تعرق در این گیاهان بسیار ناچیز است این گیاهان در روز و شرایط نامساعد روزنه هایشان را می بندند و عمل تنفس نوری نیز صورت نمی گیرد

از خصوصیات مهم این گیاهان این است که در شرایط مساعد مثل سایر گیاهان اعمال حیاتی را انجام داده و به سرعت به رشد خود ادامه می دهند

در شرایط نامساعد مدتها در حالت رشد کم و سکون قرار می گیرند و با استفاده از مواد ذخیره ای خود و تجزیه مواد (گلیکولیز نشاسته) انرژی و مواد غذایی خود را تأمین می کنند. به این ترتیب کاکتوس از قابلیت رشد در محیط مناسب و نامناسب برخوردار است و همین مسأله باعث افزایش پراکنش این گیاه از گرمترین و خشک ترین مناطق دنیا تا خوش آب و هواترین مناطق شده است. حتی بعضی از گروههای کاکتوس در شرایط سرما و یخبندان نیز قادر به رشد و ادامه حیات هستند

2-1 تفاوت کاکتوسها با گیاهان گوشتی

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید در pdf دارای 137 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله پیدایش و سیر تحول شهرهای جدید در pdf

تعاریف و مفاهیم
سابقه شهرهای جدید
نظام شهری وشهرهای جدید در ایران
تحولات برنامه ریزی طرحهای شهری و ناحیه ای در ایران
سابقه ایجاد شهرهای جدید در ایران
دوره اول در فاصله دو جنگ جهانی
دوره دوم : پس از جنگ جهانی دوم تا اواسط دهه
دوره سوم : از نیمه دوم دهه 1340 تا پیروزی انقلاب اسلامی ( 1357)
دوره چهارم : سالهای پس از انقلاب اسلامی (1357 تاکنون )
دلایل ایجاد شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی
بررسی مسائل مربوط به شهرهای جدید پس از انقلاب اسلامی
برنامه ریزی شهر های جدید
کلیات مراحل برنامه ریزی
مطالعات آمایش سرزمین
طرح ریزی کالبدی
مطالعات ناحیه شهری
مطالعات مکان یابی
مطالعات محدوده راهبردی
مطالعات طرح توسعه عمران ( جامع )
مطالعه و تهیه طرح تفصیلی
شرکت عمران شهر جدید
چهار چوب مکان یابی شهر های جدید
شاخصهای فیزیکی
شاخصهای اجتماعی – اقتصادی
شاخصهای محیط زیست
شاخصهای سیاسی
شاخصهای تهیه نقشه مبنا
چهارچوب برنامه ریزی شهرهای جدید
پیش بینی جمعیت و اشتغال
برنامه ریزی اجتماعی و الگوی همجواری
برنامه ریزی مسکن
برنامه ریزی تقسیمات کالبدی
برنامه ریزی حمل و نقل و تاسیسات زیر بنایی
پیش بینی میزان هزینه ها و چگونگی سرمایه گذاری
برنامه ریزی پدافند
نیروی انتظامی
مطالعات طراحی
برنامه ریزی مدیریت شهر جدید
ارزیابی کارکرد شهرهای جدید در ایران
نتیجه گیری
الگوی و طبقه بندی شهرهای جدید در ایران
شهر جدید پردیس
ناحیه شهری اصفهان
شهر جدید شاهین شهر
شهر جدید پولاد شهر

 تعاریف و مفاهیم

 شهرهای جدید در نظامهای اجتماعی – اقتصادی جهان و با توجه به تحولات نظریه ای بسیار دگرگون شده اند هنوز تعریف جامعی برای شهرهای جدید ارائه نشده است اما می توان تعاریف زیر را برای آنها پذیرفت

1)     شهرهای جدید ، اجتماعهای برنامه ریزی شده ای است که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شود

2)   ایجاد شهر جدید عملی ارادی است که فرض را بر وجود یک  منبع قدرت یا سازمانی می گذارد که تأمین کننده مکان ومنابع برای توسعه شهر و اعمال کنترل مداوم بر آن است تا شهر به اندازه با دوامی برسد . 

3)  شهر جدید‌، اجتماعی خود اتکاست باجمعیت و مساحت مشخص ، فاصله ای معین از مادرشهر ، برنامه ریزی از پیش تعین شده ، اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای یک محیط مستقل  

 معمولاًشهرهای جدید برای تمرکز زدایی کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی در ناحیه شهری شهرهای بزرگ طراحی می شوند تا با وجود جاذبه نزدیکی به شهرهای بزرگ ، جمعیت تشویق به خروج از مادرشهر شوند تا اسکان به همراه اجرای برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی فراهم آید ، بدین ترتیب جذب سرریزهای  جمعیتی ، ساماندهی فضایی مادر شهر و ناحیه شهری ،  بهبود وضعیت محیط کار ، زندگی سالم و اجتماعی کامل میسر می شود . در واقع مفهوم شهر جدید مفهوم اجزای یک شهر در یک ارتباط ارگانیک با یکدیگر است

بنابر تعاریف قبلی شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند اینگونه شهرها در تضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم هستند . و براساس یک هسته ، پیش از آنکه به وجود آیند تشکیل می شوند و به کندی رشد می کنند معمولاًبرنامه ریزی شهر جدید مبتنی بر پیش بینی جمعیت است تا این جمعیت پایه ای برای پیش بینی نیازهای کالبدی ، اقتصادی و اجتماعی آینده باشد

 طراحی و ساخت شهرهای جدید بیشتر در زمینهای بکر وغیر قابل کشت و بدون هسته اولیه صورت می گیرد شهرهای جدید درالگوهای متعددی طبقه بندی می شوند و در مباحث آینده به طور مفصل درباره آن بحث خواهد شد

 شهر جدید با حومه اختلاف اساسی دارد حومه یک ناحیه مجزای مسکونی است که ساکنان آن برای کار به شهر دورتر رفت و آمد می کنند اما شهر جدید باید همه عملکردهای شهری را به اندازه‌معین داشته باشد

 سابقه شهرهای جدید

 اگر منظور از طراحی شهرهای جدید را ایجاد نظامی از پیش فکر شده برای نحوه استقرار کاربریهای شهری و نحوه ارتباط بین آنها در کل مجموعه و نیز نحوه ارتباط این نظام در چهارچوبهای وسیعتر ناحیه ای وملی فرض کنیم ، این امر سابقه ای طولانی دارد . به طور کلی شهرهای جدید در بیشتر دوره های تاریخی ، بویژه از زمانی که شهر نشینی شروع شد ، در اقصی نقاط دنیا طراحی و احداث شده اند احداث این شهرها در مورادی به مثابه برنامه ای برای تحقق بخشی از سیاست  حکومتها بودهاست ، که در این زمینه می توان از شهرهای جدید بابلی و آشوری در بین النهرین ، موهنجودارو در ایندوس ، کاهن در مصر ، میلیتوس ، اولین توس و پرینس در یونان وتعدادی مراکز شهرهای جدید در افریقا نام برد . در قرون وسطی گروههای مذهبی و پادشاهان، شهرهای جدید در آفریقا نام برد . در قرون وسطی گروه های مذهبی و پادشاهان ، شهرهای جدید بسیاری را ساخته‌اند . در عصر رنسانس نیز معماران و برنامه ریزان چنین شهرهایی را ایجاد کرده اند که از آن میان میتوان از اسکارموزی نام برد . همچنین پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب، در سال 1492 در سال جنوبی جزایر اسپانیولی شهر جدیدی ساخته شد . در ایران نیز پادشاهان در گذشته های دور شهرهای جدید  معتددی را احداث کرده اند که از آن میان می توان از تخت جمشید و نیشابور نام برد

