دانلود پروژه

مقاله در مورد آجر و دیوار های اجری فایل ورد (word) دارای 67 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد آجر و دیوار های اجری فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد آجر و دیوار های اجری فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد آجر و دیوار های اجری فایل ورد (word) :

تاریخچه آجر از آغاز تا امروز
باغهای معلق بابل یکی از عجایب هفتگانه جهان، دیوار چین تنها بنای قابل رویت از کره ماه، مسجد ایا صوفیه از زیباترین بناهای مذهبی، تاج محل، قلعه قرون وسطایی مالبورگ در لهستان، 2000 معبد در پاگن برمه که بیش از نهصد سال دست نخورده باقی مانده اند، گنبد کلیسای فلورانس، 800 کیلومتر سیستم فاضلاب زیر زمینی لندن، در یک نکته مشترک هستند: همه این بناها از خشت پخته( آجر) ساخته شده اند.

زیگورات چغا زنبیل
جیمز کمپل در کتاب تاریخ جهانی آجر بسیاری از این بناهای تاریخی و همچنین ساختمانهای مدرن را هم از لحاظ تکنیکی و هم از لحاظ معماری به نحو شایسته ای بررسی کرده است.
به نظر وی آجر در عین پیچیدگی از ساده ترین مصالح ساختمانی است که به اندازه کافی مورد توجه مردم عادی و حتی معماران نیز قرار نگرفته است.

000 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. اما اولین بناهای آجری در حدود 3500 سال قبل از میلاد مسیح در منطقه بین النهرین ساخته شده اند.
کمپبل با گذری به تاریخ این دوره نه تنها به معرفی معماری، بلکه به فن آجرپزی و انواع مختلف استفاده از آجر می پردازد. از جمله بناهای باقی مانده از این دوران شهر شوش و زیگورات چغا زنبیل در نزدیکی آن است.
شوش و تیسفون مراکز معماری جهان باستان
قطعه ای از یکی از دیوارهای قصر داریوش اول در شوش که در موزه لوور پاریس نگهداری می شود

شوش پایتخت ایلام حدود 4000 سال قبل از میلاد مسیح ساخته شد و دارای مهمترین بناهای آجری تمدن های اولیه بشری است. شکوه و عظمت شوش در زمان داریوش کبیر به اوج خود رسید.
خرابه های شوش در دهه پنجم قرن 19 میلادی توسط باستان شناسان بریتانیائی کشف شد. اما مهمترین کشفیات در شوش، از جمله حفاری و کشف تپه های آپادانا توسط باستان شناسان فرانسوی انجام گرفت.

قسمتی از قصر داریوش و تالار معروف آن را در موزه لوور پاریس می توان بازدید کرد. تا انقلاب ایران در بهمن 1357 انحصار تحقیقات باستان شناسی و حفاری در جنوب ایران همچنان در اختیار فرانسوی ها بود.
اهمیت شوش از نظر باستان شناسی و تاریخ معماری از آن جهت است که تمامی سبک های مختلف ساختمان سازی از مناطق مختلف جهان باستان به نحوی دوباره در شوش یافت شدند.
داریوش با به کار گرفتن هنرمندان مناطق مختلف تحت سلطه خویش یکی از زیباترین شهرهای جهان آن روز را بنا کرده بود.
استفاده از آجرهای رنگی در ترکیبی زیبا که نمایگر توانایی هنری معماران آن زمان بود، در ساخت این قصر به اوج خود رسید. قصر داریوش حتی سالها پس از انقراض سلسله هخامنشیان الگوی معماری بود.

بعد از شوش، تیسفون پایتخت ساسانیان به مرکز معماری با آجر تبدیل شد. قصر تیسفون با حدود 25 متر دهانه بدون ستون های باربر و سقف گنبدی آن بزرگترین بنای آجری جهان بود.
مسجد ایا صوفیه در استانبول
بدون اغراق این اثر بزرگ نمایانگر تکنیک والای معماری آن زمان بوده است. تحقیقات کمپل نشان
می دهد که حتی تا چند قرن پس از انقراض سلسله ساسانیان در بسیاری از مناطقی که سنگهای طبیعی برای ساختمان در دسترس نبوده است از این تکنیک برای ساخت بناهای آجری استفاده می شده است. این روش

