پروژه دانشجویی مقاله رفوگری در pdf دارای 88 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله رفوگری در pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه دانشجویی مقاله رفوگری در pdf
تعریف رفو و دلایل نیاز
ابزار و وسایل رفوگری
بخش اول: رفوی آسان
سر شکافتن قالی
انواع گره در سر ریشه های قالی
نخ دو گره
شیرازه یا لواردوزی
شیرازه متصل
شیرازه منفصل
شیرازه حصیری
چرم دوزی
ریشه دوزی
ریشه دوزی به روش مغزی
ریشه دوزی قالی به روش مغزی نوع اول
ریشه دوزی قالی به روش مغزی نوع دوم
زنجیره
سوف بافی
بید خوردگی
ترمیم بید خوردگی در قالیهای معمولی و متداول خانگی
بید خوردگی از روی فرش;
آسیب دیدگی و سائیدگی قالی از پشت (در قالیهای کف ساده)
ترمیم پارگی وسیع و کوچک;
چله کشی (تار کشی) پارگیهای وسیع
تار کشی قالی به روش بطلمه در قالی تخت
تار کشی قالی به روش مغزی نوع اول
تارکشی قالی به روش مغزی دوم
چند نکته
پود کشی پارگیهای وسیع
پود کشی در قالی تخت
تذکرات مهم
پارگی و از بین رفتن قسمتی از سر ریشه های فرش;
انواع گره
گره ترکی (متقارن)
گره فارسی (نامتقارن)
پودها
پود در قالی لول
پود در قالی نیم لول
پود در قالی تخت
سه پود (بافت تک تاری)
سه پود جفتی بافی
حرکت پود در رجهای مختلف
زدن گره ترکی با سوزن و خامه مناسب
نقشه خوانی
سوزانکاری
سوزن کاری در عرض قالی
سوزن کاری در پارگی به صورت یک برش در عرض;
طریقه سوزن کاری در پوسیدگی سطح وسیعی از قالی در عرض;
سوزن کاری در طول قالی
طریقه سوزن کاری در پوسیدگی سطح وسیعی از قالی در طول
ترک خوردگی
جفت کردن
ترمیم قالی که پود آن سالم ولی تارهای آن از بین رفته باشد
مرمت پارگی کنار قالی
عملیات تکمیلی
پرداخت یا موگیری
کیله کشی
اتوکشی قالی
چند نکته مهم
کهنه کردن رفو
سر نخ گیری
لفاف دوزی
لکه گیری
قیر
رنگهای جوهری و مرکبهای الوان
مرکرکروم
رنگها و چسبهای شیمیایی
نفت سیاه یا روغنهای سیاه
روش دیگر پاک کردن لکه جوهر
پاک کننده ها
گل سر شوی
ساپونینها یا چوبک;
کلر
هیدرو
رنگ کردن قالی
جوش شیرین
سود
بهداشت و ایمنی در کار مرمت
فهرست منابع و مآخذ
تعریف رفو و دلایل نیاز
گر چه در فرهنگ معین “رفو” به معنی “دوخت پارگی ها و سوراخها به نوعی که به سهولت معلوم نشود” آمده و در فرهنگ فارسی عمید نیز رفو، “دوختن پارگی و سوراخ بطوریکه رد آن به آسانی معلوم نشود” معنی شده است، اما از لحاظ فنی و در هنر قالیبافی، تعمیر و ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده قالی به گونه ای که به راحتی قابل تشخیص نباشد را رفوگری می دانیم
فرش همواره به دلایل مختلف از جمله فرسایش، مجاورت با مواد شیمیایی، ضربه، آتش و ; همواره در معرض آسیب قرار دارد و همین امر باعث شده کار رفو و رفو گری در جهت ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده از اهمیت زیادی برخوردار شود
