دانلود پروژه

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی پدیده سایش (Wear) به عنوان یک معضل در صنعت در pdf دارای 108 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی پدیده سایش (Wear) به عنوان یک معضل در صنعت در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی پدیده سایش (Wear) به عنوان یک معضل در صنعت در pdf

چکیده
فصل اول :چدنهای کروم دار
مقدمه
چدنهای کرم دار
اثر ساختار میکروسکوپی
انتخاب زمینه
ذوب و ریخته گری چدن پرکرم
ریختن فلز مذاب
تنش های ناخواسته (‌پسماند ) در قطعات
ترک ناشی از سنگ زنی
ملاحظات متالورژیکی
سختی پذیری
انتخاب ترکیبات
مقادیر کربن و کرم
عناصر آلیاژی
خواص فیزیکی و مکانیکی آلیاژهای پرکرم
کاربرد چدنهای پرکرم
گلوله های آسیابها وبدنه ها
خوردگی و سایش با تنش پایین
کاربرد در پمپهای ضد سایش
دلایل ناموفق بودن
کم بودن مقاومت سائیدگی
شکست ترد
عملیات حرارتی چدنهای پرکرم
سرعت گرم کردن
روش آستنیته کردن
سرعت سرد کردن
برگشت یا تمپر
آستنیته باقیمانده
دمای کوئینچ
سخت کردن با کمک تصرمات حرارتی زیر دماهای بحرانی
فصل دوم : چدنهای نیکل دار (Ni-Hard)
چدنهای نیکل سخت
چدن سفید مارتنزیتی
استحکام کششی
مقاومت در برابر ضربه
مسائل طراحی
ترکیب شیمیایی
- کربن
-سیلیسیم
-منگنز
-گوگرد
-فسفر
-نیکل
-کرم
-عناصر دیگر
ساختمان میکروسکوپی
- ساختمان میکروسکوپی سطح قطعه ریختگی
ذوب در انواع کوره ها
-ذوب در کوره کوپل
-ذوب در کوره های برقی
- ذوب در کوره بوته ای
- ذوب در کوره های شعله ای
-ذوب به روش دوپلکس
قراضه های نیکل – سخت
ریخته گری چدنهای نیکل – سخت
انقباض
ماهیچه سازی
کاربرد مبرد
جلوگیری از پیچیدگی قطعات مبرد
قرار دادن قسمتهای قابل تراش در قطعات قبل از ریختن
ریختن مذاب و تغذیه قطعه ریختگی
عملیات تمیز کاری
کنترل
تعیین سختی
آنالیز شیمیایی
مطالعات میکروسکوپی
چدن های سفید مارتنزیتی ( Ni-Hard)عملیات حرارتی
Ni- Hard یوتکتیک
جوشکاری
عملیات تکمیلی و نهایی
قسمتهای قابل تراش
عملیات سنگ زنی
ماشینکاری
ماشینکاری بدنه پمپهای گریز از مرکز
ماشینکاری میله
صفحات مقاوم در مقابل سایش
تعیین سختی
فصل سوم :‌شرح آزمایش
عنوان آزمایش
شرح آزمایش
نتایج به دست آمده از آزمایش
منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی پدیده سایش (Wear) به عنوان یک معضل در صنعت در pdf

1-D.A Rigner ,W.A.Glaeser :”Wear Resistance”Metals Hand book, ASM,Ed.9,Vol.1.pp.597-
2-بررسی پدیده سایش جهت انتخاب مواد فلزی در شرایط سایش مختلف ( دانشگاه علم و صنعت ایران – دانشگاه صنعتی شریف – واحد تحقیق و تکنولوژی شرکت پارس متال )
3- چدنهای سفید مارتنزیتی مقاوم در برابر سایش و ضربه ( میترا اسکوئی زاده )
4- J.M.Bereza , Wear and impact resistant white cast irons , Journal of the British Foundryman , vol
5-مطالعه ساختار میکروسکوپی ، رفتار سایشی وخواص مکانیکی چدن سفید حاوی 12 تا 14% کرم (عبدالمهدی اجلالی ، وحید رسولی ، احمد ساعتچی ، مهدی گلمکانی ) دانشگاه صنعتی اصفهان
6-Ni-Hard , marten sitic white cast Iran , Production Inter national Nicle
7- متالورژی کاربردی چدنها ( مرعش مرعشی )
8- چدن سفید مارتنزیتی ( Nl.Hard) روشهای تولید – عملیات حرارتی ( احمد ساعتچی )

چکیده

 پدیده سایش (Wear) یکی از معضلاتی است که صنعت از دیرباز با آن مواجه بوده است . برخورد منطقی در جهت رفع این مشکل ، مرهون بررسی دقیق پدیده و عوامل موثر بر آن می باشد . بدین منظور برخی از مواد مناسبی که با توجه به مبانی متالورژیکی در عمل قابل استفاده می بانشد مانند (چدنهای سفید کرم دار، Ni-hard) مورد بررسی قرار می دهیم

- تعریف سایش و عوامل موثر بر آن

 سایش عبارت است از تلفات مکانیکی ماده از سطح یک جسم بواسطه تماس آن با سطح یا جسم دیگر علیرغم مکانیکی بودن این پدیده ، گاه با واکنشهای شیمیایی نیز همراه می شود

 - فاکتورهای کلیدی موثر برسایش عبارتند از

1) متغیرهای متالورژیکی نظیر سختی ، چقرمگی ( tough ness) ساختار میکروسکوپی و ترکیب شیمیایی

2) متغیرهایی نظیر مواد در حال تماس ( نظیر ساینده ها و مشخصات آنها ) نوع و روش بارگذاری (Loading) ،سرعت ، دما ، زمان ، خشونت سطحی ، روانکاری ( Lubrication) و خوردگی

در اینجا ما دو نوع ا زمواد مقاوم به سایش را مورد بررسی قرار می دهیم که عبارتند از چدنهای سفید پرکرم و چدنهای سفید Ni-hard که ابتدا چکیده ای از این دو نوع چدن سفید را در پایین می آوریم

در اینجا دو نوع چدن سفید پرکرم و Ni-hard را مورد بررسی قرار میدهیم

1- چدنهای سفید Ni-hard

Ni-hard چدن سفید آلیاژی نیکل – کرم داری است که مقاومت قابل ملاحظه ای در مقابل سایش دارد . بیش از 50 سال است که این آلیاژ وارد صنعت شده و موارد مصرف ، منحصر به فردی در صنایعی چون شکل دادن فلزات ، استخراج معدن ، نیروگاهها ، سیمان ، سرامیک ، رنگ، حفاری ، زغال سنگ و کک ، ریخته گری و دیگر صنایع پیدا کرده است این آلیاژ (که قیمت نسبی آن پایین است ) را می توان به جای چدن سفید معمولی در مواردی که به مقاومت در مقابل سایش مورد نیاز است و نیز به جای فولاد 12 درصد منگنز در مواردی که به مقاومت در مقابل آلیاژ، غلطک های نورد ، زره آسیاب ها ، رینگ های بولدوزر ، کلاهک غلطک (‌ Noll-heads)اجزاء پمپهایی که در گل و لای کار می کنند لوله و زانوها و خرد کننده ها می باشد

در حالیکه Ni-hard نام مناسبی برای قطعات ریختگی این کلاس آلیاژی است ، و در حقیقت در پاره ای از کشورهای صنعتی جهان این نام بعنوان یک نام تجاری به ثبت رسیده است ، اما قطعاتی با ترکیب شیمیایی Ni-hard بوسیله تولید کننده هایی که در این زمینه تجربیاتی دارند تحت عناوین تجارتی خودشان از قبیل NI CROMAX , DIAMAX , BF954, ELVERITE, DIAMITE نیز تولید می شوند

2- چدنهای سفید پرکرم

 چدنهای سفید پرکرم از جمله پرمصرفترین آلیاژها در ساخت قطعات مقاوم به سایش هستند این آلیاژها اغلب با روش ریخته گری تولید می شوند و عملیات حرراتی عمدتاً باعث بهبود مقاومت سایشی انها می گردد ، لیکن گزارشاتی در ارتباط با قابلیت «‌کارسختی پذیری » آستنیت در حین سایش وجوددارد

چدنهای سفید پرکرم یکی از مهمترین آلیاژهای مقاوم به سایش در صنعت می باشند و کاربرد وسیعی در ساخت گلوله وزره آسیاها و قطعات مقاوم به سایش دارند بکار گیری این آلیاژها رد صنعت اغلب بدلیل نتایج مطلوب خصوصاً در مورد گلوله های آسیا به علت نرخ سایش پایین تر آنها نسبت به سایر آلیاژهای مقاوم به سایش بوده است

 ما در اینجا این دو نوع از چدن سفید ( پرکرم و Ni-hard) را از جهات مختلفی مانند (‌ساختار میکروسکوپی ، پروسه تولید ، عملیات حرارتی ، ملاحظات متالورژیکی وغیره و;) مورد بررسی قرار دادیم

چدنهای کرم دار

در تجهیزاتی که عملیات سایش انجام می گیرد آلیاژهای آهنی با بیشترین کربن بهترین مقاومت سایشی را دارند. ولی بخاطر تنشهای متعددی که هنگام کار به وجود می آید باید ماده به کار رفته چقرمگی کافی برای جلوگیری از بروز عیوب گوناگون را داشته باشد. فولادهای غیر آلیاژی یا کم آلیاژ با کربنی حدود 4/0% در حالتی که ساختارشان مارتنزیتی است چقرمگی پائینی دارند. چدنهای سفید غیر آلیاژی که اغلب کاربید موجود در انها سمنیتت است سالها به علت مقاومتی که در مقابل سایش دارند مورد استفاده قرار گرفته اند. با این حال در موارد متعددی استفاده از انها رضایت بخش نبوده است. ضعف این چدنها در ساختارشان است. فاز کاربید یک شبکه پیوسته ای را در اطراف دانه های آستنیت تشکیل داده و موجب تردی و ترک خوردن می گردد. افزایش یک عنصر آلیاژی که کربن را به صورت کاربیدی غیر از سمنتیت با سختی بیشتر و خواص مطلوب تر در آورده و نیز مقدار کربن زمینه را کاهش دهد، موجب بهبود همزمان چقرمگی و مقاومت سایشی می شود. عنصری که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد کرم است، و کاربید آن بیشتر به صورت M₇C₃ می باشد. در خردکننده ها قطعاتی که تحت سایش هستند باید نه تنها در مقابل سایش بلکه در مقابل تنشهای دینامیکی هم که می تواند منجر به شکستهای ناگهانی شود مقاومت کنند. قطعاتی که در معرض تنشهای سنگین هستند مشکل بزرگی را به وجود می آورند و آن اینکه قطعه باید دو خاصیت متناقض را در کنار هم داشته باشد که عبارت است از مقاومت سایشی و چقرمگی

مقاومت در مقابل شکست ناگهانی در این قطعات خاصییت پیچیده ای است که نه تنها به چقرمگی بلکه به شکل هندسی قطعه و نحوه توزیع تنشهای داخلی بستگی دارد. چقرمگی وابسته به پارامترهای متعدد مکانیکی، فیزیکی و متالورژیکی است. کربن مهمترین عاملی است که روی مقاومت سایشی و چقرمگی آلیاژهای آهنی به طور همزمان ولی در خلاف جهت هم اثر می گذارد. با افزایش مقدار کربن تأثیر آن روی مقاومت سایشی بیشتر می شود. انتخاب ترکیب شیمیائی و عملیات حرارتی برای کسی که درصدد یافتن راهی برای بهینه کردن مقاومت سایشی و چقرمگی باشد از بیشترین اهمیت برخوردار است. جهت بدست آوردن سختی پذیری کافی است برای ضخامت مشخص مقدار عنصر آلیاژی مناسب انتخاب شود. ساختار میکروسکوپی این گروه از چدنهای سفید شامل کاربیدهای آهن – کرم یوتکتیک ناپیوسته (Cr, Fe)₇ C₃ و کاربیدهای ثانویه غنی از کرم در زمینه ای از آستنیت یا محصولات استحاله آن می باشد. به کمک عملیات حرارتی می توان زمینه آستنیتی، مارتنزیتی، بینیتی و یا پرلیتی بدست آورد. مقاومت سایشی بهینه و بهترین ترکیب مقاومت سایشی – استحکام – چقرمگی در چدنهائی که زمینه مارتنزیتی دارند می آید. نامهای معروف چدنهای سفید آلیاژی تجارتی عبارتند از: چدنهای نیکل هارد CR (IV, II, I)12، CR15، CR20، CR

اثر ساختار میکروسکوپی

بیشترین مقاومت سایشی این چدنها نتیجه مستقیم ساختار میکروسکوپی آنهاست. اغلب فرایندهای سایشی را می توان یک عمل برشی یا فراشی تعریف نمود. نظیر عملیات ماشینکاری که یک ذره ساینده به سطح فلز فرورفته و خطوط سایش و تغییر شکل ایجاد کرده و ذراتی را از سطح جدا می کند. براده هائی که از محل سایش بدست آمده اند حاوی ذرات بسیار ریزی هستند که از قلم تراش در حین عملیات ماشینکاری جدا شده اند. برای عملی شدن مکانیزم سایش کاملاً ضروری است که وسیله ساینده از فلز سخت تر باشد. اگر این وسیله نرمتر باشد فرآیند بیشتر به خوردگی و اکسیداسیون شبیه خواهد باشد. اگر این وسیله نرمتر باشد فرآیند بیشتر به خوردگی و اکسیداسیون شبیه خواهد بود و فقط سایش ناچیزی انجام می گیرد. جدول 1 سختی میانگین تعدادی از مینرالها، کاربیدها و آلیاژهای پر آهن با ترکیبات مختلف زمینه را نشان می دهد. این مقایسه مشخص می کند که کوارتز که مهمترین ترکیب در اغلب مینرالهای ساینده می باشد از آلیاژهای آهن با هر نوع ساختاری که زمینه آنها داشته باشد سخت تر است به همین جهت می تواند به راحتی آنها را بساید. کاربید آهن (سمنیتت) که بیشترین کاربید در چدنهای سفید کم آلیاژ می باشد از کوارتز نرمتر است و کاربید کرم که بیشترین کاربید در چدنهای پر کرم است از کوارتز سخت تر است و به همین جهت در مقابل سایش مقاومت می کند. کاربیدهای زیادی هستند که از کاربید کرم هم سخت تر می باشند ولی متأسفانه بسیار گران هستند و این مسئله موجب محدود شدن کاربرد آنها شده است. در چدن سفید کاربیدها چیزی کمتر از 50- 40 درصد از کل حجم قطعه را نشان می دهند بقیه زمینه است و چون این زمینه از کوارتز نرمتر است سائیده می شود بنابراین ممکن است کاربیدها کنده شده و از زمینه خارج شوند و فقط از قسمتی از مقاومت سایشی آنها به طور کامل استفاده گردد