ساختمان سازی بعد ها توسط مسلمانان به اقصی نقاط امپراتوری اسلامی صادر شد.
نویسنده در قسمتی از بخش دوم به بررسی معماری دوران ساسانیان و سامانیان می پردازد. از زمان سامانیان و اولین خاقان چین در جهان باستان بناهای آجری بزرگتر و بلندتری به جا مانده اند، که این حاکی از پیشرفت های تکنیکی آن زمان و بوجود آمدن ابزار کار مناسب است. از شاهکارهای معماری این زمان مسجد ایا صوفیه در استانبول است، که در اصل به عنوان کلیسا ساخته شده بود.
بخارا و بناهای آجری

مسجد منار کلان در بخارا
از اولین آثار معماری اسلامی مختص این دوران، مسجد ماه خاصه در مجموعه چهار بکر بخارا و بخصوص مقبره امیر منصور سامانی در بخارا، که به دستور شاه اسماعیل سامانی بنا شده بودند، به دلیل ویژگیهای آنها جایگاه مهمی در معماری این دوره دارند.

مقبره امیر منصور سامانی در بخارا
مقبره امیر منصور سامانی که قرنها زیر خاک مدفون بود، در سال 1934 میلادی توسط باستان شناسان روسی کشف شد
در بسیاری از ساختمان ها با تالارهای بزرگ، نظیر مساجد و سالنهای اجتماع از ویژگیهای فیزیکی گنبد برای سقف این تالارها استفاده می شد.

پلان دایره وار شکل معمول این بناها بود. اما در ساخت مقبره سامانی برای اولین بار گنبد کروی بر روی یک پلان مربع شکل ساخته شد، که این انقلابی در هنر معماری و تکنیک ساختمان سازی بود.
معماران این دوره به دلیل حرام بودن مجسمه سازی در اسلام سعی بر این داشتند که به شیوه سمبلیک که پیچیدگی های خاص خود را داشت بناهای مذهبی خود را تزیین کنند.
تا قبل از پیدایش سرامیک، حکاکی بر روی سنگ هنر بسیار مشکل و بر روی آجر غیر ممکن بود. در مقبره سامانی از این شیوه به نحو شایسته ای استفاده می شود. گنبد کروی سمبل آسمان،

مکعب زیر آن سمبل کعبه، و ترکیب این دو با هم سمبل جهان است. فرم سبد مانند دیوارهای خارجی این مقبره به نحو زیبایی بازی نور و سایه را به نمایش می گذارد. چهار نمای این بنا در هر زمانی از روز به دلیل زاویه متغیر تابش خورشید شکل متفاوتی به خود می گیرند.
معماری مذهبی در قرون وسطی
در قرون وسطی، معماری مذهبی چه در اروپای تحت نفوذ کلیسای کاتولیک، چه در چین و ب

رمه تحت نفوذ بودیسم، و یا معماری اسلامی در خاورمیانه و شمال آفریقا و اسپانیا هدف مشترکی را دنبال می کند، تمامی صاحبان قدرت در این دوره به اهمیت معماری و ساختمان به عنوان یک اثر دایمی قدرت سیاسی و مذهبی پی می برند و به شدت به ترویج آن می پردازند.

مقبره سلطان محمد خدابنده در سلطانیه
در بخش سوم کتاب تاریخ جهانی آجر بناهای مذهبی در آسیای جنوب شرقی و اروپای مرکزی و شمالی بخصوص فرانسه، ایتالیا و آلمان بعنوان مراکز معماری اروپا و معماری اسلامی از اسپانیا تا هند مورد بررسی قرار می گیرند.

به جرات می توان گفت که مرکز بناهای اسلامی آجری در ایران بوده است. حاکمان مختلف این دوره از سلجوقیان تا مغولها و تیموریان دارای سبکهای مختلف معماری بوده اند که در تمامی آنها آجر مشترک است که می توان از مسجد امام علی در اصفهان، مسجد منار کلان در بخارا و از همه مهمتر مقبره سلطان محمد خدابنده در سلطانیه زنجان نام برد.
بخش چهارم منحصر به دوران رنسانس است. علیرغم تمرکز نویسنده بر معماری رنسانس و باروک ایتالیا که در دیگر کشورهای اروپایی از انگلستان تا روسیه نفوذ چشمگیری داشت، قسمت عمده ای از این بخش به بررسی تکنیکی و هنری معماری صفوی می پردازد.