همچنین عیوب دیگری حین تولید فرش بوجود می آیند که اکثراً حاکی از عدم دقت و یا سهل انگاری در کاربرد و استفاده از مواد اولیه مصرفی غیر مرغوب و رعایت نکردن اصول بافت صحیح می باشد. از جمله عیوب شایع در این مورد، عیب ابعاد فرش می باشد. بعد از تولید فرش باز هم امکان بروز آسیب وجود دارد، که به نحوه نگهداری و استفاده صحیح از فرش برمی گردد. به عنوان مثال جنس فرش خود عاملی ست که باعث جذب بعضی حشرات آسیب رسان به فرش می شود. آسیبهایی که بر فرش وارد می شوند بر دو نوع می باشند که شناسایی آنها اهمیت بسیاری در رفو و مرمت فرش دارد. این موارد را آسیب های کلی و آسیب های جزئی تشکیل می دهند
آسیب های کلی اکثراً نیازمند صرف وقت و هزینه بسیاری هستند وممکن است در مواردی از برطرف کردن این گونه عیوب صرف نظر کنند، که بیشتر در مورد فرشهایی صادق است که از ارزش هنری و قدمت کمتری بهره مند هستند
معمولاً رفوگران آسیب هایی را جزئی می نامند که نیازمند ترمیم و تعویض تمام عناصر اصلی و شالوده فرش نباشد، در برخی موارد ممکن است اصلاح و ترمیم یک آسیب جزئی وقت و دقت بیشتری نسبت به یک رفوی کامل را طلب کند، اما در کل هزینه و مواد کمتری راصرف میکند
ابزار و وسایل رفوگری
در این حرفه وسایل و ابزاری که مورد استفاده قرار می گیرد، تقریباً همان نتیجه وسایل بافت قالی را به ما می دهد، و رفوگر با استفاده از این وسایل فرش را مرمت و احیا می کند.در اینجا به ذکر تعدادی از آنها می پردازیم
شانه یادفتین (تصویر 1): شانه رفوگری در مقایسه با شانه بافت، دارای دندانه و تیغه های کمتری بوده و همان عمل مرتب کردن و کوبیدن گره های هر رج را به عهده دارد. به هنگام کاربرد این وسیله بایستی به کم استقامت بودن تارها توجه داشت
قلاب (تصویر 2): از این ابزار برای کشیدن نخ خامه از میان تارها بهره می گیرند و یا آنکه جهت قراردادن نخ خامه در میان تارها که با عمل فشار توام است، استفاده می شود. شکل کلی آنها شبیه درفش کفشدوزی است. قلاب انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتست از
قلاب پشت: وسیله ای است که از یک میله نازک به قطر یک میلی متر (و یا بیشتر) و طول 8-7 سانتی متر و یک دسته چوبی مدور تشکیل شده و زائده نوک آن طوری است که می توان با آن نخ خامه را در محل مورد نظر قرار داده و به اصطلاح در میان تارها کاشت
قلاب خواو مشهدی «قلاب خواب»: که زائده کوچک و ظریف نوک آن طوری است که می تواند نخ خامه را از میان تارها به طرف روی فرش بکشد. کاربرد قلاب بطور کلی جهت ایجاد گره u از پشت فرش و یا تعویض گره ها و نقشها و تمیز کاری پشت فرش پس از ئیندرمه می باشد
چاقو : چاقوهای مورد استفاده درکاررفو انواع مختلفی دارد، هر کدام جهت کاری مورد استفاده قرار می گیرند
چاقو «کارد بی نوک» (تصویر 3): این چاقو شکل دگرگون شده چاقوی بافت است و مخصوص قالی های گره ترکی می باشد. نام عامیانه آن که در بازارفرش تبریز رایج است «کارد بی نوک» می باشد، قسمت تیز این چاقو که در بافت مورد استفاده است در رفو کند و نابرنده است. لازم به ذکر است که این تنها وسیله ای است که در رفوگری کاربرد آن همراه یک کوبه میسر است، کوبه لوله ای فلزی است به طول حداقل 25 سانتی متر که یک سر آن بوسیله یک تکه شیلنگ به طول ده سانتی متر پوشیده شده است. تا هنگام کوبیدن صدای زیادی ایجاد نکند. کاربرد این وسیله بیشتر در روش دفه کاری می باشد و نیز به هنگام بافت در مرحله رفو از آن جهت ایجاد فاصله بین و یا تنظیم رج ها استفاده می کنند