جدول 1

انتخاب زمینه

بهترین زمینه ای که می توان انتخاب کرد مارتنزیت پر کربن و سختی است که سختی آن ناشی از کاربیدهای ثانویه پراکنده می باشد. دومین انتخاب خوب می تواند آستنیت ناپایدار کار سختی پذیر باشد. بهترین اتحاد بین استحکام و چقرمگی را می توان بر اساس ساختار میکروسکوپی توضیح داد. در چدنهای سفید پر کرم کاربیدها در زمینه پراکنده شده اند که این برخلاف حالتی است که در چدنهای سفید پر کرم کاربیدها در زمینه پراکنده شده اند که این بر خلاف حالتی است که در چدنهای سفید کم آلیاژ لدبوریتی وجود دارد. در این حالت ساختار را می تواند به صورت زمینه ای از سمنتیت با محصولات گوناگون استحاله آستنیت که فاز ترد کاربید بر استحکام و چقرمگی غلبه کرده است، توصیف نمود

افزایش مقدار کربن حجم کاربیدها را در ساختار افزایش می دهد از آنجائیکه این کاربیدها سختی و مقاومت سایشی بالائی دارند افزایش کربن موجب افزایش مقاومت سایشی نیز می شود. به هر حال اگر مقدار کربن از مقدار یوتکتیک زیادتر شود کاربیدهای اولیه زیادی تشکیل خواهند شد که اینها ترد بوده و تحت ضربه ذرات ساینده منجر به شکست می شوند و در نتیجه باعث افزایش کاهش وزن در اثر سایش می گردند و این با یک کاهش در چقرمگی و خواص مکانیکی همراه است. به عنوان نتیجه حداکثر مقدار کربن مجاز برای اغلب کاربردها تا حد یوتکتیک است. تنها در حالتهائی که سطح چه در مقیاس میکروسکوپی و چه در مقیاس ماکروسکوپی تحت ضربه و تنشهای مکانیکی پائینی باشد مقدار کربن هیپریوتکتیک مفید خواهد بود

درصد کربن یوتکتیک در مذابی با cr15% تقریباً 6/3% و در مذابی با CR20%، 2/3% و در CR25%، 3% می باشد. عناصر دیگری می توانند این مقادیر را تغییر دهند مخصوصاً سیلسیم که آن را کاهش می دهد

اهمیت زمینه از شکل 1 معلوم است. هر چه زمینه نرمتر باشد مقاومت سایشی آن کمتر شده و تمایل کاربیدها برای خارج شدن از زمینه افزایش خواهد یافت. اثر
نامطلوب دیگری که به وجود آمدن زمینه نرم در پی دارد پائین بودن استحکام تسلیم
می باشد. ممکن است چنین زمینه هائی نتوانند ساپورت و پشتوانه کافی برای کاربیدها را جهت مقاومت در برابر تنشهای مکانیکی وارده ایجاد کنند و نتیجتاً کاربیدها در اثر اعمال تنش برشی توأم با سایش بشکنند. در این رابطه خصوصاً پرلیت مهم است و اگر مقدار پرلیت 10% و یا کمتر باشد ممکن است اثرات زیان آوری روی مقاومت سایشی داشته باشد

شکل 1

در بسیاری از فرآیندهای سایش آستنیت چدنهای پر کرم  مشابه با فولادهای هادفیلد با 12% منگنز می تواند کار سخت شود ولی به هر حال این کار سختی زمینه مقاومت سایشی چدن را به اندازه چدن پر کرم با زمینه مارتنزیتی افزایش نمی دهد. این موضوع را جدول 2 نشان می دهد. طبقه بندیهائی که در این جدول روی آلیاژها انجام گرفته عملاً در بسیاری از عملیات خرد کردن و اسیاب کردن تجربه شده است. و این چیزی است که منطقاً از تست های سایشی آزمایشگاهی انتظار میرود. عیب دیگر یک زمینه آستنیتی و یا نیمه آستنیتی، نا پایدار بودن آن است که ممکن است تحت تنش های مکانیکی و یا افزایش دما تبدیل به مارتنزیت شود. تغییرات حجمی که این تبدیل بدنبال خواهد داشت، تنشهائی را به وجود می آورد که ممکن است قطعه را شکسته و یا موجب ترک خوردن سطح آن شود. مقاومت سایشی مارتنزیت با افزایش مقدار کربن بالا میرود. کاربیدهای ثانویه پخش شده در زمینه عملیات حرارتی تشکیل شده اند، به علت تشکیل نقاط سخت و پراکنده در زمینه در بسیاری از کاربردها مقاومت سایشی را افزایش می دهند. آلیاژهائی که در حالت مارتنزیت بهترین مقاومت سایشی را دارند حاوی 12 تا 22% کرم می باشند اگر مقدار کرم کمتر از 12% بوده و مقدار کربن درحد یوتکتیک و یا حتی کمی به سمت هیپویوتکتیک باشد ممکن است مقداری کاربید یوتکتیکی که بیشتر به صورت سمنتیت است تا کاربید کرم، تشکیل شده و منجر به کاهش محسوسی در مقاومت سایشی و چقرمگی شود. در حالتی هم که مقدار کرم بالای 22- 20 درصد و مقدار کربن در حد ترکیب یوتکتیک باشد قسمت اعظم کربن به صورت کاربید کرم در آمده و در نتیجه یک زمینه مارتنزیتی کم کربن بدست می آید که مقاومت سایشی این زمینه کم خواهد بود

ذوب و ریخته گری چدنهای پر کرم

چدنهای پر کرم را می توان در انواع کوره های الکتریکی و کوره های سوختی تولید کرد. اصولاً نسوز کاری این کوره ها می تواند خنثی و یا اسیدی باشد در حالتی که از نسوز اسیدی استفاده شود امکان دارد که بین کرم موجود در مذاب و سیلیس نسوز واکنشی انجام گیرد ولی این حقیقت که مقادیر زیادی از چدنهای پرکرم که در کوره های القائی با جداره اسیدی تولید میشود، معلوم می کند که از دیدگاه عملی این موضوع مسئله ای را پیش نمی آورد. کوره‌های کوپل به علت اکسیده شدن و از بین رفتن زیاد کرم و نیز وارد شدن کربن زیاد و تبدیل ترکیب شیمیائی به هایپریوتکتیک برای ذوب چدنهای پر کرم مناسب نمی باشد. معمولاً مواد شارژ عبارتند از: قراضه های فولادی آلیاژی و غیر آلیاژی، بر گشتی قطعات ضد سایش و فروکرم پر کربن

چدنهای پر کرم معمولاً به صورت آرام ذوب می شوند و بجز حالتی که نیاز به کاهش کربن باشد نیازی به دمش اکسیژن نیست. برای ذوب در کوره های القائی که تلاطم خوبی دارند دماهای بالا لازم نیست و معمولاً اگر دمای نهائی به C° 1480 برسد کافی خواهد بود. در کوره های قوس الکتریکی برای اطمینان هموژن شدن ترکیب مذاب و برای افزایش سرعت حل شدن کربن و عناصر آلیاژی که بعد از ذوب به کوره اضافه می شود عموماً از دماهای نهائی تا C° 1565 استفاده می شود. کربوریزاسیون به روش عادی و با استفاده از مواد معمولی انجام می گیرد. استفاده از چدن خام نیز امکان پذیر است اما باید سیلیس آن پائین باشد. برای جلوگیری از تلفات در اثر اکسید شدن، فرو کرم را در پایان عملیات ذوب اضافه می کنند در کوره های القائی تلفات فرو کرم حدود 5/0 می باشد در حالیکه در مورد مولیبدن، نیکل و مس این تلفات ناچیز است

دمای لیکیدوس چدنهای پر کرم حاوی 16- 12 درصد کرم اساساً تابعی از مقدار کربن می باشد شکل. دمای سالیدوس عمدتاً به مقدار کرم بستگی دارد. محدوده این دما برای cr12%، C° 1180- C° 1170 برای cr15%، C° 1220- 1200 و برای cr20%، C° 1260- 1240 می باشد. چند سال قبل اکسیژن زدائی مذاب توسط آلومینیوم مشابه با آنچه که در ذوب فولاد انجام می گیرد معمول بود در حال حاضر بسیاری از تولید کننده های بزرگ این روش را بدون اینکه هیچ گونه اثر مضری روی خواص دیگر داشته باشد کنار گذاشته اند. افزایش تیتانیم در کوره که گاهی به منظور کنترل اندازه دندریت ها انجام می گیرد، تأثیر کمی روی خواص دارد. گزارشاتی مبنی بر اینکه افزایش آلومینیوم و تیتانیم در کوره مشکلاتی را دررابطه با تغذیه بوجود می آورد، موجود است. کنترل دقیق مقدار سیلسیم در قطعات ضخیم از جنس چدن پر کرم بسیار مهم است. در بسیاری موارد علت پائین بودن مقاومت سایشی قطعات این است که مقدار سیلسیم از مقدار تعیین شده بیشتر بوده و در نتیجه موجب بوجود آمدن زمینه پرلیتی شده است. یکی از دلایل افزایش مقدار سیلسیم استفاده غلط از فروکرم پر سیلسیم است.از طرف دیگر اگر مقدار سیلسیم در کوره کمتر از 4/0% باشد سرباره ویسکوز شده و مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. اگر مقدار سیلسیم حدود 6/0% باشد در عملیات ذوب مسئله ای پیش نخواهد آمد

کلمات کلیدی :

پاورپوینت

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان در pdf دارای 90 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان در pdf

عنوان

فصل اول: کلیات

-         مقدمه پژوهش بیان مسئله

-         اهمیت مسئله پژوهش

-         اهداف پژوهش

-         فرضیه ها و یا سوالات پژوهش

-         تعریف واژگان

فصل دوم: بررسی پیشینه پژوهش

-         مقدمه

-         بررسی نظریه ها و فرضیات مربوط به موضوع پژوهش

-         اپیدیولوژی یا همه گیری شناسی افسردگی

-         سابقه تحقیقات در مورد افسردگی

فصل سوم: روش اجرای پژوهش

-         تعریف جامعه پژوهش

-         تعداد و نمونه، روش نمونه گیری، معیارهای انتخاب نمونه

-         نوع پژوهش و روش انجام کار

-         ابزار بکارگیری

-         روشهای تجزیه و تحلیل داده ها

-         رعایت نکات اخلاقی

فصل چهارم: یافته های پژوهش

فصل پنجم

-         بحث و تفسیر نتایج پژوهش

-         نتیجه گیری نهایی

-         محدودیتهای و پیشنهادها

 ضمائم

- فهرست منابع ومأخذ

- پرسشنامه

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله بررسی میزان افسردگی در پرسنل بیمارستان در pdf

1-   اسلامی نسب، علی، بررسی افسردگی در پرستاران دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش پرستاری ، دانشکده تربیت مدرس، 1371

2-   بحرینیان، عبدالمجید و مهاجر، مرتضی و کاتوزیان، بهروز، بررسی شیوع اختلال افسردگی در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامائی شهید بهشتی ، 1369 سومین کنگره پژوهشهای روان پزشکی در ایران، تهران

3-   پلاجی, کلاتیون، جیمزوای، بارت،درمان افسردگی

4-   جعفری، رضا، روحیه و رضایت از کار، مدیریت امروز،

5-   دوکی، تابان، فرهنگ و افسردگی، مجله بهداشت جهان، سال دوم، شماره 11،

6-   ساعتچی، محمود، تئوری کسب و انگیزه و ایجاد تغییرات مطلوب در شخصیت، مدیریت امروز،

7-   فردریک،فلک، افسردگی (واکنش یا بیماری) ، ترجمه پورافکاری، نصرت الله، انتشارات آزاد، چاپ چهارم،

8-   فولادی، حوریه، بررسی رابطه افسردگی و نوبت کاری در پرستاران شبکاری بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد آموزش پرستاری شهید بهشتی، 1376

9-   قلعه بندی، میرفرهاد، روان پزشکی بالینی، انتشارات فرهنگ سازان، اول 1379

10- کری گروت، مارنوت، راهنمای سنجش روانی، جلد اول، ترجمه دکتر بیات شریفی، حسن نیکخو، محمدرضا، انشارات رشد، 1375

11-  مهرآبادی، نیره ، بررسی و مقایسه میزان افسردگی نزد پرستاران بخش روانی و زنان ، پایان نامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان پزشکی تهران، 1361

12-  میرصدرایی، میهن، بررسی و مقایسه میزان شیوع افسردگی واکنشی بین مربیان پرستاران و دبیران زن در سطح شهر مشهد، دانشکده علوم پزشکی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، آبان 1367

13-  واهبزاده، حسین، ارزیابی آزمون افسردگی در ایران، مجله نظام پزشکی، 1352

14-  وهبار، امیرهوشنگ، افسردگی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهار 1373

