مقاله هنر نمد مالی فایل ورد (word) دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله هنر نمد مالی فایل ورد (word) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله هنر نمد مالی فایل ورد (word) ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله هنر نمد مالی فایل ورد (word) :
هنر نمد مالی
فهرست مطالب
مقدمه ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 1
روایت نمد مالان ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 3
تاریخچه نمدمالی درایران ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;. 4
تاریخچه نمد در بهبهان ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 5
کاربرد و ابعاد نمدهای بهبهان ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 7
رنگهای مورد استفاده در نمدها ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.. 7
نقوش نمد ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.. 7
وسایل وابزار ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;.. 7
نمد مالی ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;. 9
تهیه قالب ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;. 9
رنگرزی ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;. 10
سخنی در پایان ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; 14
مقدمه :
بهتر ز هزار فرش اطلس نمدم
مواین نمدم به کل عالم نمدم
فرد ا که حساب خلق آیه به میون
موجز نمدم حساب دیگر نمدم
روزگاری طنین چهارپاره هایی از این دست، از میان گرد و غبار پشم کارگاه‌های نمدمالی گوشه و کنار ایران بلند بود و حالا دیر زمانی است که این کارگاهها متروک ماندهاند و تنها غبار زمان روی آنها نشسته است. نمد پیشینه چندین هزار ساله دارد و شاید به جرات بتوان آن را جزو اولین زیراندازهای بشری محسوب کرد . زندگی شهرنشینی امروز دیگر کمتر با چنین صنایعی گره میخورد و اگر خورد گاه از سر تفنن و تنوع سنگها و سرامیکها این روزها جای فرش‌های هزار رنگ را می‌گیرند و موکتها و ماشین بافها میهمان چند روزه خانه‌ها می شوند .
اما در این میان هستند کسانی که تمام هم و غم شان را گذاشتهاند برای اینکه دستبافها و نمدمال‌ها فراموش نشوند . نمدهایی که میخواهند هر طور شده با زندگی امروز پیوند بخورند، حالا به هر شکلی در اندازه‌های کوچکتر به رنگهای شادتر و حتی گاهی وقتها روی دیوارها شاید چیزی شبیه به تابلو فرش . هنری که به عبارتی منسوخ شده است و نام و نشاناش روز به روز کمتر میشود. نمد اصیل، نمد خوب حالا سالهاست که دیگر نیست، نمدهایی که این روزها در کارگاه‌های نمدمالی تولید می‌شوند از لحاظ کیفیت و پرداخت از کمترین کیفیت برخوردارند .
درگذشتهها و حتی تا حدود 50 سال پیش هم نمد در اکثر نقاط ایران استفاده میشده و به خاطر خاصیتهایی که داشت از محبوبیت زیادی برخوردار بود، اینکه نم را به خود راه نمیداد زمستانها کف خانه را گرم میکرد و تابستانها خنک، زیباترین زیراندازهای نمدی در خانه خانهای بختیاری انداخته میشد و به همین خاطر نمدمالهای این قسمت ظرافت و سلیقه بیشتری به خرج میدادند . عامه مردم فکر میکنند نمد یکی از پستترین زیراندازهاست و در نگاه اول تنها آنها را یاد طبقه تنگدست جامعه می اندازد. زیرانداز پستی که بو میدهد، پر از پرز است
و خیلی زود وا میرود. نمیدانم ولی شخصا احساس میکنم این کینهای که نسبت به نمد روا داشتهاند، ناحق است. در حالی که در گذشتههای دور نمد در خانه اعیان و اشراف هم استفاده میشد، اما حالا وقتی اسم نمد را میآوریم همه چهره در هم میکشند. البته خوشبختانه این روزها نگاه نسل جوان به نمد بهتر است. آنها راحتتر این مقوله را درک میکنند و با نمد به عنوان یک هنر برخورد میکنند با اینکه اطلاعات آنها هم درباره نمد ناقص است.
اما با نمد به عنوان یک شیء تزئینی برخورد میکنند. از طرفی این روزها جایگاه نمد کم کم دچار یک جهش میشود. بسیاری از دوستداران هنر و آنهایی که نسبت به هنرهای سنتی دارای دید وسیعی هستند با نمد ارتباط برقرار میکنند و نمد را در بهترین نقطه‌های خانه‌شان پهن میکنند، در حالی که در شهرهایی که نمدمالی قدمت دیرینه‌ای دارد؛ این روزها در بهترین حالت از نمد به عنوان پادری استفاده میکنند .