عمارت عالی قاپو در میدان نقش جهان اصفهان
اصفهان که در قرون 11 و 12 میلادی پایتخت سلجوقیان بود، با به قدرت رسیدن صفویان در سده 17 میلادی و بخصوص در عهد شاه عباس به اوج شکوه و عظمت خود می رسد.
به جز مساجد و بناهایی نظیر عالی قاپو و میدان نقش جهان می توان از دو پل معروف اصفهان پل خواجو و سی و سه پل نام برد. این دو پل آجری که اصل تقارن در آنها به دقت رعایت شده است، کاملا بر خلاف پلهای اروپایی طراحی شده اند.

بناهای ساخته شده در این زمان بر روی پلهای اروپایی، کاملا بدون ارزش های معماری بودند، چرا که در این دوره رودخانه ها در اروپا به عنوان فاضلاب هم استفاده می شدند و ساختمانهای مشرف بر این رودخانه ها و یا بر روی پلها محل مناسبی برای سکونت نبوده اند. در عوض پلهای اصفهان بناهای با شکوهی بودند که به عنوان مرکز اقتصادی پایتخت، نقش مهمی ایفا می نمودند. با پایان دوره صفویان عهد استفاده از آجر برای نمای ساختمان به عنوان سمبل معماری اسلامی نیز به تدریج از میان می رود. برای مثال می توان از تاج محل در هند نام برد که از سنگ مرمر برای روبنای ساختمان استفاده شده است.

بخش پنجم به بررسی معماری عصر روشنگری می پردازد. متاسفانه در این بخش به اندازه کافی به سبک نئوکلاسیسم و به عبارت دیگر معماری انقلابی در فرانسه توجه نمی شود و این از معدود انتقاداتی است که می توان به این اثر جالب وارد دانست.
بخش ششم مختص به معرفی و بررسی دوران صنعتی در اروپا و آمریکا است. با نگاهی به صنعت مدرن آجرسازی و به ویژه روند پیشرفت تکنیکی کوره های آجرپزی تمرکز کمپل متوجه معماری اروپای مرکزی است.

از بناهای مسکونی برای کارگران در انگلستان و همچنین ویلاهای شهری برای ثروتمندان تا ساختمان های عمومی و فرهنگی و مذهبی مورد بررسی دقیق کمپل قرار می گیرند.
نقش آجر در معماری نوین
بخش هفتم را می توان به جرأت یکی از بهترین بخشهای این کتاب دانست. این بخش به بررسی و تحلیل معماری قرن بیستم و استفاده آجر در سبکهای مختلف معماری این دوره می پردازد.
علیرغم سبکهای کاملأ متفاوت و پیچیده معماری مدرن و تمایل کمپل به معماری اروپایی معروف به معماری مدرسه آمستردام، سعی وی در گذری بی طرف به مهمترین آثار این دوره چشمگیر است. او موفق می شود آثار پیشروان معماری مدرن مانند لویی کان (Louis Kahn ) را جدا از بحث های جانبی معرفی کند.

معرفی کارهای معماران بزرگ زمان حاضر مانند الوار آلتو (Alvar Aalto ) رنزو پیانو (Renzo Piano )، ویلم مارینوس دودک ( Willem Marinus Dudok ) ماریو بوتا (Mario Botta ) و فرانک لوید رایت(Frank Lloyd Wright ) در این بخش نقش مهمی را در معرفی معماری مدرن ایفا می کند که مطمئنا برای علاقه مندان و معماران جالب توجه است.
قلع زهاک ‌30 قرن ‌مسکونی بود

در سال 1830 کلنل مونت ایت انگلیسی قلع اژدهاک را کشف و آن را آتشکده‌ای کهن معرفی کرد
قلعه زهاک که بر اساس بررسیهای سطحی باستان‌شناسی از هزاره دوم پیش از میلاد تا دوران تیموریان مسکونی بوده در 6 فصل مورد کاوش قرار گرفته است. گزارش «ج. قندگر»، سرپرست کاوش در قلعه زهاک در مورد نتایج کاوشهای این قلعه را میخوانید.
موقعیت قلع ”آژدهاک، زهاک“
قلعه زهاک در آذربایجان شرقی