اپیدمیولوژی یا همه گیری شناسی افسردگی

افسردگی اساسی یک اختلال همه گیر با شیوع حدود 15 درصد در مدت عمر است که شاید درزنان به 25 درصد نیز برسد. تنها نیمی از افراد مبتلا به افسردگی درمان اختصاصی دریافت می کنند و با وجود تلاشی که برای بالابردن آگاهی مردم و پزشکان از علائم افسردگی به کار رفته است، اغلب این علائم به عنوان واکنشی نسبت به استرس یا خستگی ویا تلاشی برای رسیدن به خواسته در نظر گرفته می شود

از عوامل موثر در اپیدمیولوژی بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد

1-   جنس: مطالعات بین المللی بدون درنظر گرفتن کشور وفرهنگ نشان می دهد که شیوع افسردگی در زنان دو برابر مردان است. اگر چه علت این تفاوت نامشخص است، ولی تحقیقات در کشورهای غربی نشان داده است که علت این امر تنها به دلیل مسائل اجتماعی نیست، بلکه دلایلی مانند مسائل هورمونی تفاوت، تاثیرات مربوط به زایمان و تفاوت عوامل استرس زای زنان و مردان را می توان در نظر گرفت

2-   سن: سن متوسط شیوع افسردگی حدود 40 سالگی است و 50 درصد بیماران شروعی بین 20 تا 50 سالگی دارند، اگر چه به طور غیر شایع این بیماری در دوران کودکی وکهنسالی نیز ممکن است آغاز شود. همچنین برخی تحقیقات اخیر نشان داده که بروز افسردگی در سال در حال افزایش است که علت آن ظاهراً افزایش سوء مصرف الکل ومواد مخدر در این گروه سنی است

3-   وضعیت تاهل: مطالعات نشان داده که افسردگی اغلب در افرادی بدون ارتباطهای بین فردی ویا افرادی که تجربه طلاق داشته اند دیده می شود

4-   وضعیت اقتصادی، اجتماعی وسطح فرهنگ: هیچ ارتباطی بین وضعیت اقتصادی، اجتماعی وافسردگی ممکن است در نواحی روستایی بیشتر از نواحی شهری شیوع داشته باشد

5-      ایتولوژی

فاکتورهای متعددی را می توان در اتیولوژی دارای نقش دانست

1-      فاکتورهای بیولوژیک

تحقیقات مانند 5 هیدروکسی ایندول استیک است (HIAA-5) محو؟ اسید (HVA) و 3 متوکسی 4 هیدروکسی فنیل گلیکول (MHPG) در خون، F5 این بیماران است

الف) آمینهای بیولوژیک: از آمینهای بیولوژیک، نوارپی نفرین وسرد و تونین و دو پامین سه نور ؟ هستند که کاهش فعالیت آنها بیشترین نقش را در پا توفیزیولوژی بیماری خلقی دارند

ب) سایر عوامل نورشیمیایی: اگر چه یافته های کافی دراین مورد وجود ندارد ولی احتمالاً گاماآمینو بو تریک اسید (GABA) وهمچنین وازوپرسین و اندور فینها نیز در پاتوفیزیولوژی بیماری نقش دارد همچنین بعضی محققان عقیده دارند که پیامبرهای ثانوی مانند آدینلات سیکلاز ؟ نقش داشته باشند

ج) عوامل نورواند و کریفی: تغییرات هورمون مختلفی در مبتلایان ایتولوژی دیده می شود

به عنوان مثال محور هیپوتالادوس- هیپوفیز آدرنال کم کار در افسردگی به افزایش ترشح ؟ منجر می شود سایر تغییرات شامل کندی آزاد شدن TSH کاهش هورمون رشد، کاهش FSH و کاهش LH کاهش پرولاکتین، کاهش تستوسترون و کاهش ترشح ملاتونین است

د) تغییرات خواب: مشکلات خواب مانند بیخوابی اولیه یا انتهایی ویا پر خوابی در یک علامت شایع کلاسیک افسردگی است محققان تغییرات غیر طبیعی در الکترواسنفالوگرام در حال خواب تعدادی از بیماران افسرده یافته اند. این تغییرات شامل افزایش تراکم REM در نیمه اول خواب، افزایش زمان کلی کاهش ظرفیت REM وکاهش مرحله خواب است. تعدادی از محققان سعی دارند از این تغییرات در تشخیص بیماران مبتلا به اختلالات خلقی استفاده کنند

از سایر عوامل بیولوژیک می توان به ریتم سیر کادین وعوامل نورو آناتونیک اشاره کرد

2- فاکتورهای ژنیتکی

مطالعات ژنیتکی نشان می دهد که عوامل ژنیتکی در بیماریهای خلقی نقش دارند. اگر چه تاثیر این عوامل در بیماری دو قطبی بیش از افسردگی است تحقیقات نشان می دهد که فایل درجه یک فرد مبتلاء به اختلال دو قطبی 2 تا 10 برابر بیشتر به بیماری افسردگی مبتلا شوند و فامیل درجه یک فرد مبتلا به افسردگی 2 تا 3 برابر بیشتر احتمال ابتلا به افسردگی را دارند

چنین مطالعات در دو قلوهای تک تخمکی نشان می دهد که در صورت ابتلای یک قل احتمال ابتلای قل دیگر پنجاه درصد است و در دو قلوهای  دو تخمکی این احتمال 10 تا 25 درصد است

3- فاکتورهای روانی اجتماعی

الف) حوادث زندگی واسترس های محیطی: برخی محققین عقیده دارند حوادث زندگی نقش اولیه ومهمی در افسردگی دارند و برخی دیگر عقیده دارند حوادث زندگی تنها نقش محدودی در شروع و دوره افسردگی دارند. از حوادث زندگی مرگ یکی از از والدین تا قبل از یازده سالگی واز استرس های محیطی، مرگ همسر بیشترین نقش را در ایجاد افسردگی دارد

ب) خانواده: درجه اختلالات روانی در خانواده بیمار ممکن است به میزان بهبودی و بازگشت علائم تاثیر داشته باشد به همین دلیل ارزیابی زندگی خانوادگی بیمار اهمیت دارد

ج) عوامل شخصیتی قابل از بیماری: هیچ نوع صفت شخصیتی یا نوع شخصیت به عنوان زمینه ساز منحصر به فرد افسردگی شناخته نشده است وهمه انسانها با هر الگوی شخصیتی تحت شرایط مناسب ممکن است دچار افسردگی شوند. ولی افرادی با شخصیتهای ؟ وابسته و سواسی وهییتریک نسبت به شخصیت ضد اجتماعی و ؟ بیشتری برای ابتلا به افسردگی دارند

یا افزایش اشتها تقریباً هر روز

4-      بیخوابی یا پر خوابی تقریباً هر روز

5-   تحریک پذیری یا کندی سایکوموتور تقریباً هر روز ( قابل مشاهده برای دیگران و نه فقط ذهنی)

6-      خستگی یا فقدان انرژی تقریباً هر روز

7-      احساس بی ارزشی یا گناه بیجا هر روز

8-      کاهش توانایی تمرکز یا تفکر یا بلاتصمیمی هر روز

9-   افکار تکرار شونده مرگ ( به جز ترس از مرگ) افکار انتظاری با یا بدون طرح خاص و اقدام به خودکشی

اقدام به خودکشی

البته برای تشخیص حتماً باید یکی از دو علامت اول یا هر دو آنها وجود داشته باشند و این علائم مربوط به یک اختلال طبی عمومی ( مثل کم کاری تیروئید) و یا تاثیر مستقیم یک دارو نباشد. همچنین برای تشخیص افسردگی، آزمونهای تشخیص زیر کمک کننده هستند

1- آزمون فرونشانی دگزامتازون

این آزمون در پنجاه درصد موارد افسردگی نابهنجار است ولی به علت وجود پاسخهای مثبت و منفی کاذب ؟ ارزش بالینی آن محدود است

2- آزمونهای روان شناختی

الف) مقیاس خود سنجی زانگ: این آزمون توسط بیمار نمره گذاری می شود بیست قسمت دارد و نرخ نرمال آن سی و چهار و کمتر از آن است ونمره بیش از پنجاه نشانه افسردگی است این مقیاس شدت افسردگی را نشان می دهد

ب) مقیاس افسردگی ها میلتون: این مقیاس توسط پزشک نمره گذاری می شود وبیست و چهار قسمت دارد ونمره آن بین صفر تا 76 است

ج) مقیاس راسکین: این مقیاس نیز توسط پزشک نمره گذاری می شود و نمره آن بین 3 تا 13 است که عددد 3 نرمال و عدد بالای 7 نشانه افسردگی است این مقیاس شدت افسردگی را می سنجد

د) پرسش افسردگی بک: در مورد این آزمون در ادامه توضیح داده شده است

3- تصویر گیری از مغز

تغییرات مغزی بارزی در بیماران افسرده وجود ندارد. البته در ؟ اسکن بیماران افسرده کاهش جریان هسته های قاعده ای ونیز استاع بطنهای مغزی دیده می شود. همچنین در ام آر آی بیماران افسرده هسته های دم دارو و لوپهای پیشان کوچکتر از نرمال بوده است

ملاکهای تشخیص شدت افسردگی نیز در DSMIV به شرح زیر آمده است

نوع Mild ( خفیف): تنها تعداد کمی از علائم در حدی که برای تشخیص بیماری لازم است وجود دارد واین علائم فقط تغییر اندکی در عملکرد شغلی ویا فعالیتهای اجتماعی معمول ایجاد کرده است

2-      نوع متوسط: بین نوع خفیف وشدید قرار دارد

3-   بدون الگوی سایکوتیک: وجود چندین علامت در بیشترین حد که اختلال جوی در عملکرد شغلی یا فعالیتهای اجتماعی معمول ایجاد کرده است

ب) با الگوی سایکوتیک: وجود علائم افسردگی همراه با ؟ توهمات

علائم بالینی

بیماری افسردگی اساسی بیماری با علائم بالینی متعددی است که در زیر آنها اشاره شده است خلق افسرده وکاهش علاقه و لذت علائم کلیدی افسردگی هستند بیماران ممکن است از احساس ناامید شاکی  باشند. بیماران معمولاً این خلق افسرده را از یک هیجان نرمال ویا غمگین تشخیص دهند. گاهی بیماران از اینکه نمی توانند گریه کنند شاکی هستند

تقریباً دو سوم بیماران افسرده افکار خود کشی دارند و 10 تا 15 درصد آنها اقدام به خودکشی کرده اند تقریباً همه بیماران افسرده (97 درصد) شکایت از کاهش انرژی دارند و این مساله مشکلاتی در به پایان بردن وظایف آنها درص مدرسه یا محل کار ایجاد می کند

در حدود 80 درصد بیماران مشکلاتی در خواب دارند به خصوص به صورت صبح زود بیدا شدن هچنین بسیاری از کاهش اشتها و وزن دارند. اگر چه برخی نیز از افزایش خواب و اشتها شاکی هستند

اضطراب در حدود 90 درصد بیماران دیده می شود از سایر  علائم می توان به پریودهای غیر زمان در خانم ها و کاهش هیجان در فعالیتهای جنسی اشاره کرد همچنین 74 درصد بیماران از عدم توانایی در تمرکز و 67 درصد از آنها از کاهش توانایی تفکر شاکی هستند

در حدود 50 درصد از بیماران علائمشان صبحها بیشتر است و عصرها علائمشان کمتری می شود. همچنین برخی از بیماران نیز از  یبوست خشکی دهان سر درد شاکی هستند

از سوی دیگر برخی از علائم افسردگی که در معاینه روانی دیده می شوند عبارتند از

1-   رفتار و ظاهر کلی: کندی یا تحریک سایکوموتور، تماس چشمی ضعیلف، اشکبار ، غمگین بی توجهی

2-      خلق وعاطفه: افسردگی علامتی کلیدی است که البته توسط 50 درصد پایان انکار می شود

3-   تکلم: فقدان یا اندکسبودن تکلم خود انگیخته مکشهای طولانی قبل از پاسخ به سوالات آهسته ویکنواخت صحبت کردن

4-   محتوای تفکر: افکار خودکشی، احساس نوامیدی، احساس بی ارزشی وگناه، اشتغال ذهنی جسمی، بلاتصمیمی وکمبود تفکر خود انگیز همچنین در برخی بیماران افسرده هذیان و توهم نیز وجود دارد که البته معمولاً با خلق افسرده هماهنگ هستند. مانند احساس گناه و فقر نیست انگاری و استحقاق ظلم وستم

5-      نظام حسی و شناختی

6-   الف) orientation: اغلب پایان افسرده به شخص، مکان و زمان آگاهند اگر چه ممکن است فاقد انرژی یا علاقه کافی برای پاسخ دادن به سوالاتی در این مورد باشند

ب) حافظه: 50 تا 70 درصد بیماران از اختلال حافظه شاکی هستند همچنین ممکن است دچار حواس پرتی باشند

6- تفکر نتزاعی: ممکن است مختل شود

7- از دست داد کنترل بیماران افسرده در ریسک بالای خودکشی هستند بخصوص هنگامی که انرژی کافی برای تهیه نقشه واجرای آن داشته باشند

8- قضاوت وبینش: قضاوت بیماران بهتر است براساس رفتار و صحبتهای طول مدت معاینه سنجیده شود. بینش بیماران نسبت به بیماری خود نیز اغلب مختل است و بخصوص حاضر به قبول درمان پذیر بودن بیماری خود نیستند

افسردگی در سنین غیر معمول یعنی کودکان و نوجوانان وبزرگسالان علائم گیری نیز دارد

افسردگی در کودکان ونوجوانان: افسردگی در این سنین نادرنیست. بسیاری از علائم آن می تواند شبیه بزرگسالان باشد، همچنین علائم می تواند به صورت ترس از مدرسه فرار از منزل سوء مصرف مواد رفتار ضد اجتماعی و اختلالات جنسی نیز دیده می شود