به هر حال باید درباره نمد هم یک جهش صورت بگیرد تا نمد هم احیا شود. چند سال پیش گبه هم حال و روزی بهتر از نمد نداشت اما چند تن از استادکاران و تاجران دست روی این هنر گذاشتند! سرمایه‌گذاری کردند و حالا گبه ایرانی در خانه‌های اروپایی پهن است. نسل جدید در خانه‌هایشان به جای فرش‌های گرانقیمت ابریشم و فرش‌های ماشینی پلاستیکی از گبه‌های رنگارنگ استفاده می‌کند. حالا همه می‌بیننند که گبه هیچ منافاتی با زندگی مدرن امروزی ندارد؛
قطعا نمد هم می‌تواند به چنین جایگاهی برسد؛ فقط باید دوباره آن را احیا کرد و روحی تازه به کالبد بی‌جان‌اش دمید. کارگاه‌های نمدمالی این روزها یک به یک تعطیل می‌شوند آنهایی هم که هستند محض خالی بودن عریضه و برای امرار معاش ادامه می‌دهند که نمدهایشان هم از مواد درجه3 و 4 تولید میشود. نیروی جوان هم سراغ این کار نمی‌رود چون هم کار بدی محسوب میشود هم درآمد ندارد . استادکارهایی بودند که تنها نقش می‌زدند و نمدمال‌ها؛ نمد را می‌مالیدند. متاسفانه این روزها هیچ مرجعی نیست که از نمد حمایت کند؛
نه میراث فرهنگی؛ نه صنایع دستی و نه سازمان فرش؛ تنها سازمان صنایع دستی نمدهای استادکارهای قدیمی را می خرد که آب باریکه‌ای برای آنها باشد تا طاقتشان طاق نشود. به هر حال نمدمالی کار سخت و پردردسری است و یک کار یدی و مردانه است. البته در هرات خانم‌های افغانی یک نوع نمد نازک درست میکنند که روی آن گلدوزی و سوزن دوزی میشود.
شاید اگر نمدمالی یک کار زنانه بود. اوضاع و احوالش از این بهتر بود. خانم‌ها گه گاه سراغ‌اش می‌رفتند و مثل گلیم بافی درآمدش را مکمل خرج خانه می‌کردند؛ اما درباره مردها این طور نیست یا باید نمدمال باشند یا نباشند. و نمد از این جهت هم بدشانسی آورد که یک هنر دستی زنانه است مثل گبه و گلیم که هر روز رنگهای شادتر و ذهنی بافی‌های قشنگ‌تری به آن اضافه میشود . . .
روایت داستانی به نقل از کتاب :(سیری در صنایع دستی ایران تالیف : جی کلاگ)
به روایت داستان عامیانه ا ی که در میان نمدمالان سمنان ومازندران مشهور است پسر حضرت سلیمان چوپانی بود که می خوا ست از پشم گوسفندش برای بافتن پارچه استفاده کند پس از آن که چندین بار در این آرزو ناکام شد دست از کوشش بر داشت و از روی ناامیدی پشم را مشت کوبید و اشک اندوه بر آن ریخت اشک ها به درون الیاف پشم راه یافت وآ نها را به هم چسباند آنگاه پسر حضرت سلیمان دریافت که از خیساندن و مالیدن پشم
پارچه ای برایش ساخته شده است بدینسان نخستین نمد ‹‹آفریده ›› شد و یاد پسر حضرت سلیمان تااین زمان به عنوان ‹‹ رب النوع ››نمد مالان ایران زنده مانده است .این افسانه درباره (آفرینش )نمد گواه آن است که نمد مالی کهن ترین شیوه شناخته شده در بافت است ونمد شاید کهن ترین شکل کفپوش دستباف است .
آیا می دانید دستان هنرمند، ذوق و سلیقه، کمپوزیسیون رنگها و شاید کنتراست رنگها توانسته اند در به وجود آمدن صنایع دستی ایران نقش مهمی را ایفا کنند؟
این عوامل باعث شده تا صنایع دستی ایران ، در جهان مطرح شود . امروزه تنها مسأله‌ای که در دنیا نسبت به صنایع دستی وجود دارد، استفاده از طرحها و رنگهای زیباست.