 در دولت شهرهای یونان نیز ، هدف اصلی از طراحی شهر، ایجاد سکونتگاهی با اندازه جمعیتی مشخص و ایجاد نظامی که در برگیرنده کلیه فعالیتهای مذهبی – سیاسی و اقتصادی شهروندان باشد بوده است

 شهرهای دفاعی دوره رنسانس گویای تفکر طراحان جهت ایجاد نظامی برای شکل گیری شهر است طراحی شهرهای آرمانی در قرن نوزدهم از سوی تخیل گرایان ، به بحث ایجاد سکونتگاههای مطلوب و تخیلی بشر دامن زد

 در حقیقت ، نیاز به ایجاد شهر جدید در دوره های انتقالی برای تحول جامعه است و هر موج شهر جدید ، بیانگر کوششی جهت توسعه ساختاری جدید برای جامعه است که می تواند با مبنای اقتصادی نیز تغییر یافته تطابق داشته باشد بنابراین شهرهای جدید پیش نمونه هایی برای تجدید ساختار و نوسازی شهرهای بزرگ هستند

 بدین ترتیب تا اواسط قرن حاضر معیار اصلی طراحی شهرهای جدید ، اندازه معین تمام عناصرشهری آن بوده است . کلیه شهرهای آرمانی قرن نوزدهم و باغشهرهای اوایل قرن معاصر نیز از اندازه معینی برای تمامی عناصر شهری پیروی می کردند . از اواسط قرن حاضر در طراحی شهرهای جدید تجدید نظری اساسی شده است که هدف مناسبی برای فعالیتهای متنوع افراد و توانایی رشد و تحول پذیری آنان بوده است ، بدین ترتیب شهرهای جدید امروزی با گذشته اختلاف دارد چون امروزه شهرهای جدید ابتدا طراحی و سپس احداث می شود ،بنابراین ایده هاورد که در سال 1898 طرح شد با توجه به تحولات عینی هر کشوری ، تغییر بسیاری کرده است این شهرها در بسیاری از کشورهای دنیا اعم از سرمایه داری ، سوسیالیستی سابق و جهان سوم احداث شده است

نظام شهری وشهرهای جدید در ایران

 تحولات شهرو شهرنشینی در ایران

 کشور ایران ، پیش از 1300 هـ . ش از نظام شهری و شهر نشینی مطلوبی برخوردار بوده است و گرچه با بررسی متون و منابع مختلف می توان به چگونگی آن پی برد ، به علت عدم وجود آمار و اطلاعات لازم نمی توان کمیت آن را به طور کامل دریافت در هر حال  در زیر به طور مختصر به نظام شهری و شهر نشینی کشور اشاره می شود

محققین هر کدام از 1229 شمسی به بعد آمارهایی از جمعیت شهرنشینی ایران ارائه داده اند که مستند ترین سند ، جمعیت ایران را در سال  1279 شمسی (1900) 9 میلیون و 860 هزار نفر وجمعیت شهر نشین را 2میلیون و 33 هزار نفر ذکر می کند برابر این ارقام ، در ایران تعداد شهرها 99 عدد ضریب شهرنشینی 500 هزار نفری ، سه شهر 100 تا 500 شهر 10 نفری هفت شهر 50 تا 100 هزار نفری چهارده شهر 20 تا 50 هزار نفری ، 33 شهر 10 تا 20 هزار نفری و 42 شهر 5تا 10 هزار نفری وجود داشته است . اما در سلسله مراتب شهری تعادل نسبی برقرار بوده است چنانچه با ترسیم رگرسیون خطی به گذشته جمعیت شهری کشور توجه کنیم رد سال 1247 شمسی (1868) جمعیت شهر نشین معادل یک میلیون نفر به دست می آید که رشد سال انه آن در دوره 1247-1279،9/2 درصد می شود با وجود آنکه کشور ایران تا پیش از 1335 شمسی آمارگیری رسمی نداشته است می توان گفت که نظام شهری کشور طی سالهای 1247 تا 1335 ، از همگونی نسبی برخوردار بوده است و تعادل در شبکه و نظام شهری وجود داشته و هیچ شهری بر دیگری برتری نداشته است در این دوره شبکه شهری کهکشانی می باشد یعنی هر شهر مسئول خدمات رسانی وب رقراری ارتباط با روستاهای تحت نفوذ خویش بوده و توسعه دورن زا و پایدار شهری نیز وجود داشته است

برابر سرشماری سال 1335جمعیت شهر نشین کشور به 5 میلیون و 997 هزار نفر، ضریب شهر نشینی به 4/31 درصد و تعداد شهرها به 199 می رسد در این سال تعداد شهرهای بالای 100 هزار نفر نه شهر شامل تهران ، تبریز ، اصفهان ، مشهد ، آبادان ، شیراز ، باختران ، اهواز و رشت بوده است . ویژگیهای نظام شهری در این سال عبارتند از

1)     فقط یک شهر میلیونی وجود داشته است ( تهران )

2)   تعدادی از شهرها ی کشور برتر از شهرهای دیگر بوده اند  

3)  بجز تهران شهر دیگری با بیش از 500 هزار نفر جمعیت وجود نداشته است بنابراین در سرشماری سال 1335 در سلسله مراتب شهری ایران فقط تهران به مثابه شهر مسلط ایفای نقش می کرده است  

 در سرشماری سال 1345 ، جمعیت شهر نشین کشور به 9 میلیون و 790 هزار نفر، ضریب شهر نشینی به 7/38 درصد ، تعداد شهرها به 271 شهر و رشد جمعیت شهر نشین طی دوره ده ساله 1335-1345 به 5 درصد می رسد مهمترین ویژگیهای نظام شهری ایران در سال 1345 عبارتند از

1-   افزایش سهم جمعیت شهر تهران نسبت به کل جمعیت شهری کشور

2-   افزایش تعداد و اندازه شهرهای بزرگ و متوسط نسبت به دهه پیش  

3-    افزایش تعداد شهرهای کوچک و کاهش مجموع جمعیت آنها نسبت به جمعیت شهری دهه پیش

4-    وجود تنها یک شهر میلیونی در نظام شهری کشور (‌تهران )

