دانلود پروژه

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی نقش و کارکرد اقتصادی مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت مرزی استان در pdf دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی نقش و کارکرد اقتصادی مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت مرزی استان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله بررسی نقش و کارکرد اقتصادی مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت مرزی استان در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پروژه دانشجویی مقاله بررسی نقش و کارکرد اقتصادی مرز استان خراسان رضوی با افغانستان و تأثیر آن بر امنیت مرزی استان در pdf :

چکیده

مرزهای بینالمللی نه تنها امنیت ملت یک کشور و سرزمین را تأمین میکند بلکه در شکل دهی مناسبات سیاسی و اقتصادی میان حکومتها نقش برجستهای را بر عهده دارند. کارکرد اقتصادی در دوران جدید یکی از مهمترین نقشها و کارکردهای مرز محسوب میشود که به مرور زمان و با توجه به مناسبات جهانی بر اهمیت آن افزوده میشود. بازارچه مرزی یکی از مهمترین مظاهر کارکرد اقتصادی مرزها محسوب میشود که ایجاد امنیت و توسعه مرزی را میتوان از مهمترین پیامدهای آن برشمرد. مرز استان خراسان رضوی و افغانستان به دلیل ویژگیهای جغرافیایی و وضعیت خاص سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرزنشینان، همواره از پرحادثهترین مرزهای مشترک ایران با کشورهای همسایه بوده است. این منطقه به دلیل گستردگی برای گذر اشرار، قاچاق کالا و انسان و کاروانهای مواد مخدر همواره مصائب و مشکلاتی برای مرزنشینان به وجود آورده است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر ایجاد و توسعه بازارچه مرزی دوغارون بر امنیت مرزی استان خراسان رضوی با افغانستان طی دهه اخیر بوده که با استفاده از دو روش اسنادی و میدانی انجام شده است. نتایج حاصل نشان میدهد بازارچه مرزی دوغارون در افزایش اشتغال، بهبود وضعیت درآمدی مردم، جلوگیری از مهاجرت، همچنین کاهش هزینه دولت در احداث پاسگاههای مرزی، کاهش عبور غیرقانونی، کاهش میزان ورود مواد مخدر به داخل، کاهش قاچاق کالا و انسان و در نهایت افزایش امنیت در منطقه نقش داشته است. در پایان راه کارهایی جهت ارتقاء وضعیت معیشتی مرزنشینان ارائه گردیده است.

واژگان کلیدی: نقش- کارکرد اقتصادی- مرز- خراسان رضوی- افغانستان.

-1 مقدمه:

مرز سیاسی به پدیدهای فضائی اطلاق میشود که منعکسکنندهی قلمرو حاکمیت یک دولت بوده و مطابق قواعد خاص در برابر حرکت انسان، انتقال کالا یا نشر افکار مانع ایجاد کند یا دستکم آن را محدود سازد (درایسدل،(101 : 1374 یکی از موضوعات مهم در مورد مرزهای بینالمللی نقش و کارکردهای مختلف مرز و عوامل موثر بر آنها است. صاحب نظران و کارشناسان نقشها و کارکردهای متفاوتی را مانند تحدید حدود منطقه اعمال قدرت حکومت، ایجاد و تقویت وحدت سیاسی، شکل دهی به مناسبات سیاسی و اقتصادی میان دولتها (میرحیدر،166 :1379و(161، اثبات حقوقی یا فیزیکی یک دولت بر یک قلمرو خاص (مجتهد زاده،(21 :1381، مانع دفاعی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، ایجاد حد نهایی کنترل و حاکمیت هر دولت بر قلمرو و مردم خود (رحمتی راد،(8 :1374 و; را برای مرزهای بینالمللی ذکر کردهاند. در این میان مناطق مرزی به دلیل تماس با محیطهای گوناگون داخلی و خارجی از ویژگیهای خاصی برخوردارند. وجود مبادلات و پیوندهای فضایی دو سوی مرز بین کشورهای مجاور و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق اهمیت ویژهای را در فرآیند برنامه ریزیهای

607

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین – 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

توسعه، امنیت و آمایش کشور به مناطق مرزی داده است. بر اساس مستندات، مطالعات و تحقیقات انجام شده در سالیان اخیر ملاحظه میشود که به دلیل وجود اهمیت و حساسیتهای ویژه مناطق مرزی، توجه خاصی در جهان به مطالعات آمایش این مناطق معمول شده است که میتوان آن را در دو جنبه علمی و عملی مد نظر قرار داد.