چاقو و چنگال (تصویر 4) : نام عامیانه ی این وسیله «چنگال» می باشد. این وسیله نیز مانند کارد بی نوک دگرگون شده چاقوی بافت می باشد و قسمت تیز آن در اینجا کند و نابرنده می باشد. این وسیله کاربرد بیشتری در رفوگری دارد، و مدت زمان بیشتری در دست رفوگر قرار دارد. کاربرد این وسیله در عملیات ده کاری و بیرون کشیدن تارها و تیره های پاره پوسیده و نیز شکافتن گره های غلط بافته شده می باشند
چاقوی بافت (تصویر 5) : وسیله آشنای هر قالی باف بوده و مرغوبترین نوع آن برای رفو، چاقویی است که فاصله بین قسمت چاقو و تیز آن با قلاب نوک آن درازتر باشد، و در بافت گره های رفو و گذراندن القاج کلفت و نازک استفاده می شود
سوزن: سوزن مورد استفاده در رفوگری از جهت قطر دارای انوع و نمره های مختلف است، سوزن رفوگری از لحاظ جنس محکمتر و مقاوم تر از سوزن های معمولی بوده و خاصیت فلزی دارد و شکننده نمی باشد. کاربرد سوزن در تونه کشی و پود کشی و کوبلن زنی و شیرازه زنی می باشد، و بایستی سوزن رفوگری ظریف و نازک تر بوده، سوراخ انتهای آن دراز و بیضی شکل باشد، ته گرد و دایره مانند کار گذراندن نخ را آسان می کند، ولی در جایگزین کردن تارهای نو، انسجام و نظم گره ها را به هم می زند
دستگاه چوبی یا دار رفوگری (چار چوب): یکی از وسایل اصلی و مهم رفوگری است و در اصل وظیفه دار قالی را به عهده دارد، و از اندازه کوچک 3030 سانتی متر تا اندازه بزرگ برای سربافی به اندازه 3 تا 4 متر و عرض 70 سانتی متر یا بیشتر به کار می رود. لازم به ذکر است که این چارچوبها در ابعاد کوچک جهت رفو به کار می رود اما ابعاد بزرگتر آن در دفه کاری کاربرد دارد، چارچوب های مخصوص دفه کاری هر چه ضخیم تر باشد مرغوبتر و عمر بیشتری خواهد داشت، و برای ساخت این وسیله از چوب های نرم استفاده می شود، تا کوبیدن و کشیدن آن آسانتر باشد
قاشین gashin (تصویر 6): وسیله ای که بعد از بافت قسمت آسیب دیده از آن استفاده می شود تا در هم رفتگی پرزها را باز کند، ابزاری است فلزی و با دندانه های درشت در لبه آن، شکل اره ای آن نیز وجود دارد
کیله برس قالی (تصویر 7): ابزاری است مانند برس سیمی ولی ظریف تر از آن که با سوزن های ریز و کوتاه، در حدود نیم سانتی متر که به صورت نواری به عرض سه تا پنج سانتی متر و طول 10 تا 12 سانتی متر مشخص می شود و با کشیدن روی قسمتهای پرداخت شده پرزها را مرتب کرده، اضافه را بیرون می آورند
قیچی (تصویر 8): قیچی مورد استفاده در رفو دو نوع می باشد
قیچی معمولی یا صاف: که تیغه ها و بازوهای این نوع قیچی در یک امتداد قرار داشته و برای بریدن شیرازه و کوتاه کردن ریشه ها به کار می رود و در مواردی نوک تیغه ها به سمت بالا انحنا داشته و برای ظریف کاری و قطع کردن نخ های اضافی سطح قالی و سرنخ زنی به کار می رود
قیچی پرداخت: در این قیچی بازوها حدود سه سانتی متراز تیغه ها بالاتر بوده و رفوگر می تواند با تسلط به پرداخت مورد نظر برای انجام کار رفو بپردازد