افسردگی در کهنسالان: افسردگی در این سنین شایع تری از جمعیت معمول است وشیوع آن بین 25 تا 50 درصد ذکر شده است بعضی تحقیقات نشان می دهد که افسردگی در کهنسالان می تواند در ارتباط با وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین از دست دادن همسر ویا بیماری جسمانی مداوم باشد. همچنین تحقیقات نشان داده که در بسیاری از موارد افسردگی در کهنسالان به دلیل شکایات متعدد جسمی تشخیص داده می شود

همچنین ایتولوژی ممکن است با الگوهای متفاوتی دیده شود که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است

1-   با الگوی سایکوتیک: وجود علائم سایکوز در بیماران مبتلا به ایتولوژی نشان دهنده شدت بیماری و پروگنوز به آن است. در این پایان علاوه بر علائم افسردگی هزیای وتوهم نیز ممکن است دیده شود در خانواده بسیاری از این افراد یک فرد مبتلا به اختلال ربطی وجود دارد

2-   با الگوی ملانوکیک: این بیماران معمولاً بیماری شدید ندارد که به مداخله های بیولوژیک حساسیت زیادی دارد وجود سه علامت یا بیشتر از علائم زیر به منع الگوی ؟ لیک است کیفیت شخص خلق افسرده، افسردگی شدیدتر در صبحها، صبح خیزی، تحریک یا کندی بارز سایکو موتور، بی اشتهایی یا کاهش وزن ملاحظه ، احساس گناه مفرط یا ناتناسب

3-    با الگوی مزمن: در این حالت علائم حداقل دو سال دوام دارد. بیشتر در مردان حس شایع است خصوصاً در مصرف کنندگان الکل و مواد مخدر به دارو خوب پاسخ نمی دهد

4-   با الگوی فعلی: این نوع افسردگی در پاییز وزمستان با کوتاه شدن روز ما آغاز می شود و در بهار و تابستان از بین می رود. با پر خوابی و پرخوری وکندی سایکوموتور همراه است با نور مصنوعی و درخشان به مدت 2 تا 6 ساعت در روز درمان می شود

5-   با الگوی پس از زایمان: افسردگی شدیدی است که معمولاً در 30 روز اول پس از زایمان دیده می شود. بیشتر در زنهایی که سابقه اختلالات خلقی داشته اند ظاهر می گردد از علائم آن بیخوابی شدید بی ثباتی خلق واحساس خستگی است همچنین با درمان هدیانی و دیگر نشانه مربوط به نوار ممکن است وجود داشته باشد

6-   با الگوی آتیپیک: در خانم ها شایع تر از آقایان است وعلائم آن عبارتند از: افزایش وزن و پرخوابی

7-   دماش کاذب: نوعی اختلال افسردگی اساسی است که به مشکل اختلال شناختی شبیه دمانس تظاهر می کند در سالمندان شایع است

8-   همچنین به جز ایتولوژی اختلالات خلقی دیگی نیز باخلق ؟ وجود دارد که دو نوع مهم آن عبارتند از

1-   اختلال افسرد خون: این بیماری ضعیفتر از افسردگی اساسی است در خانم ها شایع تر و مزدن تر است. شروع تدریجی دارد و بیشتر در کسانی که تحت استرس مزمن یا نقدانهای حاد بوده اند دیده می شود. غالباً با سایر اختلالات روان پزشکی مثل سوء مصرف مواد، اختلال شخصیت و اختلال  وسواس همراه است. در این اختلال علائم افسردگی در دواخر روز تشدید می شود شروع بیماری معمولاً در دهه سوم و چهارم زندگی است و گاهی نیز در زیر پوست سال شروع می شود در بیماران مبتلا حداقل هر علامت از علائم زیر وجود دارد: بی اشتهایی یا پر خوری مشکل خواب، خستگی، اعتماد بنفس پایین، عدم تمرکز، اشکال در تصمیم گیری واحساس ناامیدی

2-   اختلال خلق ادواری: این بیماری با دوره های متفاوت هیپوماینا و افسردگی متوسط شناخته می شود بیماری ؟ وغیر سایکوتیک است شیوع آن درخانم ها و آقایان برابر است شروع تدریجی دارد وعلائم آن حداقل دو سال وجود دارد شروع آن در اواخر نوجوانی و یا اوایل جوانی است معمولاً منجر به مشکلات اجتماعی و حرفه ای می شود

تشخیص افتراقی

تشیخصهای افتراقی بیماری افسردگی اساسی را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد

1-   اختلالات خلقی

ناشی از یک اختلال طبی عمومی بسیاری ساز عوامل نورولوژیک یا بیماری های طبی ویا عوامل دارویی می توانند علائم افسردگی را ایجاد کنند

از سوی دیگر اغلب بیماران افسرده با اول با شکایات جسمانی با پزشکان عمومی مراجعه کنند

بیشتر اختلالات طبی مجزبه علائم افسردگی با یک شرح حال پزشکی و معاینه دقیق و آزمایشهای دوتین خون وادرار مشخص می شوند گاهی انجام تستهای تیروئید و آنان نیز لازم است

از بیماریهای که علائمی شبیه افسردگی ایجاد می کنند میتوان به دو بیماری زیر اشاره کرد

الف) جنون میگزدمی: به دلیل کم کاری تیروئید ایجاد میشود وبا خستگی، افسردگی و تکانه های انتحاری مشخص میشود در خانم ها شایع تر است و به دلیل همراهی با اختلالات فکر هذیانها توهمات گاهی به ؟ شبیه می شود

ب) سندرم کلاهدوز دیوانه: این بیماری بر اثر مسمویت به جیوه ایجاد می شود وعلائم ماینا و گاهی افسردگی را نشان می دهد

از سایر بیماریهای که علائمی شبیه افسردگی ایجاد می کنند می توان تومورفنری بیماریهای ؟ اختلال تیروئید ؟ ایدز و پنومونی در افراد کهنسال را نام برد

همچنین از داروهایی که علائم افسردگی را ایجاد می کنند می توان به داروهای قبلی داروهای ضد فشار خون مسکن ها داروهای ضد سایکوز داروهای ضد صرع وضد پارکینسون و دارو های ضد نئوپلاسم اشاره کرد

2- اختلالات خلقی ناشی از یک اختلال روانی

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله اقتصاد ایران در pdf دارای 183 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله اقتصاد ایران در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله اقتصاد ایران در pdf

فصل اول: مقدمه
1-1 مقدمه
2-1 خصوصیت اقتصاد ایران
الف- از بعد داخلی
1- اقتصاد وابسته به نفت
خصوصیات اقتصاد نفتی
2- دولتی بودن اقتصاد
ب- اقتصاد ایران از بعد جهانی
1- بسته بودن اقتصاد
2- کمبود سرمایه گذاری خارجی
شاخص های جهانی شدن در اقتصاد ایران
الف – کاهش سهم ایران در تجارت کالایی جهان
ب – کاهش سهم تجارت در تولید ناخالص داخلی
ج – ناچیز بودن سهم ایران در سرمایه گذاری مستقیم خارجی جهان
د – حمایت گرایی گسترده
فصل دوم: اوضاع طبیعی و جغرافیائی
1-2 تاثیرات اوضاع طبیعی و جغرافیائی بر تحولات اقتصاد
2-2 اوضاع طبیعی و جغرافیائی
3-2 تقسیم سرزمین
الف- نواحی کوهستانی
ب- نواحی جلگه ای و کوهپایه ای بیشتر
ج- نواحی بیابانی
وسعت بیابانهای جهان و ایران
د- نواحی جنگلی
4-2 آب ها
الف- وضعیت منابع آب کشور
ب- حوزه های آبخیز کشور
1- حوزه آبخیز دریای خزر
2- حوزه خلیج فارس و دریای عمان
3- حوزه آبخیز دریاچه ارومیه
4- حوزه آبخیز دریاچه نمک قم
5-حوزه آبخیز اصفهان و سیرجان
8- حوزه دشت کویر
9- حوزه آبخیز کویر لوت
10- حوزه اردستان و یزد و کرمان
11- حوضه صحرای قره‌قوم
12- حوزه هامون
ج- رودها
د- قنات
5-1 وضع اقلیمی
6-2 جنگل ها و مراتع
الف- جنگل های زاگرس
ب- جنگل های شمال ایران
تخریب جنگل ها
ج-نقش اقتصادی جنگل
7-1 مراتع
تنوع زیستی
فصل سوم جمعیت
1-3 مقدمه
2-3 هرم سنی جمعیت
3-3 رشد جمعیت
رشد جمعیت در جهان
رشد جمعیت در ایران
4-3 پراکندگی جمعیت
الف- پراکندگی در مناطق روستائی
ب- مهاجرت به شهر
بررسی علل عمده مهاجرت
مهاجرت بین استانی
پراکندگی جمعیت ایلی
اشتغال جمعیت
اشتغال بر حسب فعالیت های عمده اقتصادی
گروه های شغلی
فصل چهارم: دولت و اقتصاد
1-4 مقدمه
جایگاه و نقش دولت
سهم دولت در اقتصاد ایران
شرکت های دولتی
2-4 بودجه
سابقه بودجه ریزی در ایران
1-2-4- درآمد های دولت
درآمد دولت از مالیات
مالیات
تاریخچه مالیات در ایران
هدف، نظام مالیاتی
عملکرد نظام مالیاتی
اهداف عمده دولت در وضع و تنظیم قوانین مالیاتی
الف- تامین منابع مالی جهت هزینه های جاری
ب-توزیع عادلانه تر درآمدها
ساختار درآمدهای مالیاتی
الف : مالیات های مستقیم
ب : مالیات های غیرمستقیم
اهمیت مالیات در روند توسعه اقتصادی
درآمد نفت و گاز
سایر منابع درآمد
2-2-3 هزینه های دولت
3-4 برنامه ریزی
برنامه ریزی در کشورهای در حال توسعه
برنامه ریزی در ایران
برنامه های توسعه پس از انقلاب
برنامه چهارم توسعه
فصل پنجم: صنعت و معدن
1- 5 صنعتی شدن
صنعت در مقابل کشاورزی
2-5 سابقه صنعتی شدن در ایران
الف- دوره قاجار
ب- دوره رضا شاه
ج- دوره مصدق
د- دوره پس از اصلاحات ارضی
3-5 صنایع ایران
تقیسم بندی صنعت
صنایع دستی
صنایع کوچک
صنایع کوچک روستائی
صنایع کوچک شهری
صنایع سنگین
1- صنایع تولید آهن و فولاد
الف- ذوب آهن اصفهان
ب- صنایع فولاد اهواز
ج-گروه ملی صنعتی فولاد ایران
د- مجتمع فولاد مبارکه
صادرات شرکت فولاد مبارکه
ه- شرکت فولاد آلیاژی ایران
و- صنایع وابسته به ذوب آهن و فولاد سازی
ماشین سازی اراک
تراکتور سازی تبریز
2- صنعت آلمینیوم
الف- شرکت آلمینیوم ایران
3- صنعت خودروسازی
صنعت خودرو سازی در جهان
تولید خودرو در ایران
تاریخ خودروسازی در ایران
1- قبل از انقلاب
2- بعد از انقلاب
ظرفیت تولید خودرو در ایران
3- چشم انداز خودرو سازی
4- فعالیت های معدنی
الف- اهمیت صنعت معدن کاری
سرمایه گذاری رو به رشد اکتشاف در معادن
ب- عوامل موثر در اقتصاد بودن مواد معدنی
ج- خلاصه ای از وضع معدن کاری در ایران
مقایسه ذخایر ایران و جهان
صنعت فرآوری مواد معدنی در ایران
وضعیت کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی مهم ایران
آهن
مس
فصل ششم: کشاورزی
1-6 مقدمه
زراعت
2-6 مشکلات کشاورزی ایران
فصل هفتم نظام پولی و بانکی
1-7 مقدمه
2-7 نظام پولی در ایران
3-7 تاسیس بانک های ایرانی
تاسیس بانک مرکزی
4-7 نظام مالی پس از انقلاب
بانکداری خصوصی
فصل هشتم نفت و گاز و پتروشیمی
1-8 تاریخچه نفت
2-8 اثر درآمد های کشورهای نفتی در توسعه اقتصادی کشورهای صادر کننده نفت
الف- اثرات کلی درآمدهای نفتی بر توسعه اقتصادی
ب- اثر درآمد های نفتی در توسعه اقتصادی ایران در دوره های مختلف
1- از شروع صنعت نفت تا ملی شدن (1951-1912)
2- دوره ملی شدن صنعت نفت
3- بعد از ملی شدن تا پیروزی انقلاب اسلامی
4- پس از پیروزی انقلاب اسلامی
منابع و ماخذ