از جنبه علمی، نتایج مطالعات انجام شده نشان میدهد که کشورهایی با مساحت گسترده و وسیع مانند ایران، دارای تفاوتها و عدم تعادلهای منطقهای و فضایی مشهودی بین مناطق مرکزی و مرزی میباشد که این عدم تعادلها، تأثیرات عمده ای در دو جهت بر جای گذاشته است: یکی حرکت توسعه را با کندی مواجه ساخته و در مرحله بعد نیز به گسترش ناامنی در مناطق مرزی منجر شده و کل نظام توسعه، امنیت و مدیریت این مناطق را تحت تأثیر قرار داده است (احمدی پور و همکاران، :1387 .(2 از جنبه عملی نیز کشورهایی که درگیر مسایل ناامنی در مناطق مرزی خود بودهاند، دریافتهاند که عمدهترین مسایل مربوط به این ناامنیها، ناشی از شرایط توسعهنیافتگی و پیامدهای تبعی آن بوده است. به عبارت دیگر شرایط فقر و تنگدستی در این مناطق میتواند محیط مناسبی جهت بروز ناامنیها و تحریک دشمنان در بهره برداری از سر پلهای به وجود آمده در این مناطق شود (عندلیب، .(1-2 :1380

ایران کشوری است که با 15 کشور مرز مشترک خشکی و آبی دارد. در برخی از این مرزها، امنیت کامل به معنی، فقدان عبور و مرور مجاز افراد، کالا و; وجود ندارد و در نتیجه به دلیل نفوذ پذیر بودن این مرزها امنیت در مناطق مرزی و حتی داخل کشور از جنبههای مختلف اقتصادی، سیاسی، نظامی و اجتماعی مورد تهدید واقع میشود. هر کشوری سعی میکند به منظور اعمال حاکمیت بر سرزمین خود، بر مرزها کنترل و نظارت کند به ویژه مرزهایی که کشور همسایه دارای شرایط خاصی باشد، مانند مرزهای شرقی ایران که به دلیل وضعیت خاص کشور افغانستان نتوانسته به نقش اصلی خود که ممانعت از ورود متغیرهای ناخواسته است، جامعه عمل بپوشاند. در چنین شرایطی با ورود غیر مجاز افراد از گذرگاهها و معابر غیر قانونی و انجام اعمال خلاف قانون توسط این افراد امنیت در مناطق حاشیه مرز مورد تهدید واقع میشود (سعادتی، .(1 :1388 که از آن جمله میتوان به مسأله آوارگان و پناهندگان افغانی، کشت و تجارت مواد مخدر، قاچاق سلاح، شرارت و گروگان گیری از نتایج بی ثباتی سیاسی در افغانستان اشاره نمود که پیامدهای زیانبار اقتصادی – امنیتی آن بسیار ملموس بوده است

(ملازهی،1383، ( 30 و هم مرزی این کشور با استان خراسان رضوی، دارای بار امنیتی و سیاسی برای این استان میباشد.

مرزها علاوه بر آن که دارای مواهب مثبت و ارزندهای در ارتباط با داد و ستد و بازرگانی برای مرزنشینان و بهزیستی آنها میباشد، مرزهای شرقی کشور به دلیل گستردگی برای گذر کاروانهای مواد مخدر همواره مصائب و مشکلاتی را برای مرزنشینان به وجود آورده است (باقر کرد،.(17 :1379 از طرفی فقدان حکومتی فراگیر و قوی در افغانستان و در نتیجه عدم کنترل مرزهای خود و انتقال بار نگهداری آن به کشور ایران و از طرفی دیگر نقش برجسته و مهم مرزها در اقتدار و حاکمیت دولتها، ایران را وادار ساخته است برای کنترل مرزهای خویش بیشترین سرمایه گذاریها را داشته باشد (حیدری،.(2 :1384

این امر مسئولین ما را بر آن میدارد که کنترل جدی بر مرزهای شرقی کشور داشته باشند. در دو دهه گذشته شیوههای و مدلهای گوناگونی برای حفاظت فیزیکی و کنترل مرزها صورت گرفته است که استفاده از کارکرد اقتصادی و ارتباطی مرز در قالب بازارچههای مرزی یکی از شیوههای مدیریت مرزی در مناطق یاد شده میباشد. بازارچه مرزی محوطهای است محصور در خشکی واقع در نقاط صفر مرزی و در جوار گمرکها مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا یا مکانهایی که طبق تفاهم نامه منعقد شده بین کشورهای مرزی میباشد.