در سرشماری سال 1355، جمعیت شهر نشین کشور به 15 میلیون و 855 هزار نفر  ف تعداد شهرها به 373 شهر که از این تعداد بیست شهر بیش از 100 هزار نفر جمعیت دارند ، ضریب شهر نشینی به 7/38 درصد و متوسط رشد سالانه جمعیت در دهه 1345-1355 به 93/4 درصد می رسد . مهمترین ویژگیهای نظام شهری ایران در سال 1355 عبارتند از

1)     ظهور سه شهر با جمعیتی بیش از 500 هزار نفر بجز تهران

2)   افزایش سهم جمعیت شهر تهران نسبت به کل جمعیت شهری کشور

3)   کاهش تعدادشهرهای میانی ( شهرهای بین 250 تا 500 هزارنفر ) نسبت به دهه پیش

4)   افزایش تعداد شهرهای کوچک

در سرشماری سال 1365 جمعیت شهر نشین کشور به 26 میلیون و 845 هزار نفر ، تعداد شهرها به 496 شهر ، ضریب شهرنشینی به 3/54صد و متوسط رشد سالانه جمعیت شهر نشین به 4/5 درصد می رسد ویژگیهای نظام شهری کشور طی دهه 1335-1365 عبارتند از

1)     به علت پدیده مهاجرت تعداد جمعیت اندازه و کالبد شهرهای بزرگ افزایش یافت

2)     تورم جمعیت روستا – شهرهای عمده به تعداد شهرهای کوچک افزود

3)     فقدان شهرهای میانی در طبقه جمعیتی 250 هزارتا 500 هزار نفر

در سرشماری سال 1370 جمعیت شهر نشین کشور به 31 میلیون و 837 هزار نفر تعداد شهرها به 514 شهر ، ضریب شهر نشینی به 57 درصد ومتوسط رشد سالانه جمعیت در دوره پنجاساله 1365 -1370 به 46/3 درصد می رسد

 در سرشماری سال 1375 جمعیت شهر نشین کشور به 36 میلیون و 700 هزار نفر تعداد شهرها به 614 شهر ، ضریب شهر نشینی به 3/61 درصد و متوسط رشد سالانه جمعیت طی دهه 1365-1375 به 17/3 درصد می رسد

تحولات برنامه ریزی طرحهای شهری و ناحیه ای در ایران

 نخستین اقدام در مورد نواگرایی نظام شهری و تدوین قوانین نوین شهر سازی در ایران طی دهه های اول قرن اخیر صورت گرفت بر این اساس قانون توسعه معابر در سال 1312 تدوین شد و مبتنی بر آن ، ساخت فیزیکی – سنتی شهرهای قدیمی به هم ریخت و در شهرها با احداث خیابانهای وسیع بر اتصال  آنها به بزرگراه های کشور نوسازی انجام شد در سال 1339 لایحه قانونی تملک زمین برای اجرای برنامه های شهرسازی اقدامات عمرانی از قبیل احداث تأسیسات شهری و تجدید بنای محلات قدیمی در قالب تصرف اجباری زمین به تصویب رسید در سال 1336 واحد شهر سازی وزارت کشور طرحهای هادی را برای شهرهای مختلف تهیه کرد . این طرحها به منظور جلوگیری از رشد سریع شهرنشینی و هشدار عواقب وخیم آن بود و باعث شد که مسئولین برای آن چاره اندیشند

 مقایسه تطبیقی این طرحها یادآور طرح ناحیه بندی یامنطقه بندی ای است که در انگلستان قبل از جنگ جهانی دوم و پیش از برقررای نظام شهر سازی در سال 1947 استفاده می شد که عبارت بود از یک گزارش کتبی و مقداری نقشه های رنگی که در آن هر رنگ مصرف کاربری خاصی از زمین بود و بدین وسیله مراجعه کنندگان به شهرداری متوجه کاربری خاص و ضوابط و مقررات هر قطعه زمین می شدند در سال 1342 قرارداد تهیه اولین طرح جامع برای تهران بین سازمان برنامه و بودجه مهندسان مشاور منعقد شد طی همین سالها قرارداد تهیه طرح جامع برای نوزده شهر دیگر بین سازمان فوق و موسسات مهندسان مشاور به امضا رسید . در سال 1344 به دنبال تشکیل وزارت آبادانی و مسکن ، شورای عالی شهر سازی تشکیل و نظارت بر کار تهیه طرحهای جامع به این شورا واگذار شد . خصوصیات طرحهای جامع طی دهه های فوق متشکل از دو قسمت بود

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله ابراهیم گلستان از نگاهی دیگر در pdf دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله ابراهیم گلستان از نگاهی دیگر در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله ابراهیم گلستان از نگاهی دیگر در pdf

بیوگرافی مختصر

مروری بر آثار ابراهیم گلستان

نوشته ها

ترجمه ها

فیلم های مستند

فیلم های داستانی

نظر برخی از اهل هنر

محمد علی موحد

منابع

بیوگرافی مختصر :

ابراهیم گلستان در سال 1301 شمسی در شیراز به دنیا آمد. پدرش مدیر روزنامه “گلستان” در شیراز بود. در 1320 به تهران آمد و وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد اما پس از مدتی تحصیل را نیمه کاره رها کرد و جذب فعالیت های سیاسی در حزب توده شد. پس از مدتی بدنبال اختلاف با روش سران آن حزب از حزب جدا شد و به کار خبری و عکاسی و فیلمبرداری برای شبکه های تلویزیونی بین المللی و آژانس های خبری مشغول شد. آثار مکتوب وی از سبکی خاص برخوردار است و بسیاری سبک نویسندگی وی را تأثیر پذیرفته از داستان‌های کوتاه ارنست همینگوی می‌دانند^[1]. همچنین وی از زمره نخستین نویسندگان معاصر ایرانی معرفی می‌شود که برای زبان داستانی و استفاده از نثر آهنگین در قالب‌های داستانی نوین، اهمیت قائل شد و به آن پرداخت ^[2]

او از نخستین نویسندگان معاصر ایران بود که برای زبان داستان اهمیت ویژه‌ای قائل شد و کوشید نثری آهنگین را در قالبهای داستانی مدرن بکار گیرد. از این جهت نقش او در سیر پیشرفت داستان معاصر فارسی قابل توجه‌است

گلستان در سال 1326 نخستین قصه اش را به نام “به دزدى رفته ها” نوشت که همان سال در ماهنامه مردم و بعدها در 1328 در مجموعه ای با عنوان “آذر ، ماه آخر پاییز” منتشر شد. در همین دوران داستان هایی از ارنست همینگوی ، ویلیام فاکنر و چخوف را ترجمه کرد که آن ها را در مجموعه ای تحت عنوان “کشتى شکسته ها” منتشر ساخت