قلع آژدهاک (زهاک)، در 16 کیلومتری جنوب شرقی شهر سراسکند مرکز شهرستان هشترود و در بلندیهای کوه سرمه‌لو واقع شده و دو رودخان قرانقو و شوی‌چای مانند خندق دورتادور آن را گرفته است. این قلعه حدود 10 کیلومتر درازا و یک تا دو کیلومتر پهنا دارد و از عظیم‌ترین محوطه‌های باستانی استان آذربایجان شرقی است. این مجموعه براساس بررسیهای سطحی

باستان‌شناختی از هزار دوم پیش از میلاد تا دوران تیموریان مسکون بوده و آثار به جا مانده بر سطح تپه غالباً به دوران اشکانیان تعلق دارد که اوج شکوفائی منطقه محسوب میشود. از سال 1830 تا 1971 چندین باستان‌شناس انگلیسی و آلمانی و ایرانی از این مجموعه دیدن و آن را بررسی کرده‌اند. تنها بنای خارج از خاک و تقریباً سالم این محوطه بنائی چهارطاقی از آجر و کچ و ماسه سنگ است که با توجه به نوع معماری و تزئینات به کار رفته آن را به دوره اشکانی منسوب میکند.
تاریخچ بررسی و پیشین قلعه اژدهاک
در سال 1830م کلنل مونت ایت انگلیسی منطق باستانی قلعه اژدهاک را کشف و آن را آتشکده‌ای کهن معرفی کرد.

در سال 1840م راوالینسون انگلیسی از محل بازدید کرد و بر خلاف نظر مونت ایت آن را قلعه‌ای ساسانی دانست.
در سال 1963 کارل شیپ از محل بازدید و پاویون موجود را بررسی و گزارش مستندی با عکس ارائه کرد.
در سال یزدگردی1340 روانشاد م.ت. مصطفوی از محل بازدید و ویرانه‌های آن را بقایای دژی از اعتلای قرون وسطی و چهارطاقی موجود را پاویون و از تأسیسات دوران ساسانی معرفی کرد. وی نخستین کسی بود که بقایای محوطه مسکونی ماقبل تاریخ قلعه اژدهاک را نیز شناسائی کرد و آن را متعلق به دوره مادها دانست.
در سال 1971 ولفرام کلایس، باستان‌شناس آلمانی، در سفری پژوهشی به استان آذربایجان شرقی با تشویق و راهنمائی کارل شیب مان محل قلعه اژدهاک را بررسی و گزارش جامعی ارائه داده است و بالاخره حفاریهای علمی باستان‌شناختی قلعه از پائیز سال 1369 یزدگردی به سرپرستی ج. قندگر و اعضای هیأت به ترتیب ح. اسماعیلی عتیق معاون هیأت و م. رحمت‌پور عضو هیأت و شماری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشت باستان‌شناسی مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس تهران و دانشگاه آزاد ابهر آغاز شد و تا کنون شش فصل آن انجام شده است. نتیج 6 فصل حفاری در قلعه زهاک در 4 محور قابل بیان است.
تالار آجری و ملحقات آن

این مجموعه در محوطه‌ای که معماری آن کلا روی صخره احداث شده به دست آمده. ابعاد این تالار 11×11 متر از داخل که با احتساب کلفتی دیوارها ابعاد بیرونی آن 15×15 متر است. شیو آجرچینی دیوار دقیقاً همانند آجرچینی‌ بنای چهارطاقی و فاصل آن با بنای چهارطاقی 30 متر است. اصل قرینه‌سازی در این بنا به طور کامل رعایت شده است، به طوری که از سمت داخل در چهار جهت ودر هر دیوار یک طاقچه بزرگ به طول 3 متر و عمق 60 سانتی‌متر و ارتفاع 30

سانتی‌متر از کف تالار ایجاد شده که چهار نیم‌ستون گچی تزئینی در درون و دو نیم ستون ظریف در لبه بیرونی دارند. افزون بر این طاقچه‌ها یک طاقچ کوچک به عرض 5/1 متر و عمق 60 سانتی‌متر و ارتفاع 30 سانتی‌متر از کف تالار به صورت قرینه در چهار جهت بنا تعبیه شده است. این تالار از چهار جهت دارای ورودی است که در سمت دیگر طاقچه بزرگ احداث شده و ورودی‌های چهارگانه به چهار راهرو منتهی میشوند.
ساز اصلی بنا از آجرهائی به ابعاد 32×32 و کلفتی 7 تا 8 سانتی‌متر با ملات گچ که در منط