اهداف این پژوهش به دو دسته، هدف کلی و اهدف ویژه تقسیم بندی میشود:

الف)- هدف کلی: عبارت است از شناخت تأثیرات بازارچه مرزی دوغارون بر امنیت مناطق هم مرز استان خراسان رضوی با افغانستان.

ب)- اهداف ویژه: -1 تأثیر بازارچه مرزی در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری جمعیت فعال شهرستان تایباد. -2 تأثیر بازارچه مرزی در بهبود وضعیت معیشتی مرزنشینان استان.

608

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین – 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

با توجه به تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی این تحقیق به دنبال پاسخ سوال زیر است:

-1 بازارچه مرزی استان خراسان رضوی با افغانستان، چه نقشی در امنیت منطقه مرزی تایباد داشته است؟ برای یافتن پاسخ علمی به این سوال فرضیهی زیر مطرح شده است:

– احداث بازارچه مرزی باعث توسعه منطقه و بهبود وضعیت اقتصادی، رفاه نسبی و در نتیجه افزایش امنیت شده است.

مبانی نظری تحقیق به روش اسنادی و اطلاعات میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است.

-2 مبانی نظری تحقیق:

فلیپ جونز1 و تریور وایلد2 مقاله تحقیقی خود را در تحلیل تغییرات فضایی – ساختاری در مرز پیشین دو پاره آلمان پس از برقراری مرز و برداشتن موانع مرزی نوشتند. به عقیده جونز و وایلد، مناطق مرزی به عنوان مناطق حاشیهای و توسعه نیافته شناخته میشوند. این حاشیهای بودن گرچه میتواند معلول شرایط جغرافیایی مناطق مرزی باشد، اما خود پدیده مرزی بودن بسیاری از امکانات و قابلیتهای آن منطقه را مضمحل میسازد 1994 : 259) ،.(Jonse& Trever آنان معتقدند که با برقراری مرز بین دو کشور، فضاهایی که به یکدیگر متصل هستند و تداوم فضایی را تأمین میکنند از یکدیگر میگسلند و حاشیهای میشوند. این حاشیهای بودن علت عقبماندگی این نواحی است. بر اساس عقاید جونز و وایلد، برای برنامه ریزی توسعه مناطق مرزی این اصول باید مورد توجه قرار گیرند:
-1 درک پیچیدگی، گستردگی و تنوع متغیرها و تأثیرات آنها در مرز. -2 لزوم تأمین شرایط و زیرساختهای توسعه مرزها.

-3 ضرورت خروج از انزوا و گسترش ارتباطات با داخل و خارج. -4 لزوم پیوستگی با مرکز 256)،.(dibI

مرز ممکن است جدا کننده یا ممکن است پیوند دهنده باشد، اما بیشتر اوقات مشاهده میشود که هر دو کارکرد را به صورت همزمان دارا هستند .(Remely& Minghi 1991: 41) مرزها تا کنون کارکردهای مختلفی به خود گرفتهاند و به مرور زمان این کارکردها تضعیف و یا تقویت شده و یا تغییر کرده است. به محض این که یک منطقه مرزی و یا خط مرزی به وجود آمد، میتواند نه تنها منظره طبیعی را که جزیی از آن به شمار می رود بلکه عمران و سیاستهای کشورهای مجاور را تحت تأثیر قرار دهد (پرسکات، .(61 :1358 مرز به تنهایی دارای یک نقش است و آن تحدید حدود منطقهای است که در داخل آن یک نوع قدرت اعمال میشود، اما دولتها سعی میکنند نقشهای دیگری هم مثل مهاجرت، تجارت، بهداشت و جز آن را در منطقه اعمال نمایند. حتی تمرکز بیش از حد نقشهای دولت در مرز میتواند نماینده تغییرات در سیاستهای خارجی باشد