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله اقتصاد ایران در pdf

احتیاطی، محمد، چالشهای رقابتی پتروشیمی ایران مجله اقتصاد ایران، اردیبهشت 1382 گفتوگوبا مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران
از جاده تا دریا اقتصاد ایران شماره
آژانس اطلا‌عات انرژی، ارزیابی و تحلیل صنعت نفت ایران از نگاه آمریکایی‌ها
امینی، ع و دیگران .1379 برآورد آمارهای سری زمانی اشتغال در اقتصاد ایران طی سالهای 1345-1375 مجله برنامه و بودجه شماره
پژویان،جمشید. اقتصاد بخش عمومی (مالیاتها).تهران : انتشارات دانشگاه پیام نور
تحسیری، علی رضا مدیر عامل شرکت داروسازی فارابی صنعت داروسازی ایران، نیازمند مدیریت بخشی، خُرد و کلان گفت وگوی اقتصاد ایران
جهانگردی در ایران اقتصاد ایران شماره
حسنی، شهناز، از بین رفتن صدها فرصت شغلی در کشور مجله گسترش صنعت، 23 دی
حسینی تهرانی . مرتضی . اصول علم مالیه . تهران: چاپ رنگین
خانه ملت (پالگاه اطلاع رسانی مجلس شوورای اسلامی)- سه شنبه 18 مهر
درسهایی از خصوصی سازی – رولف وندرهوون – جورج سیراتسکی – مترجم، علی دینی – انتشارات سازمان برنامه و بودجه – تهران – 7731
درینار وند، رسول معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مصاحبه
رسولی، نرگس نیم نگاهی به کارنامه یک ساله بنادر مجله گسترش صنعت 23 دی
رضا پاکدامن، جنبه های کاربردی خصوصی سازی به انضمام قوانین و مقررات ایران، مجمع علمی و فرهنگی مجد، اردیبهشت
روزنامه شرق – سال اول – شماره
سالاری راد، محمد مهدی، به اندازه نفت گفت وگو با اقتصاد ایران، مهر
سایکس،ژنرال سرپرسی.تاریخ ایران (مالیاتها). مترجم : فخر دایی گیلانی).جلد اول و دوم.تهران:کتابفروشی زوار
شاپوریان، عنایت الله.25 سده مالیات . تهران : وزارت اطلاعات
عرب مازار .علی اکبر(پاییز 79).فصلنامه تخصصی مالیاتی.دوره دوم،شماره 14
علوی راد، ع و مسلمان یزدی، ط (1382)، آسیب شناسی عدم اشتغال فارغ التحصیلان نظام آموزش عالی در بخش عمومی طی دهه 1370، مجموعه مقالات اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشور. تهران،دانشگاه تربیت مدرس
غنی نژاد، موسی، دولت زدگی، دولت زدائی، اقتصاد ایران، شماره
غنیمی فرد، حجت الله، مشکلات‌ ثروت‌ زیرپا گفت‌وگو با اقتصاد ایران‌
قربان، نرسی، صنعت نفت ایران: نیازمند تجدید ساختار مصاحبه با اقتصاد ایران
کبریایی زاده، عباس مدیر مرکز رشد واحدهای فن آوری فرآورده های دارویی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت وگویی با ماهنامه اقتصاد ایران
گاز، اقتصاد ایران شهریور
ماهنامه تدبیر، شماره 136، مرداد 82، تجربه ایتالیا در بنگاههای کوچک و متوسط، صص 66 –
ماهنامه تدبیر، شماره 137، مهر 82، جایگاه صنایع کوچک و هسته های صنعتی خوداشتغالی در اندونزی، صص 71 –
ماهنامه تدبیر، شماره 138، آبان 82، تجربه مالزی در بنگاههای کوچک و متوسط صص 74-
ماهنامه تدبیر، شماره 139، نقش بنگاههای کوچک و متوسط در اقتصاد تایوان، آذر 82، صص52-
مبرّا محمود، بررسی‌ پدیده‌های‌ زمین‌ لغزه‌ در جنگل‌ واز، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ارشددانشکده‌ علوم‌ کشاورزی‌ و منابع‌ طبیعی‌ گرگان‌
مجله اقتصا د ایران، مهر 1383، روِیای 20 میلیارد دلا ری “باید هر چه زودتر از خواب آلودگی بیرون بیاییم. 7/
مجله اقتصاد ایران 95 چهره 17 سال درآمدهای مالیاتی دولت ایران
مجله اقتصاد ایران سلطه دولت، مهر
مجله اقتصاد ایران شماره 62 1/83 قیمت های پلکانی مسکن
مجله اقتصاد ایران شهریور 1385، بازار سرمایه 36 درصد نقدینگی، 42 درجه تب
مجله اقتصاد ایران، رقبای داخلی خودرو تیر
مدیریت خصوصی سازی – ژوزف پرکوپنکو – مترجمان : دردانه داوری و حسین اکبری – مرکز پژوهشی صنعتی آریانا، شرکت مشاوره مدیریتی درسا و نشر آتنا – تهران –1380
مرکز آمار ایران. سالنامه آماری کشور، سالهای مختلف
نجفی عرب، محمود، رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، مصاحبه با مجله اقتصاد ایران
وحیدی، پ. 1365 تحلیلی از هزینه در آموزش عالی. تهران. وزارت برنامه و بودجه. مدیریت آموزش عالی و تحقیقات
وحیدی، پ.1364 شاخص های آموزش عالی در ایران 1348-1362 تهران. وزارت برنامه و بودجه. مدیریت آموزش عالی و تحقیقات
Michael Mann, The Sources of Social Power, Volume 1. A History of Power from the Beginning to AD 1760, Cambridge University Press,

1-1 مقدمه

اقتصاد ایران با وجود دارا بودن پتانسیل ها و ظرفیت های قابل توجه، با چالش های مختلفی روبرو است. برخی از ظرفیت های مهم شرایط فعلی کشورمان عبارتند از

1) وجود منابع غنی نفت و گاز.،

2) استقلال سیاسی.،

3) نیروی انسانی متخصص.،

4) تنوع اقلیمی در 14 اقلیم گوناگون،

5) دسترسی به بازارهای منطقه ای و جهانی و امکان نقش آفرینی منطقه ای

درمقابل، کشورمان همچنان از برخی ضعف ها و چالش ها رنج می برد. برخی از مهم ترین این چالش ها، به شرح زیر هستند:،

1) نازل بودن سطح درآمد سرانه و پایین بودن میزان رشد اقتصادی طی دو دهه گذشته، که به طور متوسط 3/9 درصد بوده است،

2) وابستگی اقتصاد کشور به نفت و عدم شکل گیری بنیان های تولید مبتنی بر اقتصاد دانایی، در راستای دستیابی به رشد مستمر اقتصادی.،

3) پایین بودن بهره وری عوامل تولید و عدم توجه جدی به نقش بهره وری در توسعه پایدار کشور،

4) بالا بودن جمعیت بیکار، انعطاف ناپذیری بازار کار و ساختار نامتعادل بیکاری معطوف به جوانان و زنان.،

5) ساختار انحصاری فعالیت های تصدّی گری دولت، همراه با سیاست مداخله گرایانه و حمایتی بخش عمومی و کاهش رقابت و رقابت پذیری در اقتصاد کشور،

6) توسعه نامتوازن منطقه ای و عدم استفاده از ظرفیت های بالقوه مناطق،

7) ناکارآمدی نظام اداری و اجرایی کشور و بزرگ و بی قواره شدن دولت و اتکا به ساختارهای انگیزشی غیرمؤ ثر و تفکر غیرعلمی در اداره عمومی کشور،

8) پیوند نامتقارن با اقتصاد جهانی به دلیل سهم قابل ملاحظه نفت در ترکیب صادرات کشور.،

9) پراکندگی و ناکارآمدی نظام تأمین اجتماعی، به دلیل عدم جامعیت در ارایه خدمات و همگانی نبودن نظام تأمین اجتماعی

2-1 خصوصیت اقتصاد ایران

اقتصاد ایران علیرغم افزایش تولید ناخالص داخلی، که معمولا به صورت نرخ رشد اقتصادی نشان داده می شود، دارای عدم تعادلهای اساسی و کاستی ها ساختاری است. وضعیت اقتصادی ایران را می توان از خلال اعداد و ارقام منتشر شده از طرف سازمان های مختلف بین المللی و ملی دریافت. بر اساس گزارش توسعه انسانی که در سال 2003 منتشر شده است در سال های ربع آخر قرن بیستم، متوسط نرخ رشد سالانه درآمد سرانه ایران 6/0- درصد بوده است، که یکی از کمترین میزان نرخ رشد در منطقه آسیا و حتی جهان است. همچنین بنا به گزارش قائم مقام سازمان ملی بهره‌وری ایران، ایران در پایین‌ترین سطح بهره‌وری در آسیا قرار دارد. (دنیای اقتصاد سه شنبه 11 آذر ماه). اندازه‌گیری بهره‌وری سرمایه طی 40 سال اخیر نشانگر آن است که متوسط سطح بهره‌وری سرمایه در ایران حدود 5/0درصد است. این بدان معنی است که سرمایه‌گذاری‌های انجام شده ارزش افزوده قابل ملاحظه‌ای نداشته است. به نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی، سطح درآمد سرانه و تولید سرانه در اقتصاد ایران همچنان پایین است و طی بیست سال گذشته رشد سالانه درآمد سرانه معادل 8/0 درصد بوده است. بنا بر محاسبه همین موسسه سطح درآمد سرانه واقعی فعلی تقریبا معادل سالهاى اولیه دهه 1360است

بر اساس گزارش توسعه انسانی در سال2002 میزان تولید سرانه سال2000 به قیمت ثابت سال1995 بر اساس آمار شاخص توسعه جهانی، در ایران یک هزار 1649 دلار بوده است. در حالی که در همین زمان، این رقم در کشور کره جنوبی بیش از13000  دلار، مالزى حدود 5000 دلار و ترکیه بیش از 3000 دلار است. بنا به این گزارش علیرغم اوضاعی که وصف آن رفت به علت کاهش سرعت افزایش جمعیت از سویی و افزایش قیمت نفت، تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه در سالهای اخیر به طور همزمان افزایش یافته است (ایرنا 20 آبان 1382 برابر با 11 نوامبر2003). شکی نیست که بالا بودن قیمت نفت در بازارهای جهانی در چند سال اخیر یکی دیگر از عوامل مهم این افزایش سرانه بوده است ولی باید توجه داشت که صرف افزایش تولید ناخالص داخلی بدون توجه به چگونگی این افزایش و تاثیری که بر ساخت اقتصادی ایران به طور بلند مدت دارد نمیتواند توسعه اقتصادی و یا حتی رشد پایدار و موزون و درون زایی را تضمین کند

اقتصاد ایران با داشتن ساختار یک اقتصاد در حال توسعه است که 7/13 درصد فعالیت های اقتصادی آن در بخش کشاورزی و حدود 36 درصد در بخش صنعت و معدن انجام می گیرد. این اقتصاد دارای خصوصیت های بارزدیگری است، که از میان آنها می توان به خصوصیت مهم اتکا به درآمد های نفتی، دولتی بودن فعالیت های اقتصادی، بیکاری، و ضعیف بودن فن آوری اطلاعات که مربوط به اقتصاد داخلی است و 2 خصوصیت مهم بسته بودن نسبی اقتصاد و حجم کم سرمایه گذاری خارجی که در ارتباط با اقتصاد بین الملل است، اشاره کرد

الف- از بعد داخلی

از بعد داخلی اقتصاد ایران دارای 2 خصوصیت بارز است.خصوصیت اول، دولتی بودن بخش بزرگی از اقتصاد است که سهمی بیش از 80 درصد تولید ملی را در بر می گیرد. ترکیب تولید ناخالص داخلی نشان می دهد مشارکت بخش خصوصی در بخش های صنعتی اقتصاد به مراتب کمتر از بخشهای سنتی است. فعالیت هایی مانند کشاورزی، مسکن و خدمات سنتی در مالکیت بخش خصوصی است و در مقابل صنعت مخابرات، حمل و نقل، آموزش و غیره دولتی است. در بخش صنعت اگر تعداد بسیار زیادی از بنگاههای کوچک و متوسط خصوصی اند، اما مجموعه آنها سهم پائینی در ایجاد ارزش افزوده بخش صنعت، دارا می باشند. خصوصیت دوم اتکای اقتصاد به نفت است که از ربع دوم قرن بیستم و همزمان با توسعه فعالیت شرکت نفت ایران و انگلیس در ایران تا امروز گریبانگیر این کشور بوده است

1- اقتصاد وابسته به نفت

اقتصاد تک محصولی وابسته به نفت، مشکل اصلی اقتصاد ایران است که از قبل از انقلاب تاکنون وجود داشته و دارد و متاسفانه پس از انقلاب اقدام بنیادی برای رفع آن صورت نگرفته است. علی رغم رشد صادرات محصولات غیرنفتی دردهه گذشته، نفت هنوزعمده‌ ترین منبع درآمدارزی وتامین کننده حدود 80 در‌صد درآمد ارزی و بیش از 98 در‌صدانرژی اولیه مورد نیازکشوراست. بخش نفت دراقتصاد کشور نقش مسلط را ایفا می‌کند و به نظرمی‌رسد درآینده قابل پیش بینی نیز، این بخش همچنان ازنقش قابل توجهی درعملکرد اقتصاد کشوربرخوردارباشد. در طول 20 سال گذشته به طور متوسط سهم بخش نفت در اقتصاد کشور حدود 16 درصد بوده است. عرضه داخلی و صادرات نفت هردو به طور مستقیم تحرک اقتصادی را تحت الشعاع قرارمی دهد و درنتیجه رونق و رکود اقتصاد کشوربه میزان قابل توجهی تابع عملکرد این بخش است. نقش مهم دیگربخش نفت درمقیاس اقتصاد کلان کشور، تاثیر تعیین کننده آن بر توازن بودجه عمومی است. طی 20 سال گذشته به طور متوسط در حدود 54 درصد از درآمدهای بودجه عمومی را درآمدهای حاصل از صادرات نفت تامین شده است. البته این جدای از تاثیر غیر مستقیم عملکرد این بخش بر در آمدهای مالیاتی و نیز سایر درآمدها است

به طور کلی کاهش در آمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت‌خام ، موجب بدتر شدن وضعیت ارزی کشورو درنتیجه کاهش واردات واسطه‌ای وافت تولید ونیزکاهش واردات سرمایه‌ای وکاهش سرمایه‌گذاری می‌شود. بروز رکود در تولید و سرمایه‌گذاری از طریق افزایش بیکاری و در نتیجه درآمد حاصل از کار از یک طرف و کاهش عرضه کالا وخدمات از سوی دیگر بر رفاه اجتماعی تاثیر نامطلوب می‌گذارد. از سوی دیگر کاهش درآمد نفت موجب کاهش درآمدهای بودجه عمومی شده و توازن بودجه را بر هم می‌زند که نتیجه اجتناب ناپذیر آن افزایش حجم پول وتورم است .ساز و کارهای مذکور که با اختصار زیاد بیان شد، حاکی از آن است که رشد تولید، سرمایه‌گذاری اشتغال، تورم و در نتیجه رفاه اجتماعی به طورمستقیم ازعملکرد بخش نفت تاثیرمی‌پذیرد