قه فراوان یافت میشود ساخته شده است و از صخره‌ موجود به جای پی بنا استفاده شده و پس از مسطح کردن کف صخره سازه را روی آن اجرا کرده‌اند.
کف تالار هنگام ساخت با گچ اندود شده و این کار به طور متوالی تکرار شده است تا جائی که چندین لایه کف در محل دیده میشود. هم دیوارها با گچ اندود شده و این کار نیز به کرات انجام گرفته است. تعداد زیادی قطعات گچ‌بری از درون آوار به دست آمده که نشانگر تزئین دیوارهای تالار به وسیل گچ‌بریهای متنوع است.
با توجه به نقوش گچ‌بریها که برخی از آنها با تم دینی آراسته شده‌اند و اینکه تالار از چهار جهت ورودی دارد انتخاب آن به یک مکان دینی و احیاناً به آئین مهری مورد توجه است.
بنای آجری چلیپایی شکل و ملحقات آن
این بنا شامل یک تالار چلیپائی شکل و دو اطاق تو‌درتو در ضلع غربی و شمالی است. نوع آجرچینی آن شبیه بنای چهارطاقی و تالار است که همزمانی ساخت این سه بنا را نشان میدهد. بنا از خارج و داخل با گچ اندود شده و کف آن با اندود گچ و آجر فرش هموار شده است کل بنا از آجرهائی به ابعاد 32×32 و به کلفتی 5 و 6 سانتی‌متر با ملات گچ ساخته شده است راه دسترسی بنا از دو جهت غربی و شرقی است. در قسمت غربی این بنا یک اطاق مستطیل شکل با همان سازه احداث شده که با راهروئی به بنای چلیپایی مرتبط میشود.

مجموعه بناهای خشتی و سنگی
بیشتر بناهای به دست آمده خشتی و سنگی هستند که در کنار بناهای آجری تالار و چلیپائی ساخته شده و به همدیگر راه دارند. سنگهای به کار رفته در این سازه‌ها عموماً سنگ رودخانه‌ای هستند. تنها در یک تالار که در فصل ششم به دست آمده از سنگهای شکل‌دار و تراشیده شده استفاده شده است. مانند سازه‌های آجری همگی سطوح بناهای خشتی و سنگی نیز با گچ اندود و گاهی رنگ‌آمیزی شده‌اند.
برج دیده‌بانی مدور با سنگ لاشه و ملات گچ

این برج دایره‌ای شکل در قسمت غرب قلعه قرار گرفته و برخلاف دیگر برجها، که در درون و میان دیوارهای تدافعی قلعه جای دارد، در درون قلعه و به فاصل 6 متری دیوار اصلی آن میباشد که در نتیج حفاریهای فصل چهارم از زیر آوار بیرون آورده شد.
این برج از نظر مصالح ساختمانی و نوع ساخت هم‌دوره با سایر تأسیسات قلعه و به شکل دایره‌ای کامل است با دیوارهائی به قطر 90/2 سانتی‌متر. انداز قطر درونی برج 90/5 سانتی‌متر است که دارای چهار نورگیر است. این برج پس از حفاری مرمت کامل شد.

فصل ششم کاوشهای باستان‌شناختی قلعه زهاک هشترود همچون سالهای گذشته از میان تابستان سال یزدگردی1374 یزدگردی آغاز شد. در این فصل فعالیتهای کاوش روی شش عدد تراشه با ابعاد 10×10 متر جمعاً در زمینی به ابعاد ششصد مترمربع در بخش شرقی مجموعه متمرکز گشت و 80 روز ادامه پیدا کرد. در این فصل و در ادام کاوشهای سالهای پیش، بقایای معماری اشکانی متشکل از مجموعه‌ای از اطاقها، راهروها و دیگر عناصر معماری از دل خاک بیرون