او که از جوانی به عکاسی و فیلمبرداری علاقمند بود نزد خود با این فنون آشنا شد. بیشتر مطالعات ادبی آغازین او هم در سال های 1326 تا 1330 مربوط به خواندن آثار کافکا ، اشتاین بک ، یوجین اونیل ، هرمان هسه ، فاکنر و همینگوی بوده ولی بیشتر به آثار همینگوی و فاکنر علاقه نشان داده است. گلستان در بیشتر داستان های دهه سی اش سرگذشت شکست و سرخوردگی آدم هایی را بازگو می کند که آرزوهای بزرگی در سر داشته و برای آن مبارزه کرده اند. پس از کودتای 28 مرداد 1332 گلستان به عنوان طرف قرارداد ، اداره امور دایره تهیه عکس عکس و خبر کنسرسیوم نفت را عهده دار می شود و از مجموع فیلم های خبری شخصی و با کمک فیلم هایی که به کمک دوربین بولکس 16 میلیمتری شخصی خود گرفته ، مستند “از قطره تا دریا” را می سازد. این فیلم یعنی نخستین فیلم مستند گلستان ، بشدت مورد پسند رئیس فرانسوی کنسرسیوم و آرتور التون مستندساز سرشناس انگلیسی و رئیس بخش فیلم کمپانی شل Shell انگلستان قرار می گیرد. در 1336 مجموعه داستان “شکار سایه” را منتشر می کند و پس از آن دست به کار تهیه و ساخت مجموعه مستندی برای کنسرسیوم با نام مجموعه “چشم اندازها” می شود که ساخت این مجموعه از 13366 تا 1341 طول می کشد. نخستین بخش این مجموعه با نام “یک آتش” درباره مهار چاه های نفت دچار حریق شده است، آتشی که برخی آن را یکی از بزرگترین آتش سوزی های تاریخ نفت دانسته اند و خاموش کردن آن شصت و پنج روز طول کشیده است. “یک آتش” در 1340 برنده جایزه مرکور طلایی بخش فیلم های مستند جشنواره فیلم ونیز و پس از آن شیر سن مارکو شد. از حیث دریافت جایزه ، این فیلم نخستین اثر سینمایی ایران در تاریخ سینمای جهان است که موفق به اخذ جایزه ای بین المللی شده است. پس از آن گلستان در ادامه مجموعه “چشم اندازها” ، مستند استثنایی و معروف خود با نام “موج و مرجان و خارا” را در سال 1341 شروع ساخت از سال 1337 بوده است عرضه می کند. کنسرسیوم که “چشم اندازها” مسحورش کرده بود ، در همان حدود 1336 تا 1337 برای گلستان تدارک استودیو گلستان را به صورت اجاره بشرط تملیک Lend Lease می بیند، تجهیزاتی کامل که بهای آن از طریق حق الزحمه و دستمزد کارهای آتی گلستان پرداخت شد. “موج و مرجان و خارا” با تجهیزات استودیو گلستان و کمک برادرش شاهرخ گلستان و همکاران مورد علاقه اش : محمود هنگوال ، فروغ فرخزاد ، و برادران میناسیان و عده ای دیگر ساخته شد و ستایش همگان را برانگیخت

گلستان در 1341 دست به کار ساخت نخستین فیلم بلند سینمایی اش با نام “دریا” بر اساس داستان کوتاه “چرا دریا توفانى شده بود؟” ”شبى که دریا توفانى شد“ صادق چوبک شد ولی پس از فیلم برداری چند سکانس از ادامه کار صرفنظر کرد و آن فیلم نیمه کاره رها شد. گلستان در همین سال فروغ فرخزاد را از طرف استودیوی خود مامور ساخت فیلم مستند “خانه سیاه است” کرد و خود ضمن مشاوره و همفکری با فروغ در این زمینه ، مشغول ساخت فیلم کوتاه “خواستگارى” به سفارش موسسه فیلم ملی کانادا شد. فیلم “خانه سیاه است” چندان مورد استقبال منتقدان وقت ایرانی قرار نگرفت ولی علیرغم ممانعت گلستان از نمایش محدود آن به بهانه ء کراهت در جشنواره کن ، جایزه نخست بهترین فیلم مستند جشنواره اوبرهازن آلمان 1964 را دریافت کرده و مورد تقدیر داوران جشنواره ء مؤلف پزاروی ایتالیا در 1967 قرار گرفت. مستند بعدی گلستان با عنوان “تپه هاى مارلیک” در 1342 درباره کشفیات باستان شناسی در منطقه مارلیک ایران جایزه شیر سن مارکو در جشنواره ونیز 1964 را بدست آورد

گلستان در 1344 نخستین فیلم بلند سینمایی و داستانی اش با نام “خشت و آینه” را می سازد. “خشت و آینه” به حق و به زعم بسیاری نخستین فیلم روشنفکری و غیرمتعارف سینمای ایران است. در 1345 به سفارش بانک مرکزی ایران مستند “کنجینه هاى گوهر” ”گنجینه هاى سلطنتى” را می سازد و تا هجرتش از وطن دو فیلم مستند دیگر با عناوین “خراب آباد” و “خرمن بذر” را عرضه داشته و در 1346 به انگلستان می رود. او در 1350 دوباره به ایران بازگشت. “اسرار گنج دره جنى” را در 1352 ساخت و با توقیف آن پس از یک هفته نمایش برای همیشه از ایران رفت. پس از خروج از ایران سه داستان خود را در مجموعه “مد و مه” 1348 و داستان بلند دیگرش ”خروس” را در 1349 و پس از آن “گفته ها” را که مجموعه ای است از نوشته های غیرداستانی و گفت گو منتشر کرده و دو داستان “برخوردها در زمانه برخورد” و “;؟“ را در دست چاپ داشته و یک داستان فعلا” بدون عنوان دیگر را هم می نگارد

گلستان در حال حاضر در لندن اقامت دارد و همچنان می نویسد و می خواند. او از گفت گو و مصاحبه های روزنامه نگارانه بشدت پرهیز می کند و لحنی تلخ و تند دارد ولی این امر مانع درک او بعنوان فرهیخته ای ایرانی که مایه مباهات و افتخار این آب و خاک است نمی شود. به هیچ وجه نان به کسی قرض نمی دهد و اهل ریا نیست ، از نیش و زخم زبان دیگران و انتقاداتشان نیز واهمه ای ندارد. حضور او در سن 83 سالگی برای ادب ما جدا” غنیمت است. عمرش دراز باد

مروری بر آثار ابراهیم گلستان

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله بروز خسارت و نحوه جبران آن در حقوق اسلام در pdf دارای 205 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بروز خسارت و نحوه جبران آن در حقوق اسلام در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بروز خسارت و نحوه جبران آن در حقوق اسلام در pdf