با این حال این بخش از نظر امکان تداوم  تولیددربلند مدت با مشکلات ومحدودیت‌هایی روبه‌رو است که لازمست با توجه به رشد جمعیت و نیاز‌های توسعه اقتصادی کشور طی سال‌های آینده، در جهت رفع این محدودیت‌ها ، از هم اکنون اقدام‌های جدی در خصوص افزایش توان تولید و بهینه سازی مصرف داخلی، صورت گیرد. با توجه به اهمیت نفت و گاز دراقتصاد ایران، این اقدامات با توجه به افزایش تقاضای جهانی نفت وگاز درآینده می‌تواند جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در بین کشور‌های عضو اوپک و جهان حفظ نماید. ضروری است که این  منابع به عنوان ثروت ملی به ثروت‌های تجدید شونده تبدیل شود واز به کارگیری آن برای تامین هزینه‌های مصرفی و یا انجام سرمایه‌گذاری غیر اقتصادی جلوگیری گردد

وجه مشخصه یک اقتصاد تک محصولی این است که در آن درآمد کشور عمدتاً وابسته به یک محصول است. اقتصاد تک محصولی وابسته به نفت، مشکل اصلی اقتصاد ایران است که از قبل از انقلاب تاکنون وجود داشته و متاسفانه پس از انقلاب اقدام بنیادی برای رفع آن صورت نگرفته است. مهمترین زیان اقتصاد تک محصولی از یک سو وابستگی به تغییر و تحول در تقاضاى بازار و از سوی دیگر خطر ورود محصولات نوآور جانشین به بازار است. روی این اصل هر وقت تقاضای جهان برای نفت پایین می‌آید، قیمت نفت و به دنبال آن درآمد ایران سقوط می‌کند، به نحوی که در بعضی موارد قادر به تامین نیازهای رشد و توسعه و حتی خرید مایحتاج خود نمی‌باشد. از طرف مقابل، افزایش قیمت نفت نیز مناسب حال ایران نیست، چون ممکن است بر تقاضا به طور منفی اثر بگذارد و آن را متوجه انرژی‌های جانشین نفت کند

به طور کلی کاهش در آمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت‌خام، موجب بدتر شدن وضعیت ارزی کشورودرنتیجه کاهش واردات واسطه‌ای وافت تولید ونیزکاهش واردات سرمایه‌ای وکاهش سرمایه‌گذاری می‌شود. بروز رکود در تولید و سرمایه‌گذاری از طریق افزایش بیکاری و در نتیجه درآمد حاصل از کار از یک طرف و کاهش عرضه کالا وخدمات از سوی دیگر بر رفاه اجتماعی تاثیر نامطلوب می‌گذارد. از سوی دیگر کاهش درآمد نفت موجب کاهش درآمدهای بودجه عمومی شده و توازن بودجه را بر هم می‌زند که نتیجه اجتناب ناپذیر آن افزایش حجم پول وتورم است .ساز وکارهای مذکور که با اختصار زیاد بیان شد، حاکی از آن است که رشد تولید، سرمایه‌گذاری اشتغال، تورم ودرنتیجه رفاه اجتماعی به طورمستقیم ازعملکرد بخش نفت تاثیرمی‌پذیرد

از سال 1348 تا 1357 ، وابستگی بودجه کشور به نفت از 39 تا 50 درصد در نوسان بود. سپس به علت انقلاب و سپس جنگ، امکان استفاده گسترده از نفت کاهش یافت، تا آن جا که مثلاً در سال پایانی جنگ (1368)، تنها 21 درصد بودجه متکی به نفت بود. با پایان جنگ، اقتصاد تک محصولى دوباره روال عادی خودرا بازیافت، به طوری که بودجه کشور در سال 1375، 51 درصد و در سال 1378 ، 2/56 درصد وابسته به نفت بود. در طی ده ماهه نخست سال 1383، سهم نفت در تأمین هزینه‌های دولت، بیش از 77 درصد بوده است

خصوصیات اقتصاد نفتی

1- اتکا به درآمدهای نفتی، امکان تأمین مالی قدرت را در کشورهای نفتی فراهم می‌نماید و در شرایطی که استعداد و استبداد و دیکتاتوری وجود داشته باشد، (با مساعدت) از طریق درآمدها و رانت‌های نفتی، استبداد و انسداد سیاسی تقویت می‌گردد و این وضعیت امکان برون‌گرایی دولت‌ها را فراهم می‌کند و دولت‌ها به‌جای درون به بیرون از کشور گرایش می‌یابند

2 ـ دولتِ متکی به درآمدهای نفتی، به‌تدریج نسبت به سرنوشت اقتصادی مردم خود بی‌تفاوت خواهد شد، به‌خصوص زمانی‌که درآمدهای نفتی افزایش می‌یابد، و تنها در شرایطی که این درآمدها کاهش می‌یابند، توجه وگرایش به مردم شدت می‌یابد. پیامد این وضعیت بحران مشروعیت و مشارکت و بحران مدیریت و کارآمدی در کشور خواهد بود

3 ـ دولت رانتیر (تحصیلدار) نقش توزیع‌کننده رانت را به‌عهده دارد و این توزیع در جهت منافع گروه‌های طرفدار دولت صورت می‌گیرد، این وضعیت موجب توزیع نابرابر درآمد و ثروت و سبب آسیب‌های اجتماعی فراوان خواهد شد که درنهایت عامل بحران نیز می‌باشد

4ـ قدرت مالی دولت که ناشی از درآمد نفت است، نوع برخورد کارگزاران دولت با شهروندان را در عمل به یک نوع رابطه تحکم آمیز و تحقیرآمیز سوق می‌دهد. حاکمان و کارگزاران، شهروندان را به چشم انسان گرسنه و متکدی می‌نگرند که برای حل مشکلات و سیر نگه‌داشتن شکم آنها ناگزیرند بخشی از اعتبارات و درآمد‌هایی که تمایل دارند آن را در مسیر توسعه قدرت خود هزینه کنند، به مردم تخصیص دهند. این نوع تفکر و برخورد را در بحث یارانه‌ها به‌خوبی می‌توان ارزیابی نمود

5ـ در عرصه فرهنگ و سیاست و اقتصاد، مقوله‌ای به‌نام دوگانگی از پیامدهای دولت رانتیر (تحصیلدار) می‌باشد. در عرصه اقتصادی دولت‌های رانتی غالباً به اتکای درآمدهای نفتی در مدرنیزه‌کردن کشور، جلوتر از ظرفیت‌های جامعه حرکت می‌کنند و از آنجایی که این حرکت با بستر و مسیر طبیعی جامعه تناسبی ندارد، نتیجه آن تقویت و تشدید پدیده دوگانگی در سطح کشورهای در حال توسعه خواهد بود. مثال روشن آن، وضعیت ایران طی سال‌های 56-1352 است. همچنین مدرنیزاسیون به‌دست دولت و خارج از توان جامعه، موجب گسترش تشکیلات دولتی شده، که این خود مقدمه کاهش کارایی آن و تشدید بحران کارایی در کشور است

6ـ رانت نفتی سبب می‌شود به دیگر استعدادها و مزیت‌هایی که در اقتصاد کشور وجود دارد توجهی معطوف نگردد

7ـ در شرایط رونق نفتی، دولت‌ها می‌توانند به‌آسانی ضعف و ناکارایی خود را پنهان سازند و این ضعف و ناکارایی در بلندمدت موجب تعمیق آن خواهد شد و چنین دولتی قابلیت برخورد با بحران‌های داخلی و رو به افزایش بین‌المللی را نخواهد داشت

8 ـ تأثیر رانت نفت بر کل ساخت اقتصادی، سبب وابستگی عمده درآمدها به نفت می‌شود و از این‌رو تغییرات قیمت نفت و تأثیر کاهنده آن بر درآمد کشور، سبب آسیب‌پذیری شدید آن می‌گردد
9ـ تمرکز منابع نفتی کشور در یک منطقه خاص (انباشت 85 درصد نفت در خوزستان) و امکان بروز جنگ در منطقه، خود منشأ تهدید می‌باشد

10 ـ عدم مصرف بهینه و عدم تعادل مصرف داخلی نیز از دیگر تهدیدات مطرح است

11 ـ توسعه صنعت نفت، عمدتاً در راستای تأمین تقاضای بین‌الملل صورت گرفته است. به عبارت دیگر، ساختار و برنامه‌ریزی صنعت نفت کشور، ساختار برون‌گرایی برنامه‌ریزی است و بومی نشده است، لذا این صنعت نتوانسته با دیگر بخش‌های اقتصادملی و پیکره آن تعامل لازم را برقرار نماید، به‌طوری که جهت‌گیری پروژه تولید نفت کشور در راستای تأمین نیازهای جهانی و درمجموع جهت‌گیری کشورهای خارجی بیرونی است

12 ـ افزایش بی‌رویه مصرف داخلی، بدون طی‌شدن فرایند صنعتی‌شدن کشور، زیرا کشوری که صنعتی شده، نگران افزایش مصرف داخلی نیست. به‌عنوان نمونه، امریکا روزانه 8 تا 9 میلیون بشکه نفت و گاز وارد می‌کند

13 ـ وابستگی تکنولوژیک صنعت نفت و اتکا به شرکت‌های خارجی

14 ـ انحصار دولتی اکتشاف، استخراج، انتقال و صادرات نفت

15 ـ نگرش صرفاً فنی به مسئله نفت و ضعف نگاه سیاسی ـ اقتصادی به‌ آن تا جایی که مجال پرداختن به نفت از منظر دیدگاه اقتصادی و استراتژیک به‌وجود نیامده است

16 ـ نوع نگاه به نفت، تاکنون به‌عنوان یک منبع درآمد بوده است و هرگز به آن به‌عنوان منبع ثروت نگاه نشده است

17 ـ بخش انرژی در کشور از تنوع لازم برخوردار نیست، بنابراین در تعامل با استراتژی امنیت ملی، باید اقدام به طراحی و تدوین استراتژی تأمین انرژی کشور نمود. یعنی باید روشن نمود که در بخش انرژی چه سهمی برای واحدهای مختلف در سبد انرژی تخصیص می‌یابد تا با عنایت به استراتژی امنیت‌ملی تهدیدات از این ناحیه کاهش یابد. (حسن تاش)

2- دولتی بودن اقتصاد

دلایل دولتی شدن اقتصاد ما به سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی برمی‌گردد. در آن سالها نوع ساختار سیاسی ایجاب می کرد که بخش خصوصی برای توفیق در عرصه اقتصادی ناچار به نوعی ارتباط تنگاتنگ با نظام سیاسی کشور بود. بنابراین در ارزیابی ها از بخش خصوصی همیشه این نتیجه حاصل می شد که توسعه بخش خصوصی یعنی گسترش تبعیض و گسترش فقر. در نتیجه گرایش فکری بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این شد که باید دولتی خیرخواه و صالح وجود داشته باشد تا تولید و توزیع را در اختیار بگیرد و انگیزه های سودجویانه و غیرعادلانه را در جامعه حذف کند. بنابراین از نظر فرهنگی کالای دولتی یعنی کالایی که قیمت پایین داشته باشد و بدون واسطه در اختیار مردم قرار گیرد. وقتی طرزتفکر در جامعه این چنین رشد کند، دیگر اصل رقابت ‌پذیری در جامعه و تولید جایگاهی نخواهد داشت

مشکل ساختاری اقتصاد ایران یعنی تمرکز بالا و تصدی گری افزوده دولتی است ( دنیای اقتصاد، 14 آبان 1382). امروز اکثر قتصاد دانهای جهان بر این باورند که یکی از شرایط توسعه پایدار در کشورهای در حال توسعه که از فساد اداری گسترده رنج میبرند کاسته شدن از حجم دولت است. علیرغم اهمیت این موضوع، در بیشت سال گذشته نه تنها از حجم حاکمیت و دولت کاسته نشده بلکه روند آن، افزایش بوده است. به نا به نوشته نشریه دنیای اقتصاد: از سال 1357 تا 1380، تعداد کارمندان دولت چهار برابر شده و از  556873 نفر به2328635 نفر رسیده است. در همین مدت تعداد مستخدمین شرکت‌های دولتی نیز سه برابر شده‌است، در حالی که رشد جمعیت کشور در این مدت کمتر از دو برابر بوده است. این آمار شامل نیروی نظامی و انتظامی، کارکنان وزارتخانه‌های اطلاعات، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نمی‌شود. یعنی آنکه در صورتی که بخواهیم آمار پرسنل این سازمانها را به آمار فوق اضافه کنیم به رقم سرسام آوری میرسیم که با معیارهای پذیرفته شده جهان هیچ سازگاری ندارد. و وجود این حجم بزرگ نیروی انسانی در دولت می تواند هر برنامه توسعه ای را متوقف کند. این در حالی است که کاهش تصدی‌های دولت از الزامات قانون برنامه سوم توسعه است. اما این تصویر همه واقعیت را بیان نمی کند چون به گزارش هفته نامه برنامه (ارگان سازمان مدیریت)، عدم تحقق این ماده قانونی نه تنها از افزایش تعداد کارکنان دولت نتیجه می‌شود، بلکه آمارهای منتشر شده، حاکی از آن است که تعداد شرکت‌های دولتی در مقایسه با سال 1357، با سه برابر رشد به 502 شرکت بالغ شده است و تعداد موسسات دولتی نیز از 234 موسسه در سال 1357 به 550 موسسه در سال 1380 رسیده است (دنیای اقتصاد 4 آبان 1382)