کشیده شد و در مرحل پس از آوار‌برداری از درون اطاقها و راهروها، پلان اصلی معماری و سازه‌ها مشخص شد و بلافاصله اقدام به نقشه‌برداری شد. عناصر معماری در این مجموعه مانند بناهای مکشوفه در سالهای پیش از خشت و سنگ هستند ولی فرم بناها و تزئینات آن با بناهای پیشین متفاوت هستند. تمامی سطوح دیوارهای مکشوفه با گچ اندود شده‌اند و نوع گچ به کار رفته نیز با یافته‌های قبلی متفاوت است بدین معنی که جنس گچ استفاده شده در این قسمت از مجموعه

بسیار مرغوب و خیلی ریزدانه هستند در صورتیکه اندود گچ به کار رفته در بناهای قبلی درشت دانه بوده است. پس از اندود گچ بر روی دیوارها سطح آن رنگ‌آمیزی شده است.
انداز هر کادر به عرض 72 سانتیمتر و بلندی آن در حال حاضر نامعلوم است. چرا که به علت فروریختن دیوارها، تعیین انداز آنها هم‌اکنون ناممکن است و ما نمیدانیم آیا این کادرها تا زیر سقف ادامه داشته‌اند یا نه. ولی از آوار به دست آمده و تعداد قطعات گچ‌کاریهای رنگ‌آمیزی شده مکشوفه چنین استنباط میشود که رنگ‌آمیزی تنها در بخش انتهائی نزدیک به کف اجرا شده است در درون هر یک از کادرها از یک رنگ استفاده شده و رنگهای به کار رفته به ترتیب از سمت غرب به سمت شرق عبارتند از قرمز، آبی، قرمز، آبی، زرد، قرمز، سبز لجنی.
هنرمند نقاش با مهارت تمام این رنگ‌آمیزی را اجرا کرده به طوری که در انتهای دیوار شمالی که در قسمت شمال شرق زاویه‌ای با دیوار ضلع شرقی به وجود آورده است. نیمی از کادر و دیوار ضلع شمالی و نیم دیگر آن در دیوار ضلع شرقی قرار گرفته و سبز لجنی در این دو نیمه کادر به طرز زیبایی اجرا شده است.
کف اطاقها و راهروهای به دست آمده با گچ اندود شده است در کف یکی از اطاقها از سنگ و گچ و به صورت پلاک با اندازه 22×37 سانتیمتر کف‌سازی شده است و این کف در زیر دیوار خشتی شمال اطاق نیز وجود دارد و نشانگر این مسأله است که از پیش از احداث این بنای خشتی بنای دیگری وجود داشته که تخریب شده و تنها کف آن به جای مانده است. در ضلع شرقی این بخش از محوطه و در درون دو عدد تراشه، مجموع زیبائی از دیوارهای برجای مانده از یک بنای باشکوه سنگی به دست‌ آمد که نوع سنگهای به کار رفته سنگ گچ است و ابعاد سنگها بسیار بزرگ هستند و روی برخی از قطعات سنگ نقوش گل و گیاه حجاری شده است. ضمناً دو عدد ته ستون زیبا نیز از این محل متعلق به دور اشکانی کشف شده. کف این قسمت با موزائیک کف‌سازی شده است و رنگ سنگهای به کار فته در موزائیک سفید و لاجوردی است.
در این بخش خودداری شد و پس از ریختن خاک الک شده روی موزائیکها با اندود کردن کاهگل پوشانده شدند تا در شروع فصل هفتم حفاری با حضور کارشناس مرمت آثار اقدام به خاک ‌برداری و بلافاصله در محل به تثبیت موزائیک اقدام گردد. با توجه به موارد بالا و از روی یافته‌های باستان‌شناختی و پلان معماری این قسمت چنین به نظر میرسد که این مجموعه محل زندگی

حکمران یا فرماند شهر یا قلعه بوده و جنب حکومتی داشته باشد. امید است در فصول آتی کاوش اطلاعات دقیق‌تری مبنی بر چگونگی استفاده از این مجموعه به دست آید. از درون آوارها شماری قطعات گچ‌بری نیز به دست آمد که نقوش به کار رفته در آنها نقوش هندسی و گل و گیاه هستند نوع گچ‌ به کار رفته در این گچ‌بریها نیز متفاوت از نوع مکشوفه در حفاریهای پیشین است. در گچ‌بریهای به دست آمده از سالهای پیش نوعی گچ دانه درشت استفاده شده بود ولی در این