چکیده
مقدمه
مبانی و مفاهیم مسئولیت مدنی
مبحث اول: جایگاه بیمه مسئولیت مدنی
گفتار اول : مفهوم مسئولیت مدنی (غیر قراردادی)
گفتار دوم : اهمیت مسئولیت مدنی
گفتار سوم : شناخت بیمه و انواع آن
الف ) اهمیت بیمه مسئولیت مدنی
ب)‌ بیمه اجباری و اختیاری
مبحث دوم: قلمرو بیمه مسئولیت غیر قراردادی
گفتار اول : بیمه مسئولیت و برخورد نظامهای حقوقی باآن
منبع مسئولیت غیر قراردادی و نوع پوشش بیمه ای
گفتار دوم : بیمه و طرح های تکمیلی مسئولیت غیر قراردادی
گفتار سوم : سیستم های بیمه ای، نظام های حقوقی و تأثیر از قواعد مسئولیت غیر قراردادی
مبحث اول : وظیفه حمایتی دولت و حاکم اسلامی در برقراری عدالت اجتماعی
گفتار اول: مبانی مسئولیت دولت نسبت به خسارات بلاجبران
الف: نصوص قرآنی
ب- روایات
ج- قواعد فقهی
1- قاعده لاضرر
2- قاعده تسبیب
3- قاعده من له الغنم فعلیه الغرم
4- قاعده الحاکم ولی الممتنع
د- مسؤلیت دولت در قانون مجازات اسلامی و قوانین متفرقه
تبصره
گفتار دوم :‌ نگاهی به حقوق پاره‌ای از کشورها در خصوص مسئولیت دولت
1- حقوق مصر
2- حقوق فرانسه
3- حقوق دیگر کشورهای دارای حقوق مدون
ب – طلیعه جدید مسوولیت پذیری دولت
ج- لزوم اجتماعی شدن بیمه مسئولیت
د- تشکیل صندوق های تعاون
هـ – بررسی اصل رفاه و خیر در حقوق آمریکا
س – بیمه مسئولیت مدنی سردفتران اسناد رسمی
ش- بیمه مسئولیت مدنی صغیر و سرپرست طفل و مجنون
نتیجه گیری
مبحث اول: اشاره به مبانی و پیشینه بیمه در اسلام
گفتار اول: نقش تعاون و همیاری در پیدایش نهاد بیمه
الف- بررسی نمونه های تاریخی مرتبط با نهاد بیمه
ب- رابطه اصل کفالت همگانی با نهاد بیمه
گفتار دوم- ضمان جزیره و تاریخچه پیدایش آن در حقوق اسلامی
الف- بررسی فقهی ضمان عاقله
ب- تعریف عاقله
ج- تعریف عصبه
گفتار سوم: بررسی و تطبیق نهاد بیمه با نظام عاقله در حقوق اسلام
گفتار اول : تطبیق بیمه و ضمان جریره در حقوق اسلامی
گفتار دوم : مقایسه بیمه شخص ثالث با ضمان عاقله و ضمان جریره
مبحث اول: بررسی اجمالی قانون بیمه اجباری وسایل نقلیه موتوری زمینی
گفتار اول: مسئولیت مدنی دارنده وسیله نقلیه موتوری زمینی در حقوق ایران
الف) وسیله نقلیه چیست؟
ب) شخص مسئول کیست؟
گفتار دوم : مبنای حقوقی مسئولیت مالک وسیله نقلیه
گفتار سوم : خسارات قابل جبران بر مبنای قانون بیمه اجباری
الف ) نقش راننده در مسئولیت مدنی
گفتار چهارم :عوامل رافع مسئولیت
الف ) قوه قاهره و حوادث ناگهانی
ب- تقصیر زیاندیده
ج- فعل شخص ثالث
مبحث دوم: نقش منابع جایگزین جبران خسارت در قانون بیمه اجباری
گفتاراول: بررسی ماده 10 قانون بیمه اجباری
الف: اهمیت حقوق حاکم برحوادث رانندگی
ب- طرح های تکمیلی پوشش مسئولیت مدنی
1- صندوق جبران زیانهای ناشی از عمل مجرمانه
2- کنسر سیوم بیمه گران اتومبیل انگلستان
3- سیستم جبران خسارت غیر تقصیری
4- صندوق تضمین خسارت اتومبیل
5- صندوق تامین خسارت های بدنی
گفتار دوم :بیان رویه نادرست قضایی در خصوص محکومیت صندوق
الف- محکومیت صندوق وحذف حق دفاع
ب- تحلیل مساله وبیان اشتباه رویه قضایی
ج- صدمات بدنی و نقش بیت المال
د- بررسی سقف تعهدات صندوق وتحمیل ناروای رویه قضایی
گفتار سوم : موانع و راهکارهای توسعه بیمه مسئولیت مدنی
الف) موانع توسعه رشته بیمه مسئولیت مدنی
ب) راههای توسعه بیمه‌مسئولیت
نتیجه گیری
منابع فارسی

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بروز خسارت و نحوه جبران آن در حقوق اسلام در pdf

منابع فارسی
1- زندی فر ، سیما ، بیمه مسئولیت مدنی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شیراز ، 1378
2- جمالیزاده ، احمد ، بررسی فقهی عقد بیمه ، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم ، چاپ اول ، 1380
3- داراب پور، سهراب ، قاعده مقابله با خسارت ، چاپ اول ، انتشارات گنج دانش ، 1377
4- محمدی گیلانی ، محمد ، فصل نامه فقه اهل بیت
5- حسینی نژاد ، حسینقلی ، عقد و فقه ، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه تهران ، شماره 17 ، سال 1375
6- رستمی ، منصور ، صنعت بیمه در آینه فقه و حقوق ، چاپ اول ، تیرماه 1379
7- صادقی نشاط ، امیر ، حقوق بیمه دریایی ، مؤسسه آموزش کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ، چاپ اول ، 1370
8- کاتوزیان ، ناصر ، حقوق مدنی ، الزامات خارج از قرارداد ؛ جلد اول ، مسئولیت مدنی،مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ، چاپ دوم ، تهران، 1378
9- محمود صالحی ، جانعلی ، حقوق زیان دیدگان و بیمه شخص ثالث ، انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ، 1372
10- معزی،فرهاد ، بررسی اجمالی ماهیت حقوقی الیه ، فصل نامه بیمه مرکزی ایران، سال پنجم ، شماره اول
11- مشایخی ، همایون ، مبانی و اصول حقوق بیمه ، انتشارات موسسه عالی حسابداری ، تهران ، 1349
12- شهیدی، مهدی ، اصول قراردادها و تعهدات ، نشر حقوق دان ، چاپ اول، تهران ،1379
13- ابوالحمد . عبدالحمید ، مسئولیت مدنی دولت ، جزوه درسی کارشناسی ارشد ، دانشکده‌حقوق دانشگاه تهران ، 1377
14- مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری ، جلد اول ، معاونت آموزشی و تحقیقات قوه قضائیه ، چاپ دوم ، تهران ، 1382
15- مجموعه نظریات قضات دادگستری استان تهران ، نشر اشراقیه ، چاپ اول ، جلد سوم ، 1382
16- خدایار ، منوچهر ، تعاون در اسلام و ادیان ، انتشارات بعثت ، چاپ اول ، 1339
17- آیتی ، محمد ابراهیم ، تاریخ پیامبر اسلام ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ چهارم ، 1371
18- گرجی ، ابوالقاسم ، مقالات حقوقی ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول ، ج 2، 1369
19- خامنه‌ای ، سید محمد ، بیمه در حقوق اسلام ، نشر فرهنگ اسلامی ، تهران ، 1359
20- اصلانی ، نعمت الله ، تحلیل مسئولیت عاقله در حقوق کیفری اسلام ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه امام جعفر صادق (ع) تهران ، 1376
21- ابوالحمد ، عبدالحمید ، حقوق اداری ایران ، انتشارات توس ، شهریور 1370
22- مؤتمنی ، منوچهر ، حقوق اداری ایران ،انتشارات دانشگاه تهران ، 1344
23- مرعشی ، آیت الله محمد حسن ، فصلنامه حقوقی وزارت دادگستری ، شماره 17
24- روزنامه رسمی کشور ، شماره 15958، مورخ 16/9/1378
25- کریستین هاوس مینجر ، مسئولیت مدنی داوران ، ترجمه محمد جواد میرفخرایی ، مجله حقوقی دادگستری ، شماره چهاردهم و پانزدهم ، 1376
26- کریمی، آیت، مشکلات بیمه شخص ثالت ؛ فصلنامه صنعت نفت، شماره 9
27- درودیان ، حسنعلی ، مقاله حقوقی در مسئولیت صغیر و مجنون ، سایت دادگستری ایران
28- میرشسمی ، فاطمه ، مقاله حقوقی حضانت در فقه امامیه و مذاهب اسلامی سایت دادگستری
29- نظری ، ایراندخت ، مسئولیت مدنی مالک ، رساله دکتری ، دانشکده حقوق دانشگاه تهران ، 1379
30- شهیدی ، مهدی ، مجموعه مقالات حقوقی ، نشر حقوقدان ، چاپ دهم
31- علی آبادی ، ایرج ، صندوق تأمین خسارت های بدنی ، فصل نامه بیمه مرکزی ایران چاپ دوم ، شماره چهارم
32- روزنامه رسمی ، شماره 7338، مورخ 31/1/1349
33- جعفری لنگرودی ، محمد جعفر ، دانشنامه حقوقی ، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چاپ پنجم ، جلد دوم ، تهران 1376
34- جان کلی ، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب ، ترجمه دکتر محمد راسخ، نشر طرح نو، چاپ اول ، تهران 1382