انبردست یا دم باریک : در واقع بیشتر از دم باریک استفاده می شود و از آن برای فرو بردن و بیرون کشیدن سوزن در مراحل مختلف استفاده می شود
سوزن شیرازه: که برای شیرازه دوزی در قالی مورد استفاده قرار می گیرد
تخته شیب دار: بریا نصب کردن قسمت پاره فرش و محکم و صاف کردن سوراخ قالی
موم: که برای کشیدن بر روی تار و پود تار تابیده استفاده می شود تا تاب تار خوابیده و به راحتی وارد قال شود
انگشتانه: انگشتانه برای سهولت کار رفوگران وآسیب ندیدن انگشتان دست از آن استفاده می شود
درفش: برای بیرون آوردن یا داخل نمودن تار، پود و پرز قالی
میخ کش: برای درآوردن میخ از قالی تخته و کارگاه و یا از تخته شیب دار
بخش اول: رفوی آسان
سر شکافتن قالی
در قسمت ابتدا و انتهای قالی، گلیم باف و ریشه قرار گرفته است؛ چنانچه قسمت گلیم باف آسیب دیده و از بین رفته باشد و یا گاهی به درخواست مشتری خصوصا در قالی های صادراتی، قسمت گلیم باف باز می شود. حتی به دلیل اینکه پودهای گلیم از محل اصلی پایین تر آمده، یا قسمتهایی از چله یا گلیم بریده شده باشد، باز هم از این روش استفاده می کنند
شیوه عمل : قالی را از پشت بر روی زمین پهن کرده، ابتدا پودهای اضافی را با قلاب از محل خارج می کنند. در مواردی که شکافتن با قلاب آسان نباشد و یا برای سهولت و سرعت عمل، پودها را با فاصله 20 سانتیمتر از هم، با قیچی بریده و با قلاب از میان چله ها بیرون آورده و سر چله ها را با دست صاف می کنند. اگر سر چله ها مرتب نباشد، سر چله ها را با قیچی به یک اندازه بریده و مرتب می کنند و سپس سر تارها را با توجه به طول ریشه ها، گره می زنند. اگر چنانچه طول ریشه ها کوتاه باشد و نتوان آنها دور انگشتان پیچیده و گره زد، از روش دو گره استفاده می کنند
انواع گره در سر ریشه های قالی
دو گره: دو گره، اصولاً به منظور جلوگیری از ریختگی سر بافت صورت می گیرد. اگر سر قالی و گره های آن ریخته و ریشه ها از بین رفته باشد. (همچنانکه بعداً توضیح داده می شود) به قالی ریشه می دهند و گره های ریخته شده را متناسب با گره های قالی ترمیم کرده و سپس سر ریشه ها را دو گره می زنند. وسایل مورد نیاز در این روش عبارت است از نخ پوک یا پود که تاب آن بسیار کم است و به راحتی پاره می شود. طریقه دو گره زدن بدین شیوه است که فرش را از قسمت ریشه ها روی اها قرار می دهند و سپس 2 یا 4 تار را گرفته و نخ کم تاب یا پوک را در امتداد 4 تار اول قالی می گذارند و سپس دنباله نخ را در دست می گیرند. بدین صورت که نخ را در دست راست قرار می دهند و با انگشت دست (انگشت کوچک و کناری) نخ را گرفته و دو دور آن را به دور انگشت وسط و اشاره می پیچند. نخ باید به صورت خمیده و تقریباً تا شده باشد. در این هنگام 4 تار و نخ پوک را از وسط نخی که به دور انگشتان پیچیده تا حالت دایره ایجاد کند، رد کرده و انگشتان را از زیر نخ پوک خارج می کنند. سپس نخ را محکم گره زده و دوباره روی همین 4 نخ به همان شیوه قبل گره می زنند و 4 تار دیگر کناری را گرفته تا دنباله نخ پوک به همین روش گفته شده دو گره زده می شود
دو گره سوزنی: وسایل مورد نیاز در روش عبارت است از