گچ‌بریها از نوع ریزدانه استفاده شده و در مجموع نقوش آنها نیز متفاوت و زیبا هستند. برجسته‌ترین نقش بدست آمده در گچ‌بریهای این فصل از حفاری نقش گردون خورشید که دو قطعه از آنها جهت ترمیم به موز آذربایجان انتقال داده شد. همزمان با کاوشهای باستان‌شناختی فصل ششم و در ادام برنامه مرمت سالهای پیض قسمت اعظم دیوار سنگی واقع در ضلع جنوبی این مجموعه موسوم به قلعه دختر مورد مرمت قرار گرفت و با مصالح مشابه دیوار یکی از برجها و نیز قسمتهای فرو ریخته دیوار تعمیر شد.
قلع آژدهاک (زهاک)، به شماره 429 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
گنبد سلطانیه
گنبد سلطانیه در شهر سلطانیه و در 35کیلومتری شهر زنجان واقـع شده و بنای آن بدستورسلطان محمدخدابنده ازسال704هجری قمری شروع و در مدت 9سـال در تاریخ 713 هجری قمـری پایان یافته است. این گنبد با5/48 متر ارتفاع و6/25متر قطر دهانه پس از کلیسای کاتورال سانتاماریا فلورانس ایتالیا و مسجد صوفیای ترکیه ، سومین بنای عظیم آجری تاریخی جهان است گنبد سلطانیه به عنوان هفتین اثر جهانی ایران از سوی یونسکو با اکثریت آرا ثبت گردید

ساکنان ارگ بم ازدوره ساسانیان کولرداشتند

بررسی ویژگی های مهندسی ساخت ارگ بم نشان داد که ساکنان ارگ در هزاره های قبل، بعد از شناسایی بهترین نقطه برای ساخت ارگ، از مهندسی باد و تلفیق آن با مهندسی معماری و مهندسی آب برای ایجاد سیستم های تهویه، تنظیم رطوبت و جریان دایمی هوا استفاده
می کردند.

به گزارش «میراث خبر»، ارگ تاریخی و باستانی بم یکی از بزرگ ترین سازه های خشتی جهان است که به اعتقاد کارشناسان تاریخ ساخت آن به دوران ساسانی باز می گردد.

عبدالعظیم شاه کرمی» کارشناس سازه و ژئوتکنیک و مدیر بررسی مهندسی ارگ بم در مورد یافته های خود در این سازه، گفت: «پس از بررسی های مهندسی در ارگ بم و منطقه بم متوجه شدیم که مهندسان و معماران ارگ با توجه به وضعیت جوی منطقه، گرمای بسیار زیاد و رطوبت کم نقطه ای را برای ساخت ارگ انتخاب کرده اند که بیشترین باد را در منطقه داشته باشند تا به این وسیله بتوانند از باد در سیستم های مختلف تهویه و رطوبت و تغییر درجه حرارت استفاده کنند.»

وی با اشاره به اینکه در ساخت بناها و سازه های ارگ نیز مهندسان با تکنیک، فن مهندسی خود را با اقلیم منطقه سازگار کرده اند، گفت: «بررسی های انجام شده نشان می دهد که باد از قسمت غربی ارگ بم وارد می شده و بعد از عبور از فضاهای هندسی و دالان های ارگ به سمت حاکم نشین حرکت
می کرده است.»
پروژه نجات بخشی ارگ بم بعد از وقوع زلزله و تخریب این سازه عظیم، با حضور کارشناسان مختلف داخلی و خارجی آغاز شده است. کارشناسان در این پروژه به دنبال پیدا کردن بهترین راهکارها برای شناسایی، حفظ و احیای مجدد مجموعه خشتی ارگ بم هستند.
«مهندسان ارگ برای پایین آوردن حرارت هوا در منطقه از سیستم تامین آب ارگ برای خنک کردن استفاده می کرده اند به این شکل که جریان باد از میان سیستم آب عبور کرده و درجه حرارت هوای ارگ پایین می آمده است»
بخش عمده ای از مجموعه خشتی ارگ بم که شهری کامل با قسمت هایی از جمله بازار، محله ها، حاکم نشین و برج و بارو را شامل می شود. بر اثر زلزله دی ماه سال گذشته که در شهر بم به وقوع پیوست، تخریب شد.
رفتار اجزاء در سازه های آجری

مقاومت سازه های آجری به مسائل آجری اصولی و بخصوص مصالح مقاوم بستگی کامل دارد . یکی از معمولترین مصالح رایج درسازه های آجری وجود آجر می باشد . این عضو بسیار مهم از عصر باستان تا امروز همواره مورد استفاده در بنای ساختمان بوده است که تهیه اصولی آن رادر بحث های مصالح شناسی سنتی بررسی می کنیم .