بنا به گزارش سازمان ملی بهره‌وری ایران، 85 درصد فعالیت اقتصادی کشور مربوط به بخش غیر خصوصی و 15 درصد آن در اختیار بخش خصوصی قرار دارد. ساختار اقتصاد ایران دولتی نیست، بلکه غیر خصوصی است و حجم قابل توجهی از آن در اختیار نهادها و بنیادهای اقتصادی است، اقتصاد ایران شبیه ساختارهای اقتصاد دولتی متداول در جهان نیست(دنیای اقتصاد سه شنبه 11 آذر ماه 1382). اگر این ارزیابی دارای دقت و صحت باشد، در این صورت این پرسش موجه است، دولت با توجه به اهرمهای ضعیفی که در اختیار دارد چگونه میتواند ادعا کند که اقتصاد ایران را به سمت برنامه هائی سوق می دهد که نیاز به نظارت و کنترل بسیار زیادی است. این کنترل تنها در دسترس دولتهای سوسیالیسی و متمرکز است که جایی برای آنها در جهان امروز نمی توان تصور نمود. چنین میزان از کنترل و نظارت همچنین با یکی از اهداف دولت یعنی کاهش تصدی و وظایف دولت نیز سازگاری ندارد

بنا بر یک تحقیق درپژوهشکده‌پولی و بانکی، حجم زیادی از سرمایه ایرانیان در کشورهای خارجی از جمله امارات متحده عربی، سنگاپور، مالزی، ترکیه، آلمان و آمریکا سرمایه‌گذاری شده است. علت اصلی فرار سرمایه در ایران بازدهی کم آن است و بازده آن نشان از روندی رو به بهبود را ندارد. فرار سرمایه درصورت بالا بودن نرخ ریسک سرمایه ازکشورها به نقاطی که ریسک آن کمتر است صورت می‌گیرد. میانگین فرار سرمایه در سال‌های 1363 تا 1374 سالیانه حدود 8 میلیارد دلار گزارش شده است، و در حال حاضر آمار دقیقی از میزان فرار سرمایه بعد از سال 1374 به خارج از کشور وجود ندارد (ایسنا 14 آبان 1382)

بر اساس گزارش تهیه شده در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی طی سالهای 1376 تا 1381 بهره‌وری موجودی سرمایه در کشور حدود 14 درصد  و به طور متوسط سالانه 89/2 درصد کاهش یافته است.  طی این مدت در مقابل، شاخص بهره‌وری نیروی کار طی این مدت به طور متوسط و در هر سال حدود 8/1 درصد رشد داشته است. در نتیجه طی دوره یاد شده، رشد منفی بهره‌وری سرمایه، رشد مثبت بهره‌وری نیروی کار را خنثی کرده است. تعیین دستوری دستمزدها و نرخ سود تسهیلات بانکی، وجود طرح‌های عمرانی نیمه تمام، پایین بودن سطح کیفیت نیروی کار، انحصارات و کمبود مدیران متخصص از جمله عوامل اصلی کاهش بهره‌وری در ایران است (دنیای اقتصاد، 14 آبان 1382)

ب- اقتصاد ایران از بعد جهانی

1- بسته بودن اقتصاد

اقتصاد بسته تا به تعبیری اقتصاد خود کفا محدودیت‌هایی دارد که کشوری براى صادرات و بویژه وارداتش در نظر می‌گیرد. پس از جنگ جهانی دوم، بسیاری از کشورهای جهان سوم، تصمیم گرفتند صنعتی شوند و به همین لحاظ، برای حمایت از صنایع داخلی، واردات کالاهاى مشابه را ممنوع اعلام کردند. به طور کلی حکومت‌های هوادار اقتصاد بسته، براى آن چه که “اقتصاد ملی” می‌نامند، با سرمایه‌گذاری خارجی، فعالیت شرکت‌های چند ملیتی در خاک خود و تولید و کسب درآمد برمبناى صادرات به کشورهاى خارجى مخالفند. اگرهم در شرایطی، سرمایه‌ خارجی را بپذیرند، با هزارویک قانون دست‌وپاگیر چون لزوم مشارکت افراد بومی در سرمایه اولیه، عدم امکان بازگشت سود و دیگر، عرصه را برای سرمایه‌گذاری تنگ می‌کنند

در این اقتصاد بسته که برخی آن را اقتصاد خودکفا می‌نامند، حکومت عهده‌دار تامین نیازهایی است که برای جامعه صلاح و مفید تشخیص می‌دهد و به همین لحاظ مسئول تهیه سرمایه برای تولید و نیز حمایت بی‌چون و چرا حتی از واحدهای تولیدی زیان‌ده می‌شود. بدین ترتیب منابع ملی محدود کشور، به کار آن تولیدی می‌آیند که صلاحدید حکومت است. بدین ترتیب بخش خصوصی از مشارکت در تولید محروم می‌شود و دست کم فعالیت اقتصادیش محتاج اجازه و پروانه دولتی است

اقتصاد دولتی در عین حال مزاحم حقوق دارندگی و مالکیت است. به طریقى که دولت به جاى ملت، مهمترین منابع طبیعی، وسایل تولید و بنگاه‌های اقتصادی کشور را در اختیار می‌گیرد و به جای همه در مورد خرج و برج آن منابع تصمیم می‌‌گیرد. در چنین شرایطى شهروندان برای امرار معاش محتاج به دولت پدرسالار و وابسته به آن می‌شوند. اقتصاد بسته بی تردید اقتصاد دولتی است. دولتی متمرکز، بی رقیب و قدرتمند که عمده منابع اقتصادی را تحت مالکیت و مدیریت خود قرار می‌دهد و دقیقا برای دفاع از آن چه در اختیار دارد، رقبای خارجی که هیچ، حتی به رقبای ملی نیز اجازه رقابت نمی‌دهد

کلمات کلیدی :

 پروژه دانشجویی مقاله ضرورت ایجاد هیأت منصفه در برخی محاکم کیفری در pdf دارای 129 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله ضرورت ایجاد هیأت منصفه در برخی محاکم کیفری در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله ضرورت ایجاد هیأت منصفه در برخی محاکم کیفری در pdf

مقدمه
دفتر نخست: جایگاه هیات منصفه
بخش اول: جایگاه هیات منصفه در حقوق ایران (با نگاهی به مبانی فقهی آن)
گفتار اول: تعریف و ماهیت هیات منصفه
گفتار دوم: سیر قانونی هیات منصفه در ایران
الف- قبل از انقلاب اسلامی
ب- پس از انقلاب اسلامی
گفتار سوم: دلایل مخالفت با حضور هیات منصفه در دادرسی
گفتار چهارم: مبانی لزوم تبعیت قاضی از نظر هیات منصفه
-منابع و ماخذ
بخش دوم: قضاوت شورایی و هیات منصفه در سیستم حقوقی اسلام
گفتار اول: قضاوت شورایی در اسلام
گفتار دوم: ماهیت تصمیم گیری های هیات منصفه
نتیجه گیری
بخش سوم: مقایسه اجمالی هیات منصفه در حقوق ایران و انگلستان
گفتار اول: قضا و هیات منصفه
گفتار دوم: پیشینه تاریخی هیات منصفه
گفتار سوم: ساختار هیات منصفه فعلی ایران
گفتار چهارم: ساختار فعلی هیات منصفه انگلستان
گفتار پنجم: دلایل موافقان و مخالفان هیات منصفه
دفتر دوم: جرائم مطبوعاتی
مقدمه
بخش اول: مسائل ماهوی
گفتار اول: مفهوم جرم مطبوعاتی
گفتار دوم: مصادیق جرایم مطبوعاتی
گفتار سوم: مسئولیت ناشی از جرایم مطبوعاتی
بند اول: مسئولیت مدنی
بند دوم: مسؤولیت کیفری
بخش دوم: مسائل شکلی
گفتار اول: مرجع رسیدگی
بند اول: قواعد کلی صلاحیت
بند دوم: دادگاههای اختصاصی و جرائم مطبوعاتی
گفتار دوم: آئین رسیدگی
منابع و ماخذ

بخشی از منابع و مراجع پروژه پروژه دانشجویی مقاله ضرورت ایجاد هیأت منصفه در برخی محاکم کیفری در pdf

الف- کتب
1- آئین دادرسی کیفری،دکتر محمد آشوری، دوره دوجلدی- انتشارات سمت
2- آئین دادرسی کیفری، دکتر محمد آخوند،ی جلد اول و دوم- نشر میزان
3- آئین دادرسی مدنی، دکتر عبدا… شمس، جلد اول- نشر میزان
4- آزادی اندیشه و بیان، دکتر ناصر کاتوزیان و همکاران، انتشارات دانشگاه تهران
5- فلسفه حقوق، دکتر ناصر کاتوزیان، جلد دوم منابع حقوقی، شرکت سهامی انتشار
6- حقوق مدنی، الزامهای خارج از قرارداد، دکتر ناصر کاتوزیان، انتشارات دانشگاه تهران
7- حقوق مطبوعات (جزوه درسی) دکتر علی بهزادی، دانشکده علوم ارتباطات
ب- مجلات
1- ساختار هیأت منصفه انگلستان، تالیف دکتر محمدجعفر حبیب زاده، ماهنامه دادرسی شماره
2- جایگاه هیأت منصفه در حقوق ایران با نگاه به مبانی فقهی آن، استاد اسماعیل آقابابائی، پژوهشگر دانشگاه مفید قم
3- قضاوت شورایی در اسلام، آیت ا… موسوی بجنوردی
4- مقایسه اجمالی هیأت منصفه در حقوق ایران و انگلستان، دکتر عباس شیخ الاسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی
ج- مقالات روزنامه ها
1- نشریه کیهان 25 مورخ 29/3/
2- نشریه حقوق و اجتماع شماره
3- نشریه ابرار مورخ 23/3/
4- نشریه وقایع اتفاقیه مورخ 3/4/
5- نشریه سلام 23 مورخ 7/7/
6- نشریه جهان اقتصاد 29 مورخ 30/3/
7- نشریه شرق مورخ 4/4/
8- نشریه رسالت مورخ 28/11/
9- نشریه توسعه مورخ 2/9/
10- نشریه وکالت شماره
11- نشریه خرداد مورخ 3/4/
12- نشریه خراسان مورخ 8/9/
13- نشریه صدای عدالت مورخ 29/2/

پیش گفتار<\/h2>

نهاد هیات منصفه قدمتی دیرینه دارد، ولی به دلیل جدید بودن آن در حقوق ایران و روشن نشدن مبانی فقهی اش هنوز جایگاه واقعی خود را بازنیافته است. انتخاب مردمی اعضای هیات منصفه، توجه قاضی به رای آنها، تخصص قاضی نداشتن و دخالت نکردن اعضای این هیات در قضاوت، از جمله شروطی است که با توجه به تحولاتی که در ماهیت این نهادها پدید آمده است، امروزه باید رعایت گردد.

پایبندی به این شروط در حقوق ایران، وقتی می تواند جامه عمل بپوشد که از دیدگاه فقهی نیز بتوان چنین جایگاهی برای هیات منصفه در نظر گرفت. از این رو مقاله حاضر، ضمن تبیین ماهیت هیات منصفه با توجه به خاستگاه آن، به نقد و بررسی قوانین داخله پرداخته و با ارائه معیارهایی برای انطباق این نهاد با شرع، راهکارهایی جهت استحکام در امر قانونگذاری ارائه می دهد. البته در این نوشتار ما بیشتر به جایگاه هیات منصفه در محاکمات مطبوعاتی و سیاسی خواهیم پرداخت.

«آزادی» یکی از اصول مهم و باارزشی است که در بسیاری از مکاتب، از جمله مکتب اسلام، پذیرفته شده و اصول و مقررات آن، حاکی از دفاع از این مهم است.[1]یکی از نمودهای آزادی که اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته، آزادی بیان و ابراز عقیده است. معمولا تخطی از قلمرو آزادی بیان، در قالب جرم سیاسی و جرم مطبوعاتی نمود پیدا می کند که از یک سو دفاع از حقوق جامعه، حاکمان را به مبارزه با تخطی گران وا می دارد و از سوی دیگر، آزادی بیان از چنان ارزشی برخوردار است که می طلبد جامعه در برخورد با این گونه مجرمان، تا حدی از خود انعطاف نشان داده و فرهنگ جامعه و تلقی عمومی را در قضاوت خویش مد نظر قرار دهد. با پیش بینی هیاتی، در دادگاه به نمایندگی از جامعه برای دفاع از مجرمان سیاسی و مطبوعاتی صورت می پذیرد که در حقوق عرفی «هیات منصفه» نام گرفته است.

در ایران، اولین بار در اصل 79 متمم قانون اساسی مشروطه (مصوب 29 شعبان 1325) و پس از انقلاب، در اصل 168 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حضور هیات منصفه در جرایم سیاسی و مطبوعاتی پذیرفته شد ولی به دلیل جوانی این نهاد در کشور، و فقدان آرای فقها، نتوانسته جایگاه واقعی خود را در حقوق ایران- که بخشی از آن مبتنی بر مبانی فقهی است- بیابد. از این رو، در این مقاله بر آن شدیم تا به اختصار، ضمن بررسی این نهاد در حقوق ایران، به این سوال اساسی پاسخ گویم که چگونه می توان نهادی به نام هیات منصفه را در دادگاه اسلامی به عنوان یکی از عناصر قضاوت پذیرفت و نظر آن هیات را نظر دادگاه اسلامی و قاضی شرع به حساب آورد؟

پاسخ این سوال را با مروری بر گفتارهای زیر پی می گیریم:

   1-            تعریف و ماهیت هیات منصفه؛

   2-            سیر قانونی هیات منصفه در ایران؛ 

   3-            دلایل مخالفت با حضور هیات منصفه در دادرسی؛ 

   4-            مبانی لزوم تبعیت قاضی از نظر هیات منصفه. 

گفتار اول<\/h2>

تعریف و ماهیت هیات منصفه<\/h2>

هیات منصفه در انگلیسی، معادل «Jury» و در زبان عربی معادل، «هیئه المحلفین» است و عبارت از «مجموعه ای از افراد عادی است که با داشتن شرایط اخلاقی و توانایی های خاص و استقلال رای و فکر به عنوان نماینده افکار عمومی، برای شرکت در برخی از دادگاه های کیفری و همکاری با قضات حرفه ای در امر قضاوت دعوت می شوند.»