سوزن (که نخ دو گره به راحتی در داخل آن وارد شود)
شیرازه یا لواردوزی
شیرازه در کناره های قالی قرار دارد و چنانچه تمام یا قسمتی از آن آسیب دیده باشد، باید به شیوه زیر ترمیم گردد. در کل 3 نوع شیرازه در قالی وجود دارد که ذیلاً شرح داده می شوند
شیرازه متصل
وسایل مورد نیاز
خامه متناسب ازلحاظ رنگ با قالی
سوزن
نخ چرم دوزی
اگر درهنگام بافت قالی، شیرازه پیچیده شود و انتهای پودها در هر رج داخل آن باشد و اگر در اثر ساییدگی و یا هر عاملی این شیرازه از بین رفته باشد، آن را بریده و چنانچه قسمت ساده بافی آن پهن باشد به صورت زیر عمل می کنند: قالی را روی زمین پهن کرده و در قسمت کنار آن، در جهت عکس خواب قالی، پرز دو رج در طول قالی از قسمت ساده بافی قالی را با قیچی گرفته و از ته کوتاه می کنند. سپس، قالی را از پشت بر روی زمین پهن کرده و سوزن شیرازه را با نخی که با خامه قالی – چه از لحاظ جنس و نمره – متناسب باشد، انتخاب و داخل سوراخ سوزن می کنند، بدون آن که سر خامه را گره بزنند. نخ چرم دوزی را کنار قسمت لبه قالی یعنی جایی که می خواهند شیرازه بدوزند قرار می دهند. سوزن را از پشت داخل قالی می کنند و حالت فرو کردن سوزن باید به صورت مایل باشد؛ به طوری که سوزن داخل پرز قالی نشود و موقع فرو کردن سوزن در داخل قالی باید دو رج قبل از لبه و از اولین رج قالی نزدیک ریشه در داخل قالی فرو کرده و پس از خروج، دوباره سوزن را داخل رج دوم می کنند (چه در عرض و چه در طول). باید دقت شود که بین خامه ها فاصله نباشد و همیشه سوزن از یک ردیف داخل شود. این کار تا انتها انجام می شود و در انتها نخ اضافی را داخل شیرازه می پیچند تا بیرون نماند. سر نخ خامه را نیز می توان در زیر این حالت حرکت دورانی پنهان کرد. استفاده از نخ چرم دوزی در هنگام دوخت قالی به صورت شیرازه متصل، برای جلوگیری از کسی ماندن یا جمع شدگی در شیرازه می باشد. البته پس از پایان بافت شیرازه، می توان نخ چرم دوخته شده را درآورد
سایر شیوه های تهیه شیرازه متصل: برای شیرازه متصل می توان قالی را به پشت روی زمین پهن کرد و دو میخ با فاصله طول قالی در کنار لبه ها در دو طرف قالی تهبیه کرد و بعد نخ چله مناسب با رجشمار قالی را به آن متصل کرده و هنگام دوخت شیرازه توسط خامه می توان قالی را به دور نخ چله حرکت داد
ترمیم قسمتی از شیرازه قالی : اگر قسمتهایی از شیرازه قالی آسیب دیده ولی در کل شیرازه سالم باشد، فقط به ترمیم همان قسمتهای آسیب دیده می پردازند. وسایل مورد نیاز مانند شیرازه متصل عبارتند از: در بعضی موراد نخ چله مناسب، نخ چله شیرازه. قالی را از پشت بر روی زمین پهن می کنند. اگر تارهای شیرازه نیز آسیب دیده باشد، ابتدا به ترمیم آن می پردازند