نمد مالی هم از صنایعی است که مانند : قالی بافی ، گلیم بافی و … با دست صورت می‌گیرد و تحقیقاتی که امروزه در مورد چگونگی تولید این صنعت شده، نشانگر اهمیت این موضوع است. بیشتر بحث محققان درباره کیفیت این کالاست که در جهت توسعه صادراتی هر چه بیشتر این صنعت ، که رو به فراموشی است، صورت می‌گیرد . آنها کیفیت، چگونگی طرح، رنگ و اندازه‌ها و نوع مواد اولیه آن را در نظر می‌گیرند.
شاید بپرسید که کاربرد نمد چیست ؟ نمد بیشتر در جاهای مرطوب ، جهت مبتلا نشدن به بیماریهای رماتیسمی و عضلانی ، در سنگبریها جهت جلا دادن به سنگهای تزئینی ، در صنعت خودرو سازی برای کف ماشینها ،برای تزئین خانه‌ها و چوپانان برای محافظت خود از حشارت موذی در صحرا مانند ؛ عقرب و مار و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تنها مسأله‌ای که تولید کنندگان این صنعت را امروزه نگران کرده است ، رو به فراموشی رفتن این صنعت است. چون امروزه با روی کار آمدن انواع موکتها ، روفرشیها و حصیرها ، مشتریان کمتری به سراغ نمد می‌آیند.
تاریخچه نمدمالی درایران
نمد درلغت : پارچه ای کلفت که ازپشم یاکرک مالیده سازند وازآن فرش وکلاه و جامه کنند
نمدمال : آنکه پشم وکرک رابمالد ونمد سازد. نمدگر
نمدمالی ونمدگری : عمل وشغل نمد مال ونمدگر
دراینکه نمد برای نخستین بار درکجا درست شده هیچگونه اطلاعی در دست نیست جزاینکه ازدوره نوسنگی مردمی که باپشم سروکار داشته اند نمد را می شناختند . اسناد ومدارک چینی 2300 پیش از میلاد درباره پادری زره وسپر نمدی خبر میدهد . درگورهای عصر مفرغ درآلمان نمدهایی پیدا شده که تاریخ آن به 1400 پیش از میلاد می رسد . نویسندگان کلاسیک از همر به این طرف درباره نمد سخن گفته اند و آن را بطور عمده به ایران نسبت داده اند .
در گور سکاهای سده پنجم پیش از میلادمسیح که در قسمتهای مستور از برف ویخ روسیه مرکزی پیدا شده اشیاء نمدی زیادی چون پرده قالی عرقچین جل اسب و پتو به دست آمده است . قبایل ترک که از این نواحی مهاجرت کرده اند و چادرنشینهای ایرانی نیز تا به امروز استادان مسلم هنر نمد سازی هستند. نه تنها کپنک نمدی با کلاه وآستین یکپارچه درست می کنند بلکه در تزیین وآرایش نمد با نقشه هایی که از پشم رنگ شده در دور نمد به کار می برند استادهستند . روشی که این چادر نشینان به کار می بردند ساده بوده وتا امروز هم پایدار بوده است .
قدیمی ترین نمد موجود در گنجینه سلطنتی (شو سو یین) در‹‹نارا›› واقع در ژاپن متعلق به قرن هشتم پیش از میلاد است این نمد ها را از راه دادوستد یا به عنوان پیش کش به ژاپن می آوردند .شیوه نمد مالی و تهیه نمد از زمانهای گذشته تا کنون تغییری نکرده است و در نقاط مختلف تقریبا یکسان می باشد اما موادی که به پشم میافزایند گونا گون است مثلا در مازندران آب خالص در با ختران و فارس صابون بدین منظور مصرف می شود . در نواحی دشت گر گان تا بابل و آمل ورامسر و کلار دشت نمد مالی انجام می گردد .
ایلات ترکمن نیز نمد را جهت پوشش سقف و اسکلت چوبی کلبه و یورت خود می مالند و نوعی نمد مرغوب نیز با نقشهای گوناگون جهت زیر انداز ومفروش نمودن کف کلبه فراهم می سا زند . نمد مالی در نواحی اصفهان بروجن بختیاری نیز رایج بوده است . در با ختران در شهرهای قصرشیرین سر پل ذهاب اسلام آباد غرب و کرند نمد مالی متداول است .