منابع عربی
1-نجفی ، محمد حسن، جواهرالکلام، نشر دارالکتب الاسلامیه ، ج 4، چاپ سوم ، 1367
2- عاملی ،‌شیخ محمد بن الحسن ، وسایل الشیعه ، انتشارات نشر دارالکتب الاسلامیه ، چاپ سوم ، جلد 11، قم ، 1409
3-احمد السنهوری، عبدالرزاق، الوسیط فی شرح القانون المدنی ، المجلد الثانی ، داراحیاء التراث العربی ، بیروت ، 1964
4- جاء عبدالرحمن ، احمد ، التامین ، دارالنهضه العربیه ، قاهره ، 1971
5- فاضل هندی،محمد بن الحسن الاصفهانی ، کشف اللثام ، قم ، 1405 هـ.ق.ج
6- شهید ثانی ، روضه البهینه فی شرح اللمعه الدمشقیه ، چاپ سنگی ، جلد 1
7- محمد بن یعقوب کلینی ، الکافی ، نشر دارالکتب الاسلامیه ، چاپ دوم ، قم ، 1403
8- شیخ مرتضی انصاری ، کتاب المکاسب ، انتشارات علامه ، ج 2 ، قم 1409
9- محدث نوری ، حسین ، مستدرک الوسائل ، انتشارات موسسه آل البیت ، چاپ دوم ، جلد 18 ، 1409 هـ . ق
10- ابوالقاسم ابن احمد یزدی ، ترجمه فارسی شرایع الاسلام ، انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ ششم ، جلد 4، تهران 1374
11- ابن بابویه ، محمد بن علی ، من لایحضیره الفقیه ، جلد 4، نشر دارالکتب الاسلامیه ، قم
12- شیخ مفید ، المقنعه ، قم ، انتشارات اسلامی ، 1371،
13- امام خمینی ، تحریر الوسیله ، جلد دوم ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، 1369
14- مکارم شیرازی ، ناصر ، قواعد الفقیه ، جلد 2، انتشارات مدرسه الامام امیرالمومنین ، قم ،
15- مشکینی ، علی، مصباح المنیر ، جلد دوم ، نشر الهادی ، قم ،
16- فخرالدین طریحی ، مجمع البحرین ، جلد اول ، تهران ،
17- کلینی ، الکافی ، ج 7، انتشارت دارالکتب الاسلامیه ، چاپ سوم ، قم ، 1429
18- فارابی ، الجوهری ، صحاح اللغه ، جلد دوم ، انتشارات دارالحضاره العربیه ، دمشق ،
19- شیخ طوسی ، المبسوط ، جلد 8، فی فقه اسلامیه ، المکتبه المرتضویه ، قم ، 1409
20- شیخ طوسی،کتاب خلاف ، جلد 3، انتشارات اسلامی ، قم ،
منابع لاتین
1- Rohrer Danial , Justice before the Law , National text book company,
2- Savatier Rene ,La the obligation ,Dalloz 2eme edition,
3-The encyclopedia American international edition, American corporation, international head quarter,new york,
4-Prosser(William), the law of torts, west publishing Co,
5-Clerk and .Lindsell, .tort, the dition,
6-Starck(Boris) ,Droit Civil , les obligtions, 2 nd edition,
7-Tunc Andre, Towards a European Civil, Kluwer international ,Second Revised and expended ,
8-Lunney mark- Oliphant Ken ,Tort Low ,Text and material, oxford university press, London,

چکیده

مسأله بروز خسارات و نحوه جبران آن از دیرباز بشریت را به فکر این انداخت تا نسبت به ایجاد منبع تامین کننده خسارات به خصوص در مواردیکه با تنگدستی و ناتوانی یا مجهول بودن و عدم دسترسی به عامل ورود زیان اقدام نمایند و از طریق گسترش فکر تعاون و همیاری بین مردم و دخالت دولت ها در پرداخت و جبران ضرر و زیان از طریق تاسیس نهاد بیمه و گسترش صندوق های تعاون اجتماعی و با توسعه مسئولیت های جمعی به جای مسئولیت فردی کوشید تا حتی الامکان خسارات ناشی از مسئولیت مدنی اشخاص در مواردیکه خطا و تقصیر عامل ورود زیان چه به عنوان یک فرد و شخص حقیقی اجتماع و چه از طریق یک شخص حقیقی یا حقوقی زیر مجموعه حاکمیت دولت ها را بلا جبران نگذارد اهمیت این موضوع به خصوص در حقوق اسلام از طریق ایجاد قواعد فقهی و مبانی جدید جبران خسارات منجر به  ایجاد نهادهای جایگزین جهت پرداخت ضرر و زیان اشخاص گردید