شیوه ترمیم قسمتی از آسیب دیدگی چله شیرازه: ابتدا سوزن را با نخ چله متناسب با نخ شیرازه، همراه نمود و سوزن را از یکی از دو طرف قسمت آسیب دیده – یک مقدار بالاتر – در درون شیرازه وارد کرده و از سر دیگر شیرازه که آسیب دیده خارج می کنند. سپس این کار را دوباره انجام می دهند. تعداد تارهایی که کشیده می شوند باید برابر تعداد تارهای شیرازه باشد. پس از تارکشی، نخ شیرازه را در سوزن شیرازه داخل کرده و سوزن را در شیرازه های کناری وارد می کنند تا سر نخ آن محو شود. از آن نقطه وارد اولین رج لبه قالی شده و شیرازه دوزی را ادامه می دهند. هنگامی که این عمل تا محل پارگی به اتمام رسید، دوباره سوزن را وارد شیرازه کناری می کنند تا سر آن محو شود و با قیچی سر نخ شیرازه را بریده و چنانچه زرده باشد، با سر درفش داخل شیرازه می کنند. اگر شیرازه اخل قالی بسیار نفیس و با ارزش از بین رفته باشد جاهای آسیب دیده باید فقط به صورت آنچه که دربالا گفته شد تعمیر شود. در بعضی موارد، در قسمت شیرازه قالی، خامه از بین رفته است و قالیباف در هنگام بافت به طور کامل چله ها را با خامه نپوشانده است. در چنین مواردی، در بازار غالباً با کمک ماژیک یا جوهری که به نام نیش قلم معروف است، روی آن را رنگ می زنند. البته رنگ جوهر یا ماژیک باید متناسب با رنگ خامه شیرازه باشد
شیرازه منفصل
چنانچه در قالی قسمت ساده باف آن کم باشد و یا اصلاً نداشته باشد و یا مانند قالیهای تبریز، شیراز باشد، پس از پایین آوردن قالی از دار، آنرا با استفاده از روش شیرازه منفصل، شیرازه پیچی می کنند. این نوع شیرازه در بازار به صورت متری برای فروش وجود دارد. چنانچه بخواهیم خود آنرا تهیه کنیم باید به صورتی که شرح داده می شود عمل کرد: نخست چند لا چله را متناسب با چله قالی و با طول کمی بیشتر از طول فرش انتخاب می کنند و خامه ای را که از لحاظ رنگ، جنس و ضخامت متناسب با خامه زیمنه قالی باشد تهیه کرده و به صورت دو لا به دور این 3 یا 4 لا نخ چله قالی به صورت دورانی می پیچند. لازم به یادآوری است، بعد از هر 10 سانتیمتر پیچیدن، خامه را با کمک سون در داخل خامه پیچیده شده داخل کرده و آن را گم یا محو می کنند؛ دوباره خامه همرنگ خامه قبلی را برداشته و پیچیدن خامه به دور چله را ادامه می دهند. جهت اتصال شیرازه منفصل در این روش قالی را بر روی زمین پهن می کنند، کناره قالی را باقیچی تمیز و صاف نموده، شیرازه را در کناره قالی قرار می دهند. سپس با سوزنی که با نخ متناسب با رجشمار قالی انتخاب و آماده شده است (به شیوه ای که در قسمت انتخاب نخ خواهیم گفت) همراه می کنند و سر آن را گره زده و شیرازه را به قالی می دوزند. روش دوخت زدن به این صورت است که شیرازه پیچیده شده را کنار قالی قرار می دهند، سوزن را در داخل اولین رج بعد زا گلیم باف و 5 یا 6 رج قبل از لبه به داخل فرو می کنند و سپس سوزن را در امتداد پود حرکت داده و آن را داخل شیرازه قالی می کنند. پس از آن، سوزن را خارج کرده و دوباره از همان محلی که از شیرازه خارج شده بود، مجدداً از نوع وارد شیرازه می کنند. یا اینکه سوزنی را به صورت مایل در داخل شیرازه حرکت داده و در داخل رج دوم از گلیم قالی می کنند و سوزن را 7 یا 8 رج از لبه قالی حرکت داده و سپس از آنجا خارج می سازند. لازم به یادآوری است که، وارد و خارج نمودن سوزن همیشه نباید در هر رج از یک رج مشخص قالی باشد، بلکه هر دفعه یک یا دو رج پایین تر و یا بالاتر دوخت انجام می دهند
شیرازه حصیری
کلمات کلیدی :
»
نظر