نمد مالی در دوران قاجار
در استان خوزستان در دو شهر نمد مالی رایج بوده است : بهبهان و دزفول
تاریخچه نمد در بهبهان :
نمد نالی در بهبهان به دوران زندیه باز میگردد که در آن زمان راسته نمد مالان در بازار قدیمی بهبهان ایجاد شد اما در دوره قاجار بیشترین رونق خود را داشته است . در زمان قاجاریه 15 نمد مال در این راسته مشغول به کار بوده اند که امروز تعداد آنها به 3 نفر کاهش یافته است . متاسفانه چندی پیش این راسته توسط شهرداری بهبهان تخریب شد .
براساس گفتگوهای انجمن دوستدارانمیراث فرهنگی خوزستان (( تاریانا )) ، با اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بهبهان، شهرداری برای تخریب این نقطه و ساخت و سازهای خود هیچ استعلامی از این اداره نکردهاست .
لذا آنچه باقی مانده به شکل ناراحت کننده ای به دست فراموشی سپرده شده است .
نمد مال بهبهانی هنگام کار
کاربرد و ابعاد نمدهای بهبهان :
1 – نمددر شکل و اندازه‌های مختلف بعنوان زیرانداز و زیر چراغی یا زیر منقلی
2 – نمدهای پوششی (کلاه و عبا )
3 – نمدهایی برای استفاده در پشت اسب و زیر زین
رنگهای مورد استفاده در نمدها :
قرمز ، سرمه‌ای، مشکی و سفید وبه ندرت سبز ، و رنگهای متن نیز ؛ سفید ، سفیدبور، مشکی،کبود،جوزی و مشکی تیره می باشد
نقوش نمد :
یک گل ، سه گل ، پنج گل ، هلالی ، ترنج وریز لاج ، الماسی ، گل گرد ، چهارگل ، بوته جقه‌ای برگ دار و
نقش حیوانات را شامل می شود .
وسایل وابزار :
الف) ابزارهای حلاجی ( کمان حلاجی ، مشته )
ب) ابزارهای نمدمالی ( قالب نمد ، چوب قالب دار ، چوب نراد ، پنجره ، قیچی یا نقش بر ، تخته بزرگ چوبی ، یک رشته طناب یا ریسمان ، ظرف کوچک حلبی، سنگ کوچک مخصوص نگه‌داشتن نوارهای پشمی )
کمان حلاجی
قالب نمد
مشته
نمد مالی
مراحل تولید: شیوه نمدمالی و تهیه نمد از زمان های گذشته تاکنون تغییری نکرده و در نقاط مختلف تقریباً یکسان است :
جور کردن پشم : ماده اولیه نمد پشم گوسفند و نخستین مرحله شروع کار نمدمالی جور کردن پشم است. در نمدمالی در واقع از خاصیت طبیعی پشم که عبارت از درهم پیچیدن الیاف آن، در اثر رطوبت و فشار است، استفاده میشود. به عبارت دیگر نمد نسج نابافته ای است که با ایجاد فشار،
رطوبت و حرارت با درگیری و متراکم شدن پشم و کرک از طریق ورز دادن تولید می شود بدون دار، نه تاری در آن به کار رفته و نه پود. به نظر می رسد اولین بار بافندگانی که الیاف پشمی خود را شسته و برای گرفتن رطوبت آن، با چوب دستی ضربههایی به پشم میزدهاند، موفق به کشف این خصوصیت پشم و در نتیجه موفق به ایجاد صنعت نمدمالی شده باشند.
معمولاً نمدمالان فعالیت شان را از اوایل فروردین ماه آغاز کرده و در اواخر مهرماه خاتمه می دهند. بهترین پشم در کار نمدمالی پشم شش ماهه اول سال یا بهاره گوسفند و از نژاد مرغوب آن است. برای زمینه نمد نیز بیشتر از رنگ های طبیعی پشم هم چون سفید، سیاه، بور و قهوه ای(شتری) و برای نقوش از پشم های رنگ شده با رنگ های گوناگون استفاده می شود. در این مرحله نمدمالان پشم ها را از لحاظ رنگ و نوع، طبقه بندی نموده و هر کدام را به طور جداگانه شسته و در آفتاب خشک می کنند.