طبق تعریفی دیگر؛ «گروهی از مردمند که با استماع حقایق موجود در جریان دادرسی، در خصوص تقصیر یا عدم تقصیر متهم تصمیم می گیرند.» (Oxford:P. 702 و رک: جعفری لنگرودی: ص 3902)

درباره ماهیت هیات منصفه، دیدگاه های زیر مطرح شده یا قابل طرح است:

1-رای هیات منصفه یکی از ادله اثبات دعواست، به این بیان: وقتی تعداد قابل توجهی از مردم (مثلا دوازده نفر) بدون هیچ گونه غرض خاصی بر مجرم بودن شخصی اتفاق نظر داشتند، بی تردید، وی مجرم و قابل مجازات است.

این تحلیل، با توجه به منشا اولیه هیات منصفه و بر اساس مقطع زمانی صورت گرفته است که مجرم، یا بی گناه بودن متهم، به آزمایش الهی واگذار می شد و به اصطلاح، نظام اوردالی (داوری ایزدی) حاکم بود و نمی تواند بیانگر ماهیت هیات منصفه امروزی باشد.[2]

2- هیات منصفه نقش شهود را دارند و ملزم بودن اعضای هیات به قسم یاد کردن در حقوق برخی کشورها (پاشا صالح: ص 161) به اعتقاد برخی، از همین جا نشات گرفته است (خامنه ای؛ ص 113) ولی امروزه به دلیل تفکیک کامل بین شهود و اعضای هیات منصفه، نمی توان آنان را شاهد دانست.

3- وظیفه هیات منصفه شبیه نهاد تعقیب است. این تحلیل، از آنجا نشات گرفته که عده ای مطلع از شخص و محل زندگی متهم، از طرف دولتها در دادگاه حضور می یافتند تا با توجه به اطلاعاتی که دارند، با اظهارات خود به کشف واقع و تکمیل ادله اتهام کنند. در واقع کار آنها دفاع از حقوق عامه بود (رک: عبدالحلیم: ص 52 -57)

از آنجا که در شرایط فعلی اعضای هیات منصفه به جای دفاع از دولت و حکام، در واقع از افکار عمومی دفاع می نمایند و سعی در تکمیل ادله اتهام ندارند، پس نمی توان برای آن ماهیت تعقیب قایل بود هر چنددر گذشته چنین فرضی صادق بود.

4- هیات منصفه نقش قضایی دارد و اظهارنظر وی، نه صرفا نظر یک شهروند بلکه قضاوتی حقیقی است (همان ص 317)

طرفداران این دیدگاه، از این نظر که هیات منصفه ملزم به سوگند، ولی قضات چنین وظیفه ندارند، چنین اظهار کرده اند که در واقع، اعضای هیات با قسم یاد کردن، به قاضی حقیقی تبدیل می شوند و قضاوت آنها و قاضی در واقع، نوعی از قضاوت اشتراکی و جمعی است (همان صص 65، 78، 196 و ص 251)

این نظر، از این جهت که افراد هیات منصفه هم به لحاظ انتخاب کنندگان (که نوع مردمند” نه دستگاه های حاکمه) و هم به لحاظ اعضای هیات (که داشتن اطلاعات حقوقی شرط نیست) قابل انتقاد است و از این رو، نمی توان کار هیات منصفه را کاری قضایی یا نوعی قضاوت مشترک به حساب آورد؛ هر چند از اواخر قرن سیزدهم، مدتی چنین وظیفه ای را به عهده داشت.

5- دیدگاه دیگر این است که هیات منصفه وظیفه کارشناسی را به عهده دارد و در مواردی که تشخیص موضوع و بیان حسن و قبح عمل ارتکابی لازم است از یک طرف اکثریت جامعه انجام پذیرد، هیات منصفه به نمایندگی از افکار عمومی این مهم را به انجام می رساند (عمید زنجانی: 1368: صص 273-376) به بیان دیگر، اختیار تشخیص موضوع، در مواردی به هیات منصفه تفویض شده است که به تنهایی از عهده یک فرد، اعم از این که قاضی باشد یا خیر، برنمی آید.

با این تحلیل، در انتخاب و حضور هیات منصفه در دادگاه، لازم است چند ویژگی رعایت شود:

الف- چون هیات منصفه نماینده افکار عمومی به شمار می رود، افراد آن از سوی مردم تعیین می شوند نه دستگاه های حکومتی.

ب – توجه به خواست عمومی ایجاب می کند که نظر هیات منصفه را قاضی در صدور حکم ملاک قرار دهد و مثلا با رای هیات منصفه مبنی بر بی گناهی متهم، نتواند حکم به مجرمیت صادر نماید.

ج- برای آن که هیات منصفه منعکس کننده افکار عموم  باشد، بسیاری از کشورها، گزینش افراد از بین اصناف مختلف را شرط کرده و حتی برخی تصریح دارند که برگزیدگان نباید اطلاعات قضایی داشته باشند (پاشا صالح: ص 192؛ عبدالحلیم 1980: ص 211 و شیخ الاسلامی؛ ص 208) همچنین نباید قبل از حضور در محکمه، در ماهیت دعوا تحقیق کرده و یا حتی از جوانب آن اطلاعی کسب نموده باشند.»[3]

د- به دلیل اطلاعات قضایی نداشتن، هیات منصفه تنها در دو موضوع می تواند اظهار نظر نماید:

1- آیا متهم مجرم است یا نه؟

2-در صورت مجرم بودن، آیا مستحق تخفیف است یا خیر؟[4]

ولی تعیین نوع جرم و مجازات آن با قاضی است که با متون قانونی آشناست (برای اطلاع بیشتر رک استفانی و دیگران 1377 ص 70 و عبدالحلیم صص 370- 374)[5]

با توجه به تحولات به عمل آمده، امروزه می توان تحلیل اخیر از ماهیت هیات منصفه را دیدگاهی صائب و قابل دفاع دانست.

در مورد تعداد اعضای هیات منصفه و چگونگی انتخاب آن، بسته به نوع جرم و دادگاه رسیدگی کننده کشورها شیوه متفاوتی را در پیش گرفته اند. (برای نمونه ر. ک فاورقی، 1991 صص 294- 295) که به نظر می رسد بهترین روش، انتخاب تعداد قابل توجهی از افراد توسط مردم و انتخاب تصادفی تعداد لازم از آنان برای حضور از دادگاه، توسط دادرس باشد.

گفتار دوم:<\/h2>

سیر قانونی هیات منصفه در ایران<\/h2>

از آنجا که منشا طرح و ورود مباحث مربوط به هیات منصفه در حقوق ایران، تدوین مقررات توسط قانونگذار در این خصوص است، در این قسمت از مقاله، به سیر قانونی این نهاد در حقوق ایران پرداخته و با توجه به ویژگی های حاکم بر هیات منصفه در حقوق کشورهای دیگر، که در بحث قبل طرح شد، این موارد را به اختصار نقد و بررسی می کنیم.

الف- قبل از انقلاب اسلامی<\/h2>

اولین قانون مصوب در ایران که به هیات منصفه توجه نمود، اصل هفتاد و نهم متمم قانون اساسی مشروطیت (مصوب 1289 ش/ 1325 ق) بود که با تبعیت از قوانین اروپایی، از جمله بلژیک مقرر می داشت:«در مورد تقصیرات سیاسیه و مطبوعات، هیات منصفین در محاکم حاضر خواهند بود.»

پس از آن، اولین قانون عادی، قانون موقت  هیات منصفه (مصوب 10/9/1301) بود که طبق ماده 1 آن، پنج نفر اصلی و سه نفر علی البدل به قید قرعه از میان صد نفر از کسانی که در انتخابات مجلس حائز اکثریت بودند (به جز نمایندگان انتخابی مجلس) به عنوان هیات منصفه انتخاب می شدند.[6]

بر خلاف انتظار، در اولین قانون مطبووعات (مصوب 18/11/1286) از هیات منصفه سخنی به میان نیامد و حتی علاء السلطنه در 15 مرداد 1296، مصوبه ای تصویب کرد که مقرر می داشت: «مادامی که قانون هیات منصفه از مجلس شورای اسلامی نگذشته، در محاکم عدلیه رسیدگی و محاکمه خواهد شد» (شیخ الاسلامی همان ص 157)

در قانون محاکمه وزرا و هیات منصفه (مصوب 16 تیر 1307) ماده نهم، تعداد اعضای هیات منصفه را به عده اعضای محکمه، و انتخاب را به حاکم واگذار کرده بود که از میان کسانی که در آخرین دوره تفنینیه مجلس شورای ملی دارای اکثریت بودند به قرعه انتخاب می شدند.

در ماده دهم قانون مذکور آمده بود: هیات منصفه «; پس از اعلان ختم محاکمه، بلافاصله مشاوره نموده، رای خود را دایر به تبرئه یا مجرمیت متهم و تشخیص جرم خواهند داد. ولی صدور حکم فقط با قضات محکمه خواهد بود. در صورت تساوی آرا، رأیی که برای متهم است؛ به منزله آرای اکثریت است و حکم  محکمه بر طبق آن صادر می شود.»

چنانچه ملاحظه می شود در این قانون، به انتخاب مردمی تا حدودی توجه شده بود. از استقلال قاضی و توجه وی در صدور حکم به رای هیات منصفه نیز سخن به میان آمده بود به بیان دیگر جایگاه قاضی هیات منصفه تا حدودی توجه شده بود.

پس از آن در 29/2/1310 قانون هیات منصفه در 14 ماده به تصویب کمیسیون عدلیه مجلس رسید که طبق ماده 6 آن، حاکم محل و رئیس استیناف و رئیس محکمه بدایت و رئیس انجمن  بلدی و رئیس اطاق تجارت (در مناطقی که اطاق تجارت تشکیل شده باشد) عده ای را برای عضویت هیات منصفه تعیین می کردند.

با تصویب این قانون و همچنین قوانین بعدی، می توان گفت که سنت انتخاب مردمی هیات منصفه به فراموشی سپرده شد.

در این قانون، نحوه انشای مواد 8 و 9 به گونه ای  است که محکمه بدون توجه به نظر هیات منصفه، رای خود را صادر می کند و پس از آن، هیات منصفه اگر  معتقد به مجازات متهم بود، کتبا دلایل خود را اظهار می کند و اگر بر خلاف نظر دادگاه بر بی تقصیری متهم نظر داشت به تقاضای وزیر عدلیه، محاکمه اعاده می شود.[7] در نتیجه به تبعیت قاضی از رای هیات منصفه هم آنچنان که باید، توجه نشد.

مجددا قانونگذار در لایحه قانون مطبوعات (مصوب 11 آذر 1331) مقرر کرد: هیات منصفه در خصوص این که متهم گناهکار است یا بی گناه، در صورت تقصیر مستحق تخفیف است یا خیر، با رای مخفی اظهار می کند و دادگاه ملزم است بر اساس تصمیم اکثریت رای صادر کند. (ر. ک مواد 34-44)

در لایحه قانونی مطبوعاتی (مصوب 10 مرداد 1334) طبق بند الف ماده 33، هیاتی مرکب از فرماندار و رئیس دادگستری و رئیس انجمن شهر ( و در صورتی که انجمن شهر وجود نداشته باشد شهردار) و نماینده فرهنگ  اعضای هیات منصفه را انتخاب می کردند که بدین صورت، باز هم انتخاب مردمی نبود.

نکته دیگر این که بر خلاف مقررات قبل، طبق ماده 34 این قانون، دادرسان دادگاه هم با هیات منصفه به شور پرداخته و درباره دو مطلب الف-  آیا متهم گناهکار است؟ ب – در صورت تقصیر، آیا مستحق تخفیف است یا خیر –رای می دادند و سپس، رئیس دادگاه طبق  این رای، به انشای حکم مبادرت می ورزید.

این در حالی است که طبق مقررات قبل دادرسان در مرحله مشورت با هیات منصفه شرکت نداشتند.

 

3- برای اطلاع بیشتر رجوع شود به آزادی اندیشه و بیان به قلم دکتر ناصر کاتوزیان و همکاران (انتشارات دانشگاه تهران)

[2] – چه بسا بر اساس همین طرز تفکر است که هیات منصفه با قرعه تعین تکلیف می نموده است (ر. ک: عبدالحلیم: ص 365)

[3] – بر همین اساس کسب اطلاعات بیشتر از طریق روزنامه یا معاینه محل، از اسباب محرومیت از شرکت در هیات منصفه به شمار آمده است. (خامنه ای؛ 1342؛ ص 119- 120 و عبدالحلیم: ص 251)

[4] – در حقوق انگلستان حتی در صورتی که به موجب قوانین موجود، محکومیت متهم واضح باشد هیات منصفه می تواند بر اساس وجدان تصمیم به تبرئیه بگیرد. (شیخ اسلامی ص 161)

[5] – با وجود این، در برخی آرای هیات منصفه در ایران، رای به گونه ای صادر شده است که گویا رسیدگی قضایی است. (ر. ک شیخ االاسلامی ص 208) 

[6] – با این وصف، در اولین محاکمه مطبوعاتی در ایران (محاکمه سلطان العلمای خراسانی، مدیر مسئول روزنامه «روح القدس») که دو ماه پس از تصویب این اصل صورت گرفت، هیات منصفه حضور نداشت. اولین محاکمه مطبوعاتی با حضور هیات منصفه در ایران، محاکمه میرزا حسن کاشانی مدیر مسئول روزنامه «حبل المتین» به اتهام نشر مطالب ضد دینی بود. (شیخ الاسلامی، ص 156) این قانون در 28/12/1301 تمدید شد.

[7] – ماده 8: «پس از اعلان ختم رای محکمه، در صورتی که دایر به مجازات متهم باشد، هیات منصفه با ذکر دلایل کتبا اظهار خواهد نمود.»

ماده 9: «اظهار عقیده هیات منصفه بر بی تقصیری متهم، موجب اعاده محکمه است.»

کلمات کلیدی :

» نظر