مقدمه

گسترش صنعت وتجارت درقرن بیستم وبه دنبال آن بروز حوادث ورویدادهای مختلف درزمینه صنعت. حمل ونقل مسافروکالاو بروز اختلافات کارگر و کار فرما ناشی از روابط کارگری درکشورهای مختلف و پیدایش نظرات گوناگون و دکترین حقوقی درزمینه چگونه جبران خسارت وارد به شخص زیان دیده ودخالت دولتها ازطریق ایجاد صنعت بیمه چه درعرصه داخلی وچه در عرصه بین المللی دولت را در صدد حمایت از شخص زیان  دیده برآورد

لذا قانونگذاران با ایجاد قواعد ومقررات مدون درزمینه بیمه علاوه بر ترغیب وتشویق اشخاص حقیقی یا حقوقی که به هردلیل مسبب ورود خسارت وضرر بدنی ومالی به سایر اشخاص بودند دربرخی موارد اشخاص را مجبور به انعقاد قرارداد بیمه با شرکتهای بیمه گر می نمود وجهت جلوگیری از بروز مشکلات متعدد جهت چگونگی ونحوه جبران خسارت به خصوص جایی که میزان آن هنگفت بود ضمانت اجرای حقوقی وکیفری تعیین نمود درحقوق ایران نیز به دلیل اینکه بسیاری از قوا عد حقوقی ازفقه شیعه تبعیت می کند لذا جبران خسارت طبق قاعده «لاضرر ولاضرار فی الاسلام» چه ازطریق شخص واردکننده زیان یا سایراشخاص چه حقیقی یاحقوقی توجیه می کند

بیمه از جمله موضوعات نسبتاً نوینی است که به لحاظ موضوع و اقسام، دارای طیف وسیع و پوشش گسترده ای است. بیمه در جهان امروز، یک ضرورت جدی در زندگی انسان ها شمرده می شود که اهمیت آن پس از پیشرفت علمی و فکری و صنعتی و تجاری، خصوصاً بعد از گسترش قلمرو تجارت جهانی، پیش تر شناخته شده است. پیدایش بیمه بدان دلیل بود که انسان بتواند راهی عملی برای حمایت از خویشتن در برابر از خطرها، حادثه ها و مصیبت ها بیابد. حوادثی که ممکن است از نظر علمی یا روحی، نظام مالی و اقتصادی و معیشت خانوادگی او را در هم فرو ریزد. بیمه در زمینه‌های اقتصادی و مالی، دگرگونی بزرگی ایجاد کرده است. بیمه امروز یک امر ارزشمند و عقلانی شناخته می شود و اهمیت آن، هنگامی آشکار می شود که تحولات جهانی امروز، با جهانی مقایسه شود که در آن بیمه نباشد بیمه در مسائل اقتصادی و اجتماعی و خانوادگی، در برابر خطرات، احساس امنیت و اطمینان ایجاد کرده است. بیمه در امور بازرگانی، تولیدی و. صادراتی، نقش مهمی ایفا می کند. تولید کنندگان با اعتباراتی که از نظام بیمه ای کسب می کنند، کالای تولیدی خود را آماده صادرات می سازند. اگر بیمه نبوده تولید کننده هم در مراحل تولید و هم در جریان صادرات باید همه خطرها را در جریان تولید، حمل و نقل، صادرات و احتمال ورشکستگی خریدار خود متحمل شود. اگر بیمه نبود برای کارهای بزرگ اقتصادی که سرمایه بسیاری را می‌طلبد، اقدام نمی شد. چون تأسیسات بزرگ اقتصادی به میزان گسترش آنها، با خطرات بزرگ و خسارت زا، مواجه است و تلاش و توان فرد یا افراد معدود، کمتر از آن است که خود بتوانند خسارتهای بزرگ را تحمل کنند. با توجه به واقعیت های امر بیمه و نقش آن در زندگی انسان، معامله بیمه، بعنوان یک موضوع مستحدث، مورد بررسی فقهی قرار گرفته است

موضوع بیمه مسئولیت مدنی تامین و جبران خسارتهایی است که بر اثر تقصیر و خطا و یا فعالیت مخاطره‌آمیز شخص متوجه دیگران می‌شود و مقصر حادثه به موجب قانون، نظم عمومی و مسئولیت مدنی تامین لازم را در اختیار کسانی قرار میدهد که ضمن کار و فعالیت و زندگی روزمره ممکن است وارده آمدن خسارت به دیگران شده و در معرض ادعای خسارت از طرف اشخاص زیان دیده واقع شوند. در بیمه‌های مسئولیت مدنی خسارات بدنی تامین و جبران هزینه معالجه صدمات بدنی و یا جرح حاصل از حوادث مشمول بیمه برای اشخاص ثالث موضوع قرارداد است

خسارات مالی منظور از خسارات مالی تامین و جبران زیانهای مستقیمی است که در اثر حوادث مشمول قرارداد به اموال و اشیاء تحت تصرف قانونی اشخاص ثالث موضوع قرارداد وارد می‌شود. در این حالات تعهد بیمه‌گر عبارتست از پرداخت خسارات وارد به شخص ثالث و در صورت رجوع به مراجع قضائی بر اساس آراء صادره از محاکم حقوقی و هزینه دادرسی و هزینه حق‌الوکاله و خق‌الزحمه کارشناس . خسارات با اطلاع بیمه‌گزار مستقیما از طرف بیمه‌گر به شخص ثالث زیان دیده پرداخت خواهد شد. بیمه‌های مسئولیت بسیار متنوع بوده و برای هر یک از فعالیتها و خطرهای حرفه‌ای و شغلی تامین مناسب وجود دارد. بعضی از انواع بیمه‌های مسئولیت مدنی به علت ضرورت اجتماعی و اقتصادی جنبه الزامی و همگانی به خود گرفته  (مانند بیمه مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری در مقابل اشخاص ثالث) و برخی از انواع آن حالت اختیاری دارد. پاره‌ای از انواع بیمه‌های مسئولیت عبارتند از: بیمه مسئولیت حرفه‌ای

- از قبیل مسئولیت پزشکان، مهندسان، معماران و ;

- بیمه مسئولیت صاحبان حیوانات و دامداران و ;

- بیمه مسئولیت قراردادی: مانند مسئولیت متصدیان حمل و نقل و ;

- بیمه مسئولیت اجباری: مانند مسئولیت دارندگان وسایل نقلیه موتوری در مقابل اشخاص ثالث. [1]

بیمه مسئولیت یک تاسیس بسیار مفید است و بویژه در احقاق حقوق اشخاص ثالث زیان دیده خیلی مؤثر واقع می‌شود چرا که از سرگردانی آنان در محاکم قضایی و گرفتار شدن در برابر تشریفات پیچیده دادرسی و صرف وقت و هزینه و همین طور مواجه شدن آنان با عدم استطاعت مالی عامل زیان، بیمه‌گر خسارت وارده به زیان دیده را مطابق شرایط بیمه‌نامه پرداخت می‌نماید اما علیرغم همه این مزایا بیمه مسئولیت مدنی تا کنون جایگاه اصلی خود را در صنعت بیمه کشور پیدا کرده است و در میان اهل فن کمتر به این رشته از بیمه توجه شده است.  