به طور خلاصه تهیه آجر مقاوم بستگی کامل به نوع خاک مرغوب و نحوه عمل آوردن ملات آن و در مجموع پخت آن در کوره های اساسی به وجود می آیند . با توجه به موارد ذکر شده می توان آجر مرغوب به دست آورد که ذیلا خواص کوتاهی از دگرگونی های شیمیایی آن را بررسی می کنیم . آجر از مواد رسی و دردرجه حرارت بالا به دست آمده ، آجر دارای سیلیکاتها و همچنین اکسید آهن

بوده که در حرارت زیاد به وجود می آید. این مصالح از نقطه نظر مواد شیمیایی پایدار و از نظر خواص فیزیکی دارای سختی و شکنندگی و در مجموع حالت غیر انعطاف پذیری داشته و در مقابل حرارت و نیروهای فشاری نیز مقاوم بوده و در واقع یک مصالح اصولی و متعادل در ساختمان می باشد.

مواد متشکله آجر خوب عبارتست از :
1- خاک رس سیلیکا ، آلومینیا
2- کالونیت
3- کرومریت
4- فلداسپات
5- میکا
6- استیتیت

مقاومت آجر : آجر به علت شکنندگی و خلل و فرج و تخلخل، دارای مقاومت کششی نبوده اما بنا به نسبت ترکیبات موجود در آن ، دارای مقاومتهای مختلف می باشد . معمولا آجرهای دستی ساز و نوع مرغوب آنها دارای مقاومت 80 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بوده ولی آجرهای ماشینی با مقاومت کم 85 و متوسط 150 و با مقاومت زیاد تا 200 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع خواهد بود که در این حالت قابل توجه می باشد.

ملات: در سازه های آجری وجود ملات و مقدار مواد چسبنده آن دانه ها را به یکدیگر متصل می سازد . چنانچه ملات به صورت غوطه ای در رجهای آجرکاری بکار رود یک سازه آجری با مقاومت کافی بوجود می آید .
برای مثال ذکر می گردد ، پودر سیمان که سبب یکپارچه شدن مواد ترکیبی دانه های ملات ماسه سیمان میگردد ، اگر به نسبت یک پیمانه سیمان وسه پیمانه ماسه مخلوط شود و سپس ملات تهیه گرددمقاومتی به اندازه 3 برابر ملات ماسه سیمانی خواهد داشت که به نسبت یک بر شش مخلوط می شود . همچنین ملاتی که به نسبت یک بر دوازده ساخته شده بیشتر خواهد بود .

نتیجه این که مقدار مواد چسبنده ملات چه از نوع سیمانی و چه از نوع آهکی در به وجود آوردن یک ملات مقاوم رل اصلی را دارا می باشد . ضمنا نوع دانه های ملات در مقدار لازم از نظر دانه های درشت ماسه و بخصوص ریزدانه آن ازاهمیت برخوردار می باشد. مفاوم شدن ملاتهای ساروج بمانند ملات سیمانی و یا با مقاومتی نزدیک بدان به سبب خاکستری بوده است که در قدیم به عنوان مصالح مقاوم از ان استفاده می شده است . وجود سیلیس پوک در خاکستر و ترکیب

خاکستر با آهک و ترکیبات سیلیس در حالت ذکر شده و کربنات کلسیم سبب به وجود آمدن سیلیکات کلسیم خواهد شد که در مجموع مقاوم شدن ملات آهکی ساروج مانند ملات سیمانی می شود . چنانچه در ماسه آهک از خاکستر خالص نیز استفاده شود ملات حاصله مقاوم خواهد شد . و به طور کلی ملات ماسه آهک ازدسته ملاتهای مقاوم می باشد مقدار آهک مصرفی بین 200 تا 250 کیلوگرم درمتر مکعب خواهد بود .

کلمات کلیدی :