تهیه قالب :
قطع و اندازه فرآورده های نمدی استاندارد نیست و بستگی به درخواست متقاضی دارد و نحوه اندازه گیری آن به وسیله وجب دست انجام می گیرد. در هر کارگاه نمدمالی از قالب های حصیری یا چیق متعددی استفاده می شود. نحوه تهیه قالب به این صورت است که نی جگن و نخ پشمی به اندازه فرآورده مورد درخواست توسط خود نمدمال بافته می شود.
در غیر این صورت به حصیرباف سفارش ساخت داده می شود. نی تنها ابزار نمدمالی است و بدون در اختیار داشتن این حصیرهای نیی عمل نمدمالی غیرممکن است. اما در حال حاضر هم نمدمالان به جای حصیر از کیسه های پلاستیکی استفاده می کنند و تا چند سال گذشته از گونی بهره می بردند.
حلاجی پشم : ساختن یک قطعه نمد معمولا یک روزه انجام میشود و نمدمالان بیشتر به صورت دو نفره کار میکنند. صبح تا ظهر به حلاجی پشمها میگذرد و بعد از ظهر کار اصلی شروع میشود. در این مرحله نمدمال پشم جور شده را توسط شانه و کمان و هشته، حلاجی کرده تا به طور کامل آماده مالیدن گردد. اما در بعضی از مناطق قبل از حلاجی با دست آن را به کارگاه های پشم ریسی می دهند تا به طور جداگانه هر کدام از پشم ها که پیش از آن طبقه بندی شده حلاجی می شود . حلاجی پشم توسط خود نمدمالان انجام می شود. روش دیگر حلاجی و پشم زنی روش ماشینی یا صنعتی است که توسط ماشین های مخصوصی انجام می شود.
ماشین حلاجی پشم
رنگرزی :
ماده اصلی نمد، پشم گوسفند به رنگ های طبیعی مانند سفید، قهوهای، سیاه و یا ترکیبی ازآن ها(بور) برای زمینه و مقداری پشم رنگ شده به رنگ های گوناگون جهت ایجاد نقوش است 5 در بعضی مناطق، پشم زمینه را هم گاهی رنگ میکنند و در نقاطی دیگر، گاه برای نقوش روی نمد نیز از پشم خودْرنگ استفاده میکنند.
چنان چه تولید نمدهای رنگین یا نمدهای خودرنگ با نقوش رنگین مورد نظر تولید کننده یا مشتری باشد نمدمال پس از حلاجی پشم نسبت به رنگ کردن آن قسمت از پشم هایی که باید به طور رنگی مورد استفاده قرار گیرد اقدام نموده و پس از خشک کردن آن ها کار خود را آغاز می کند. البته هم اکنون در استان گلستان بیشتر از پشم های خودرنگ استفاده می شود
بعد از آماده شدن پشم ها استاد نمد مال قالب را آماده می کند . غالب اغلب از جنس پارچه متفال یا حصیر می باشد که ابعاد ان 3-2 یا بیشتر است برای تخته نمد های کوچکتر اندازه قالب کوچکتر است .نمد مال پشم های حلاجی شده را روی این قالب ریخته تا به کمک آب نمد مالی را انجام دهد
استاد نمد مال به یک طرف قالب طنابی را مطابق شکل بسته تا هنگام لوله کردن قالب ، این طناب به دور قالب تابیده و مانع از باز شدن قالب گردد
نمد مال ابتدا طرحوابعاد کالای مورد نظر گرفته و پس از انتخاب نوع و اندازه پشم مصرفی را توزین می نماید مثلا برای اندازه 5/1×5/1 ، 8کیلو پشم و برای 2/1،6کیلوپشم مورد استفاده می باشد و در اندازه های کوچک تر مثل زیر منقلی و چادری نیز 3-2کیلو پشم به کار می رود
استاد برای شروع کار قالب را در کارگاه پهن کرده و با کمک جاروی کوچک فراشی سطح قالب را مرطوب می کند .و از پشم لوله شده رنگی به نام (اوه)برای تزئین نمد استفاده می کند . قطر این اوه های لول شده از 1-2 سانتی متر بوده که به صورت نواری در روی قالب چیده می شوند .رنگهای مختلف برای تزئین نمد به کار می روند تا نقش زیبا در روی نمد پدیدار شود . نقوش به کار رفته اغلب طر حهای ذهنی است که توسط استاد مورد استفاده قرار می گیرد
کلمات کلیدی :
»
نظر