بیمه مسئولیت مدنی در دو قرن اخیر بصورت چشمگیری در تحول قواعد مسئولیت مدنی دخالت و اثر داشته و اجرای عدالت اجتماعی را که هدف این حقوق است به بهترین شیوه عملی نموده است. ارکان مسئولیت مدنی (فعل زیانبار، ضرر و رابطه سببیت) دچار تغییرات ماهوی شده و اثبات آن از سوی زیان دیده، بسا آسان گردیده است، این امر سبب کمک بیشتر به این شخص می شود زیرا حقوق خود را در لابه‌لای روابط پیچیده اجتماعی و اقتصادی قرون حاضر به خوبی بدست می آورد نه تنها در مرحله اعمال قواعد اصول حقوق مسئولیت مدنی، بیمه به خوبی اثر دارد و مثلاً احکام دادگاه ها از حیث مبلغ زیان، رابطه سببیت و ; به طرف حمایت از زیان دیده است. بلکه تغییرات جوهری در خود قواعد و اصول مذکور نیز به عمل آمده است، نظریه تقصیر که روزگاری در اوج شهرت به سر می برد، خوار و ذلیل گشته و نظریه خطر و مسئولیت مطلق فزونی یافته است اینک بیمه مسئولیت مدنی به همراه طرح‌های تکمیلی خود و تامین اجتماعی، مدعی جایگزینی مطلق حقوقی مسئولیت مدنی می‌باشد سیستم های غیر تقصیر NO – Fault نیز بسیاری نظام های حقوقی را متوجه خود نموده اند[2]، چهره دعاوی مسئولیت مدنی نیز با ظهور بیمه دچار تغییرات فاحش گردیده و قواعد سابق نسبت به دعاوی اخیر اعمال نمی شوند. دعوی مستقیم زیان دیده علیه بیمه گر، از دعاوی بسیار مهم در این زمینه است که در حقوق بسیاری کشورها به رسمیت شناخته شده و در حقوق ایران نیز دارای و جاهت قانونی است رویه قضایی دکترین حقوقی با این دعوا و آثار آن بیگانه است. حقوق مسئولیت مدنی بدون وجود بیمه امکان حیات حقوقی به صورتی که عدالت اجتماعی را بهترین شیوه اعمال کند، نخواهد داشت. و ضرورت آن، امری است که مورد تردید هیچ نظام حقوقی نیست. هر چند وجود بیمه مسئولیت امری ضروری و لازم است اما شیوع آن. آثار نا مطلوبی را نیز به دنبال داشته است و افزایش بی احتیاطی و نتیجتاً دعاوی مسئولیت مدنی، از این قبیل موارد محسوب می گردد و قانونگذار عامل باید در کنار توسعه بیمه مسئولیت مدنی، با این آثار نیز مبارزه نماید

بررسی های تاریخی در حقوق اسلام نشان می دهد که سابقه پیمانها و قراردادهایی که شباهتی به بیمه امروزی داشته‌اند به سالهای قبل از بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) بر می گردد. در دوران مذکور پیمانی به نام «حلف الفضول» در میان جوانان و جوانمردان قریش در شهر مکه بسته شد که پیمانی اخلاقی بوده و به بیمه های اجتماعی و تعاونی شباهت دارد و در آن تعهد شده بود که اگر حقوق افراد فقیر مکه تضییع شود،آن را از زائد اموال اغنیا بستانند و آنها را در حمایت اقتصادی و نظامی خود قرار دهند و پیامبر اسلام نیز که در این پیمان حضور داشت بعد ها از آن به عنوان سند افتخار نام بردند و فرمودند[3]:

«لقد شهدت فی دار عبداله بن جدعان حلفا ما احب ان لی حمر النعم و لو دعی به فی الاسلام لا حببت » در سرای عبداله فرزند جدعان شاهد پیمانی بودم که از گرانبهاترین اموال و شتر سرخ مو برای من محبوب تر بود و دوست دارم که در اسلام نیز به چنان پیمانی دعوت شوم

اخبار و احادیثی که از دوره خلفای راشدین بدست آمده است، حکایت از وظیفه دولت در تامین بیمه اجتماعی مسلمانان و حتی در مورد افراد «ذمی» دارد که در قلمرو حکومت اسلامی زندگی می کردند بطوری که اگر شخصی به علت پیری قادر به کار کردن نبود هزینه زندگی وی از بیت المال پرداخت گردد و این نوعی بیمه بازنشستگی یا از کار افتادگی بود. 

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) در اولین سال هجری به منظور تشکیل و تامین یک واحد سیاسی مسلمان و مرکب از مهاجرین و انصار، با قبایل مدینه قراردادی منعقد کرد. این قرارداد که اولین قانون اساسی مکتوب تاریخ بشریت است شامل 47 بند بود و در قرارداد مذکور آمده است که مهاجرین و انصار و سایر قبایل طرف قرارداد و ساکن مدینه باید بر مبنای گروهی و طایفه ای در پرداخت خون بها و فدیه (هزینه آزادی) اسیران و بدهی بدهکاران شرکت کنند و بدین ترتیب سیستم قدیم بیمه های اجتماعی که در آن نوعی تعاون هم وجود داشت مورد تائید اسلام قرار گرفت و توسعه یافت .قبل از این قرارداد و در دوران قبل از بعثت نیز تاسیس و قراردادهایی نظیر « ضمان جریره» یا « ولاء موالات» در بین اعراب مرسوم بوده که شباهتی به بیمه شخص ثالث امروزی داشته است و همچنین نظام عاقله و ضمان جریره که از قراردادهای مرسوم در آن دوران بود و قراردادهای مذکور با تغییراتی در دین اسلام پذیرفته شد. در نظام عاقله و ضمان جریره مسئولین پرداخت دیه و خون بها ( که منحصر در جرایم غیر عمدی است) عبارتند از

عاقله شامل بستگان پدری و مادری با رعایت الاقرب فالاقرب ( بیمه خانوادگی ) ضامن جریره یا ضامن ولی که متعهد بر پرداخت خسارت ناشی از جرایم غیر عمدی طرف دیگر (مضمون) بود (بیمه انفرادی و حوادث) و امام (بیمه های اجتماعی)، یعنی در صورت نبودن عاقله و ضمان جریره، پیشوای مذهبی پرداخت دیه و خسارت را بعهده می گرفت، با این توضیح که خسارت پرداختی به وسیله عاقله که از طرف شارع هم مقرر گردیده بود الزامی بوده و خسارت پرداختی شبیه بیمه مسئولیت اجتماعی بوده و حق بیمه ای هم که ورثه پرداخت کننده خسارت (دیه) می گیرد، همان ارث است[4]

 

1- زندی فر، سیما، بیمه مسئولیت مدنی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز 1378، ص 12 .  

1- فاضل هندی ، محمدبن الحسن اصفهانی ، کشف الثام ، قم ، 1405 ، هـ. ق ، ج 2 ، ص

1- جمالیزاده، احمد، بررسی فقهی عقد بیمه، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم، سال 1377 ، ص

کلمات کلیدی :