(همان، .(78 شکوفایی و زوال شهرها و حوزه نفوذ آنها در مجاورت مرز، بستگی به این دارد که خط مرزی نقشهای جدیدی برای آنها پدید آورد و یا بر عکس، حوزه طبیعی آنها را بر هم زند (احمدی پور و همکاران، .(4 :1387 به طور کلی عملکرد مرزها به چهار گروه قابل تقسیم است:

-1 کارکرد دفاعی: دفاع از قدیمیترین کارکردهای مرزها و سرحدات است. این که مرزهای بینالمللی نقش و کارکرد دفاعی دارند به ما مفهوم سرحدات طبیعی را میدهند. تمام مرزهای سیاسی نمیتوانند به عنوان سرحدات دفاعی عمل کنند. فقط آنهایی که دارای مشخصات طبیعی هستند میتوانند چنین نقشی را داشته باشند که میتوان از هیمالیا با عنوان یک نمونه خوب مثال زد .(Dwivedi.R.L1990: 141) موفقیتهای چنین سرحداتی همیشه بستگی به قدرت دولتها داشته است. در دنیای امروز به دلیل توسعه ادوات جنگی جدید، دیگر مرزها حتی اگر به صورت فیزیکی قابلیتهای قبلی را داشته باشند، کارکرد دفاعی خود را از دست دادهاند و گفته میشود که کوهها و مرزهای طبیعی مانعی برای حمله از خارج نیستند. امروزه

1- Philip N. Jones 2- Trever Wild

609

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین – 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

ناپیوستگی زمین و دریا جایگزین پیوستگی هوایی شده است. در عین حال سلاحهای مخرب میتوانند هر نقطه از زمین را مورد حمله قرار دهند .(Glassner. M.fahrer 2004: 81)
-2 کارکرد سیاسی: نظام سیاسی بینالمللی از تعدادی زیر نظام تشکیل شده که در بین آنها کشورهای دارای اقتدار از اهمیت بیشتری برخوردارند. از آنجایی که هر یک از این زیر نظامها به وسیله خطوط مرزی از دیگری جدا میشود، خطوط مرزی در نظام بینالمللی اهمیت فراوانی دارند. هر کشوری به عنوان یک زیر نظام سعی میکند تا از نفوذ سیاسی که به امنیت و اعتبار آن خدشه وارد مینماید، جلوگیری کند و مرزهای بینالمللی نیز در این ارتباط به کمک کشورها میآیند، البته کارایی و نقش از مرزی به مرز دیگر متفاوت است. مرزهای بینالمللی پدیده مهاجرت را محدود میکنند زیرا ایدئولوژی سیاسی این پدیده ممکن است یگانگی یک کشور را تهدید نماید. مرزها به عنوان سد سیاسی، حرکت فرهنگی مردم را که شامل روزنامهها، مجلات، کتابها و مانند آن است، محدود میسازند. این سرحدات ممکن است به صورت یک فیلتر رنگین عمل نمایند که از گذشتن ایدهها و عقایدی که دارای مشخصات مختلف و غیر قابل قبول برای یک نظام سیاسی هستند، جلوگیری میکنند.

کتابها و روزنامهها باید قبل از اجازه ورود از بازرسی عبور نمایند. بنابراین مرز به عنوان یک خط مصنوعی غیرقابل مشاهده عمل میکنند. البته در حال حاضر این نقش مرزها نیز با توجه به تکنولوژی ارتباطات تضعیف شده است.

-3 کارکرد اجتماعی مرزها: مفهوم مرز اجتماعی در مورد تمام مرزهای سیاسی القا میشود. زیرا عملاً تمام این مرزها محدودههایی را محصور کردهاند که دارای جمعیتهایی از لحاظ اجتماعی یکپارچه میباشند. از آنجایی که تمام کشورها دوست دارند که ویژگیها و مشخصات اجتماعیشان را حفظ کنند، مرزها به عنوان یک مانع در تعامل اجتماعی بین کشورهای مجاور عمل میکنند.

-4 کارکرد اقتصادی مرز: نظام اقتصاد جهانی به تعدادی زیر نظام مجاور (یعنی کشورها) تقسیم شده است. هر کشور به عنوان یک زیر نظام مجزا دارای سیاست و برنامههای اقتصادی خاص خود است. بنابراین مرزهای بینالمللی هم از لحاظ اقتصادی مهم هستند و هم به عنوان موانع اقتصادی عمل میکنند زیرا در مرزها کنترل حرکت و مبادله کالا صورت میگیرد. تعرفههای گمرکی برای واردات کالاهای قانونی باید در مرزها پرداخت شوند و جلوگیری از قاچاق کالا از این مرزها صورت میگیرد.

همچنین برای جلوگیری از رقابت، ورود کالاهای خارجی با وضع تعرفههای گمرکی کنترل میشود. اختلاف قیمت در دو سوی مرز نیز از اثر مشخصی است که نقش اقتصادی مرزها بر روی قیمت کالاها دارد .(Dwivedi.R.L1990: 142) امروزه در برخی از کشورها با حذف موانع گمرکی و مسافری که در نتیجه عقد قراردادهای سیاسی و اقتصادی حاصل میشود، نقش خطوط مرزی به عنوان یک مانع بازرگانی کم اهمیت شده در حالی که رفت و آمد میان کشورها (همانند اتحادیه اروپا) نیز آسان تر از گذشته صورت میگیرد (میرحیدر، .(162 : 1379 بر خی نیز معتقدند که مرزها میتوانند کارکردهایی مانند نقش جداکنندگی، یکپارچه سازی، متفاوت سازی، کشمکش و ارتباط را بر عهده بگیرند (زرقانی، .(103 :1386

امنیت: 1 امنیت در لغت به معنای رهایی از خطر، تهدید، آسیب، تشویش، اضطراب، هراس، نگرانی یا وجود آرامش، اعتماد، تأمین و حائل است 1994: 44)،.(Mandel نظریات در خصوص امنیت در بستر دو گفتمان اصلی سلبی و ایجابی یا منفی و مثبت یا گفتمان سنتی و مدرن مطرح شدهاند (مک کین،.(13 :1380 که هر یک بر وجه خاصی از امنیت نظر دارند.

-1 -2 گفتمان سلبی2

در اینجا امنیت با نبود عامل دیگری به نام ((تهدید)) تعریف میشود. این گفتمان از پیشینه تاریخی طولانی برخوردار است و شاخصه بارز آن تاکید بر بعد نظامی در مقام تحلیل وضعیت امنیتی است. راهبرد اصلی در این رویکرد امنیتی، تقویت توان نظامی برای مقابله و سرکوب دشمنان است. از این دیدگاه ((جنگ ادامه سیاست است، البته با ابزار و وسایل دیگر)) به شمار

1-Security 2. Negative security

610

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
30 و 31 فروردین – 1391 دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

میرود و به زمامداران توصیه میشود برای افزایش ضریب امنیتی قلمرویشان در تجهیز و تقویت ساز و برگ و توان جنگیشان کوشا باشند (روشن، .(13 :1389
-2-2 گفتمان ایجابی:

این گفتمان در پی نقد جدی مبانی و اصول گفتمان امنیت سلبی پا به عرصه وجود گذاشت. از این دیدگاه امنیت، توانایی و شرایطی را شامل میشود که در آن بستر میتوان به منافع همگانی دست یافت .(Lake, 1997: p45) بر این اساس جامعهای که در عین در گیر نبودن با تهدید خارجی یا داخلی، توان لازم را برای دستیابی به منافع جمعیاش نداشته باشد، امنیت ندارد و نا امن گفته میشود (افتخاری، .(214 : 1381 لازم است به این نکته توجه کرد که امنیت در هر دو بعد با مجموعهای از خطرات و تهدیدات مواجه است که برای از بین بردن یا به حداقل رساندن صدمات و مخاطرات پیش آمده، نیازمند توانایی و ضرورت است. اما از آنجایی که نوع خطرات در وجه سلبی، امنیت به بقا و حیات معطوف است، با خطرات در وجه ایجابی که ناظر بر کیفیت زندگی هستند، متفاوت خواهد بود. به بیان دیگر، خطرات در وجه سلبی عینی، ملموس و قابل روئیت یعنی سخت افزاری هستند و در بعد ایجابی خطرات ذهنی، روحی، فکری و احساسی یعنی نرم افزاری هستند .(Rvzna, 2004, p22)

در بعد ایجابی، امنیت دارای ابعاد مختلفی از جمله امنیت مرزی، اقتصادی، سیاسی و; میباشد. که با توجه به ارتباط موضوع این تحقیق با امنیت مرزی، به آن اشارهای میشود.

کلمات کلیدی :